Με φραγμό το ηλικιακό όριο των 50 ετών και σε ειδικές περιπτώσεις το 52ο έτος της αιτούσας ως μέλλουσας μητέρας είναι επιτρεπτή η έγκριση από τις δικαστικές αρχές παροχής άδειας για παρένθετη μητρότητα.
Αυτό προκύπτει από απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πατρών, το οποίο έδωσε το «πράσινο φως» να προχωρήσει – εφόσον πληρείται η προϋπόθεση πως η αιτούσα βρίσκεται ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής – η διαδικασία της κυοφορίας σε άλλη γυναίκα ως παρένθετη.
Παραπέμποντας στις σχετικές διατάξεις στην απόφασή του το Δικαστήριο για την παρένθετη μητρότητα αναφέρει: «Η μεταφορά των ξένων γονιμοποιημένων ωαρίων στο σώμα της κυοφόρου επιτρέπεται με δικαστική άδεια, η οποία παρέχεται πριν από τη μεταφορά τους και μετά από έλεγχο ορισμένων προϋποθέσεων. Εν πρώτοις, η αιτούσα, η οποία επιθυμεί, αλλά για ιατρικούς λόγους αδυνατεί να κυοφορήσει, δεν πρέπει να έχει υπερβεί την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής, η οποία ορίζεται κατ’ αρχήν κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 εδ. β του Ν. 3305/2005 στο πεντηκοστό έτος της ηλικίας της. Ωστόσο, κατά το άρθρο τρίτο του Ν. 4812/2021 (ΦΕΚ Α’ 110/30.6.2021), για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών από τη δημοσίευση του εν λόγω Νόμου, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, μετά από αιτιολογημένη σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, το κατά το άρθρο 4 του Ν. 3305/2005 ηλικιακό όριο της επιτρεπτής διενέργειας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε περίπτωση που το υποβοηθούμενο πρόσωπο είναι γυναίκα, δύναται να προσαυξάνεται κατά δύο (2) έτη, δηλαδή μέχρι το πεντηκοστό δεύτερο (52ο) έτος της ηλικίας συμπληρωμένο».
Προστίθεται δε ότι η σχετική νομοθεσία ορίζει πως «επιπλέον, πρέπει να διενεργηθεί ιατρική εξέταση, ως προς τους ιούς της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV1, HIV2), της ηπατίτιδας Β και C και της σύφιλης, τόσο στη γυναίκα που πρόκειται να κυοφορήσει όσο και σ’ αυτούς που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Η προτιθέμενη να κυοφορήσει υποβάλλεται περαιτέρω σε ενδελεχή ψυχολογική αξιολόγηση».
Τα προβλήματα που οδήγησαν στην παρένθετη μητρότητα
Όπως τονίζεται στην απόφαση του Δικαστηρίου 409/2022 που δημοσίευσε η Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ» και χειρίστηκε εκ μέρους της αιτούσας ο δικηγόρος Γεώργιος Φαφούτης, «στην προκειμένη περίπτωση, με την υπό κρίση αίτηση της, η αιτούσα, η οποία είναι έγγαμη με τον … από τον Οκτώβριο 2013 στην Αγγλία, εκθέτει ότι βρίσκεται σε ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής, αλλά αδυνατεί να αποκτήσει τέκνο, λόγω των περιγραφόμενων στην αίτηση προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, και ζητεί να της δοθεί η άδεια, προκειμένου να γίνει μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας και δη της …, κατοίκου Αθηνών, άγαμης, ωαρίων, ξένων προς αυτήν, είτε της αιτούσας είτε τρίτης άγνωστης δότριας, γονιμοποιημένων με το γενετικό υλικό του συζύγου της, εφόσον αμιγώς ιατρικοί λόγοι επιβάλλουν αυτό, ώστε εκείνη να κυοφορήσει το τέκνο που η αιτούσα και ο σύζυγος της επιθυμούν να αποκτήσουν, έχοντας ήδη παράσχει προς τούτο την συναίνεση τους δια του αναφερόμενου στην αίτηση συμβολαιογραφικού εγγράφου και δεδομένου ότι για την εν λόγω διαδικασία έχει λάβει χώρα σχετική έγγραφη, δίχως αντάλλαγμα, συμφωνία μεταξύ της ίδιας, του συζύγου της και της ως άνω μέλλουσας κυοφόρου».
Η αιτούσα για παρένθετη μητρότητα – σύμφωνα και με τα στοιχεία που προσκομίστηκαν στο Δικαστήριο – «μολονότι βρίσκεται σε ηλικία φυσικής αναπαραγωγής, εντούτοις πάσχει από τη νόσο Asherman, ήτοι εμφανίζει ενδομήτριες συμφύσεις, ενώ έχει και λεπτό ενδομήτριο που δεν αντιδρά σε φαρμακευτική αγωγή, καθώς και αυξημένη ανοσολογική αντίδραση ενδομητρίου και συνεπώς, δεν δύναται να κυοφορήσει. Μάλιστα λόγω των γυναικολογικών αυτών ή της βασιμότητα απόδειξης και του ανακριτικού συστήματος που ισχύουν και εφαρμόζονται έχει εμφανίσει επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης μετά από εξωσωματικές και ανεξήγητες αποβολές πρώτου τριμήνου».
