Τα πρώτα κρίσιμα αποτυπώματα της κλιματικής αλλαγής έχουμε ήδη αρχίσει να τα βιώνουμε, όπως σημείωσε σε συνέντευξή του ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας.
Αναφερόμενος στο πρόβλημα της λειψυδρίας που πλήττει φέτος το καλοκαίρι πολλές περιοχές της Ελλάδας, επισήμανε ότι είναι ζήτημα που πρέπει «να αντιμετωπίσουμε σαν μια κανονικότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Με άλλα λόγια, η λειψυδρία ήρθε και θα παραμείνει. Δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο, όπως γινόταν στο παρελθόν».
Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ, ο Ευθύμιος Λέκκας επισήμανε ότι «υπολογίζαμε ότι η κλιματική κρίση θα έρθει τη δεκαετία του ’40, του ’50 και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και οι επιστημονικοί φορείς της Ελλάδας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο αυτό θεωρούσαν. Όμως, έχουμε αρχίσει να βιώνουμε ήδη από το ’17 με ’18 τα πρώτα κρίσιμα αποτυπώματα της κλιματικής κρίσης». Εξήγησε ότι αυτά δεν «δεν είναι μόνο η λειψυδρία, η οποία είναι ένα από τα δεδομένα τα οποία υπάρχουν, είναι επίσης και οι φυσικές καταστροφές, οι ξηρασίες, οι δασικές πυρκαγιές, τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, οι κατολισθήσεις».
Κατά τον ίδιο, κυρίαρχο ζήτημα είναι και η λειψυδρία, «που σημαίνει ότι υπάρχει έλλειμμα ισοζυγίου, δεν υπάρχουν βροχοπτώσεις ή όταν υπάρχουν οι βροχοπτώσεις πέφτουν με τέτοια ραγδαιότητα που δεν μπορεί το έδαφος να απορροφήσει το νερό και αντίθετα, δημιουργεί καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα. Συνεπώς δεν έχουμε εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφόρων οριζόντων και ούτε την πλήρωση των ταμιευτήρων. Και το τελευταίο χρονικό διάστημα, και κυρίως το χειμώνα, ουσιαστικά εκείνο το οποίο είχαμε ήταν η έντονη λειψυδρία, η απουσία βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουμε από τους πρώτους μήνες το πρόβλημα που είναι επιτακτικό».
Περιοχές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωλογίας, αυτός είναι ο λόγος που «πολλές περιοχές της χώρας τέθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και αυτές είναι τα νησιά για πολλούς και διάφορους λόγους, η Πελοπόννησος, η ηπειρωτική χώρα, η Στερεά, ορισμένες περιοχές της Μακεδονίας», που έχουν το εντονότερο πρόβλημα.
Οπως είπε, πρόβλημα λειψυδρίας αντιμετωπίζουν επίσης και κάποιες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα, «όπου κι εκεί τα πρώτα σημάδια, στην Κέρκυρα για παράδειγμα, έχουν αρχίσει να διαφαίνονται».
Πρόκειται για «σύνθετο πρόβλημα, γιατί δεν οφείλεται μόνο στην απουσία των βροχοπτώσεων τη χειμερινή περίοδο, την περίοδο που μας πέρασε, αλλά οφείλεται και στη μη προσαρμογή της κατανάλωσης. Ειδικά στα νησιά του Αιγαίου, επειδή η κατανάλωση αυξάνεται, θα έλεγε κανένας ότι λόγω τουριστών και λόγω του τουρισμού». Χαρακτήρισε μάλιστα το πρόβλημα στις τουριστικές περιοχές «μείζον».
Για τον καθηγητή Γεωλογίας πρέπει «να κατανοήσουμε ακριβώς τι συμβαίνει στην ατμόσφαιρα και να κατανοήσουμε ακριβώς την κλιματική κρίση, από τι συνίσταται και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε με μεθοδολογίες και να εμπλουτίσουμε περισσότερο τους υδροφόρους υπόγειους ορίζοντες και τους ταμιευτήρες».
