Διπλάσιο ή τριπλάσιο φόρο θα κληθούν να πληρώσουν ως επί το πλείστον οι ελεύθεροι επαγγελματίες συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, όπως προκύπτει από τα πρώτα εκκαθαριστικά σημειώματα που έλαβαν οι υπόχρεοι. Τα εκκαθαριστικά που συνέλεξε η Καθημερινή από επαγγελματίες δείχνουν ότι το 2023 οι περισσότεροι εξ αυτών είτε δήλωναν υψηλά ακαθάριστα έσοδα και ελάχιστα καθαρά κέρδη είτε ζημίες, ενώ σε λίγες περιπτώσεις το φορολογητέο εισόδημα ήταν υψηλότερο από το τεκμαρτό εισόδημα που αποφασίσθηκε από την κυβέρνηση με τον νόμο του Δεκεμβρίου.
Παρά την αύξηση των επιβαρύνσεων, οι επαγγελματίες θα συνεχίσουν να καταβάλλουν ιδιαίτερα χαμηλούς φόρους σε σύγκριση με τους μισθωτούς. Ο μέσος φόρος εισοδήματος που εισέπραττε μέχρι σήμερα το Δημόσιο από το 85% των ελευθέρων επαγγελματιών –δηλαδή 425.000 ελεύθερους επαγγελματίες– είναι 217 ευρώ ετησίως, ποσό που ανεβαίνει στα 867 ευρώ με το τέλος επιτηδεύματος.
Με τις αλλαγές ο μέσος φόρος των επαγγελματιών θα διαμορφωθεί στα 1.102 ευρώ (+325 ευρώ τέλος επιτηδεύματος, το οποίο καταργείται το 2025). Από την άλλη πλευρά, το μέσο φορολογητέο εισόδημα για 3,5 εκατομμύρια μισθωτούς είναι 12.300 ευρώ ετησίως και ο μέσος φόρος που καλούνται να καταβάλλουν είναι 1.160 ευρώ. Αντίστοιχα οι συνταξιούχοι πληρώνουν κατά μέσο όρο 847 ευρώ φόρο εισοδήματος.
Αν και ο πρωθυπουργός αλλά και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχουν αναφέρει ότι εφόσον υπάρξουν μεγάλες αδικίες αυτές θα διορθωθούν, ωστόσο, αυτό δεν πρόκειται να γίνει πριν από τον Σεπτέμβριο. Επί της ουσίας, η κυβέρνηση δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αλλαγές στο νέο σύστημα φορολόγησης, παρά μόνον μικρές διορθώσεις ή διαφορετικά «μερεμέτια» για να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα που οδηγούν σε δυσανάλογους φόρους.
Ωστόσο, το πιθανότερο είναι η κυβέρνηση να περιμένει τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Την ερχόμενη Δευτέρα 17 Ιουνίου θα κατατεθούν στο ανώτατο δικαστήριο αιτήσεις ακυρώσεως κατά του ν. 5073/2023, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε το τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες και επιστήμονες. Επίσης, με τις Αιτήσεις Ακύρωσης θα προσβληθεί η υπ’ αριθ. Α1055/2024 απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, που αφορά στον καθορισμό της διαδικασίας αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα, του χρόνου διενέργειας του ελέγχου.
Ουσιαστικά, οι αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου θα κρίνουν εάν θα συνεχιστεί ο τεκμαρτός τρόπος φορολόγησης των επαγγελματιών. Εάν οι αποφάσεις είναι αρνητικές, το οικονομικό επιτελείο και η ΑΑΔΕ θα ενεργοποιήσουν αυτόματα έναν άλλο τρόπο και συγκεκριμένα τα αποτελέσματα που δίνουν τα ηλεκτρονικά βιβλία. Θα φορολογούνται, δηλαδή, με βάση τα όσα προκύπτουν από τα έσοδα και έξοδα που θα είναι κλειδωμένα στα MyDATA. Σημειώνεται ότι σήμερα επιτρέπονται αποκλίσεις 30% στα στοιχεία που «ανεβαίνουν» στα ηλεκτρονικά βιβλία, τόσο στα έσοδα όσο και στα έξοδα. Εντός του έτους οι αποκλίσεις θα μηδενισθούν και θα λαμβάνονται υπόψη μόνον όσα περιλαμβάνονται στα ηλεκτρονικά βιβλία.
Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα, τα έξοδα και τα καθαρά κέρδη των ελευθέρων επαγγελματιών θα προσδιορίζονται με βάση τα δεδομένα που έχουν διαβιβαστεί στο myDATA και θα προσδιορίζεται ο φόρος εισοδήματος. Το νέο σύστημα ενδεχομένως να ισχύσει για τα εισοδήματα που αποκτώνται φέτος, φορολογικό έτος 2024, και θα φορολογηθούν το 2025.
Εφόσον λοιπόν καταργηθεί ο νέος τρόπος φορολόγησης, οι επαγγελματίες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν τον φόρο που βεβαιώνεται, αφού θα προκύπτει από τα δεδομένα των ηλεκτρονικών βιβλίων των φορολογoυμένων που τηρούνται στο myDATA.
Τι πληρώνουν
• Ελεύθερος επαγγελματίας δήλωσε το 2022 ζημίες ύψους 2.570 ευρώ, καταβάλλοντας φόρο 650 ευρώ (τέλος επιτηδεύματος). Και το 2023 δήλωσε ζημίες ύψους 4.164,44 ευρώ. Με βάση τον νέο νόμο του υπολογίσθηκε ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 11.720 ευρώ και καλείται να πληρώσει 1.808,31 ευρώ. Δηλαδή, ο φόρος σχεδόν τριπλασιάστηκε.
• Παλιός αυτοαπασχολούμενος (πάνω από 12 έτη) δήλωσε το 2022 εισόδημα 1.500 ευρώ, πληρώνοντας 135 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 785 ευρώ. Το 2023 δήλωσε εισόδημα 1.800 ευρώ, ωστόσο με το νέο σύστημα το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα που του υπολόγισε η εφορία ανήλθε στα 14.196 ευρώ και θα πληρώσει 1.985 ευρώ.
• Αυτοαπασχολούμενος (με 16 έτη δραστηριότητας) με δηλωθέν 7.000 ευρώ και 9.000 ευρώ τζίρο είχε 630 ευρώ φόρο και 650 ευρώ τέλος. Σύνολο 1.280 ευρώ. Με το νέο σύστημα υπολογίστηκε ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 14.196 ευρώ και θα πληρώσει φόρο 1.823 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 325 ευρώ. Συνολικά 2.148,12 ευρώ.
• Επιχειρηματίας λιανικού εμπορίου με έναρξη το 1995 και τζίρο 130.000 ευρώ δήλωσε το 2022 κέρδη 18.000 ευρώ και πλήρωσε φόρο 2.660 ευρώ και τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ, συνολικά 3.310 ευρώ. Με το νέο σύστημα υπολογίστηκε ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα 23.696 ευρώ. Συνολικά θα πληρώσει 4.460 ευρώ.