Η συμφωνία για την «άλλη» γυναίκα
Παράλληλα, το Πρωτοδικείο σημειώνει: «Η …, κάτοικος Αγίου Δημητρίου Αττικής, η οποία είναι φίλη της αιτούσας, προσφέρεται να κυοφορήσει στη θέση αυτής, προκειμένου να βοηθήσει την αιτούσα και τον σύζυγο της να αποκτήσουν τέκνο. Η προαναφερόμενη προτιθέμενη να κυοφορήσει έχει γεννηθεί την 1.8.1997, έχει ήδη αποκτήσει δύο τέκνα και είναι άγαμη (βλ. το από 29.4.2022 πιστοποιητικό οικογενειακής κατάσταση του Δήμου Δάφνης – Υμηττού). Η τελευταία και η αιτούσα συμφώνησαν, δυνάμει του υπ’ αριθμ. ./29.4.2022 συμβολαιογραφικού συμφωνητικού και πράξης συναίνεσης της Συμβολαιογράφου Αθηνών …, να εφαρμοσθεί η μέθοδος της παρένθετης μητρότητας για την απόκτηση τέκνου από την αιτούσα και, ειδικότερα, να πραγματοποιηθεί προς την προτιθέμενη να κυοφορήσει η μεταφορά ξένων προς αυτήν ωαρίων, είτε της αιτούσας είτε άγνωστης τρίτης δότριας, και γονιμοποιημένων εξωσωματικά με γενετικό υλικό του συζύγου της αιτούσας, ήτοι του … ή τρίτου ξένου δότη, εφόσον αμιγώς ιατρικοί λόγοι επιβάλλουν τούτο, προκειμένου να κυοφορηθούν από την προτιθέμενη να κυοφορήσει ως παρένθετη μητέρα. Με το ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο συνομολογήθηκε ότι η αιτούσα δεν θα καταβάλει στην προτιθέμενη να κυοφορήσει κανενός είδους αντάλλαγμα, καθώς η τελευταία συμβλήθηκε στην ανωτέρω συμφωνία, προκειμένου να βοηθήσει την αιτούσα και τον σύζυγο της να αποκτήσουν τέκνο, γνωρίζοντας την έντονη επιθυμία τους για αυτό».
Και συνεχίζει η απόφαση: «Εξάλλου, η αιτούσα γεννηθείσα την 23.2.1984 δεν έχει συμπληρώσει το πεντηκοστό έτος της ηλικίας της και επομένως δεν έχει υπερβεί το ηλικιακό όριο που προβλέπεται για την απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητρότητας από το άρθρο 4 παρ. 1 εδ. β’ του Ν. 3305/2005, ενώ έχει ήδη παράσχει και τη συναίνεση της στη διενέργεια της ανωτέρω ιατρικής πράξης που αποβλέπει στην ιατρική υποβοήθηση της αναπαραγωγής της, δυνάμει του ανωτέρω υπ’ αριθμόν …/29.4.2022 συμβολαιογραφικού συμφωνητικού και πράξης συναίνεσης της ως άνω συμβολαιογράφου. Περαιτέρω, η προτιθέμενη να κυοφορήσει υποβλήθηκε σε ενδελεχή ψυχολογική εξέταση και διαπιστώθηκε ότι δεν πάσχει από κάποιο ψυχικό νόσημα ούτε κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών ή ψυχοτρόπων φαρμάκων (όπως προκύπτει την από 24.4.2022 ιατρική γνωμάτευση του ψυχιάτρου .), ενώ είναι γυναικολογικά υγιής και μπορεί, ενόψει της κατάστασης της υγείας της, να κυοφορήσει, τα δύο δε τέκνα της τα έχει γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό (όπως προκύπτει από την από 26.5.2022 ιατρική βεβαίωση του ίδιου ως άνω μαιευτήρα – χειρούργου γυναικολόγου)».
«Ναι» από το Δικαστήριο στην παρένθετη μητρότητα
Για τους λόγους αυτούς το Δικαστήριο σημειώνει ότι «πληρούνται συνεπώς οι σχετικές προϋποθέσεις του άρθρου 1458 ΑΚ και του άρθρου 13 παρ. 2 του Ν. 3305/2005. Σημειωτέον ότι πληρούνται επίσης εν προκειμένω και οι προβλεπόμενες από το άρθρο 9 παρ. 1 του καταρτισθέντος κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 20 παρ. 1 του Ν. 3305/2005 από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Κώδικα Δεοντολογίας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Φ.Ε.Κ. Β’ 293/7.2.2017) προϋποθέσεις, αφού η προτιθέμενη να κυοφορήσει, γεννηθείσα την 1.8.1997, βρίσκεται εντός του ηλικιακού πλαισίου που ορίζει το προαναφερόμενο άρθρο για την παρένθετη μητέρα, ήτοι σε ηλικία άνω των είκοσι πέντε (25) και μέχρι σαράντα πέντε (45) ετών, ενώ έχει ήδη αποκτήσει ένα δικό της τέκνο, πληρώντας έτσι την επίσης προβλεπόμενη από το παραπάνω άρθρο σχετική προϋπόθεση, στοιχεία που θεμελιώνουν την καταλληλότητα της ως κυοφόρου».
Αλλωστε, λέει το Πρωτοδικείο «τόσο η αιτούσα όσο και η προτιθέμενη να κυοφορήσει υποβλήθηκαν σε ιατρική εξέταση για τους ιούς της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV1, HIV2), της ηπατίτιδας Β και C και της σύφιλης και διαγνώσθηκε ότι δεν πάσχουν από τις παθήσεις αυτές, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες ιατρικές εξετάσεις. Κατόπιν τούτων, συντρέχουν εν προκειμένω όλες οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της μεθόδου της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής».
Και καταλήγει: «Πρέπει, επομένως, η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη και να επιτραπεί στην αιτούσα η μεταφορά στο σώμα της … γονιμοποιημένων ωαρίων δικών της (της αιτούσας) ή τρίτης άγνωστης δότριας, ξένων προς την κυοφόρο, με το γενετικό υλικό του συζύγου της αιτούσας …, προκειμένου αυτή να κυοφορήσει το τέκνο που η αιτούσα και ο σύζυγος της επιθυμούν να αποκτήσουν»