Περιέγραψε δε δύο διαδικασίες: «η μία κατηγορία είναι ουσιαστικά αυτή της αποθήκευσης του νερού. Και η άλλη κατηγορία είναι αυτή της εξοικονόμησης του νερού, που είναι και αυτή πολύ σημαντική, γιατί πρέπει ουσιαστικά σε πολλές περιοχές τα δίκτυα να αντικατασταθούν γιατί έχουμε πολλές διαρροές».
Ωστόσο, «δεν υπάρχουν άμεσες λύσεις. Δηλαδή εάν εγκλωβιστούμε στη λύση των άμεσων προβλημάτων που προκύπτουν, που είναι επιτακτικά, δεν το συζητάμε και δεν κάνουμε σχεδιασμό δεκαετίας, τουλάχιστον για τη διαχείριση του νερού σε εθνικό επίπεδο, δεν θα κάνουμε απολύτως τίποτα κάθε έτος και θα αντιμετωπίζουμε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα».
Η διαμάχη για την κατανάλωση του νερού
Ο Ευθύμιος Λέκκας εξήγησε ότι «το πρώτο θέμα είναι να δούμε τι ποσά μπορούμε να αποθηκεύσουμε σε μια περίοδο εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης που τα πράγματα θα δυσκολεύουν όσο περνάει ο χρόνος. Το δεύτερο είναι να δούμε πώς θα διακινηθεί όλος αυτός ο όγκος του νερού και με τι συνθήκες. Δεν είναι μόνο το θέμα των διαρροών, είναι και το θέμα της υγιεινής του νερού. Το τρίτο βεβαίως είναι να καθοριστούν στρατηγικά το πού θα πρέπει να ξοδεύουμε το νερό».
Παράλληλα αναφέρθηκε και στην «υποβόσκουσα διαμάχη μεταξύ του αγροτικού τομέα, μεταξύ του τουρισμού, μεταξύ των κατοίκων. Για παράδειγμα, πάρτε ένα τουριστικό νησί αυτή την εποχή, στην Κρήτη ή σε άλλες περιοχές όπου εκεί πρέπει να ισορροπήσει η όλη διαδικασία μεταξύ του τι νερό θα δώσουμε, θα προωθήσουμε στον αγροτικό τομέα, που είναι κρίσιμος τομέας. Δεν το συζητάμε. Και είναι κρίσιμο αυτό γιατί στον αγροτικό τομέα στηρίζεται ή είναι ο πρωτογενής τομέας στον οποίο στηρίζεται ένα μεγάλο τμήμα της οικονομίας. Στη συνέχεια έχουμε τον τουρισμό. Ο τουρίστας της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Γερμανίας, του Βελγίου δεν έχει ασκηθεί στην εξοικονόμηση του νερού γιατί το έχει άφθονο. Ούτε κι εμείς βέβαια το έχουμε σκεφτεί. Είναι και αυτό που λέτε για το πλύσιμο των αυτοκινήτων. Όλα αυτά λοιπόν, δημιουργούν τεράστιες πιέσεις και θα έλεγα και υπάρχουν και υποβόσκουσες και κοινωνικές αντιθέσεις μεταξύ των παραγωγικών τάξεων.
Εθνικό στρατηγικό πλάνο
Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, αυτό που πρέπει να γίνει είναι να «αρχίσουμε με ένα εθνικό στρατηγικό πλάνο διαχείρισης των νερών σε περίοδο εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης, για να θέσουμε κανόνες και προτεραιότητες. Εκεί είναι το θέμα. Δηλαδή, αν δεν σχεδιάσουμε έγκαιρα και με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν και που αλλάζουν προς το χειρότερο, δεν θα κάνουμε τίποτα. Κάθε χρόνο θα έχουμε όλη αυτή την ανησυχία, αλλά και τις αντιπαλότητες που υπάρχουν μεταξύ των φορέων για το ποιος φταίει, ποιος ξοδεύει, τι πήρε ο καθένας και όλα τα σχετικά (…)».
