Τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ένα παιδί παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη. Κερδίζει γρήγορα βάρος, αλλά και ύψος, ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσεται και εσωτερικά, στα όργανα και όλα τα υποστηρικτικά συστήματα του οργανισμού. Η ταχεία ανάπτυξη αποτυπώνεται από τις διαρκείς ανάγκες για καινούρια ρούχα και παπούτσια, καθώς τα προηγούμενα γίνονται σύντομα «μικρά και στενά». Αργότερα, η ανάπτυξη επιβραδύνεται, ενώ οι γρήγορες αλλαγές επιστρέφουν κατά την εφηβεία, το τελευταίο στάδιο ανάπτυξης, ειδικά για τα κορίτσια, που λαμβάνουν πλέον τις ενήλικες διαστάσεις τους.
Πότε σταματά ένα κορίτσι να μεγαλώνει;
Σύμφωνα με την νεογνολόγο και παιδίατρο, Lyndsey Garbi, η ηλικία στην οποία τα κορίτσια σταματούν να αναπτύσσονται ποικίλλει, υπάρχουν ωστόσο ορισμένα σαφή σημεία αναφοράς. Τόσο για τα κορίτσια, όσο και για τα αγόρια, η ανάπτυξη σταματά συνήθως στο τέλος της εφηβείας, ωστόσο στα κορίτσια αυτή η περίοδος ξεκινά και ολοκληρώνεται νωρίτερα. Ως έναρξη της εφηβείας ορίζεται το διάστημα ένα ή δύο χρόνια πριν από την πρώτη περίοδο, ενώ ολοκληρώνεται περίπου στην ηλικία των 15 ή 16 ετών.
Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές αλλαγές που συντελούνται αυτή την περίοδο είναι:
- Σημειώνεται ταχεία αύξηση ύψους μέχρι την πρώτη περίοδο, η οποία συνήθως σηματοδοτεί το τέλος της ανάπτυξης του αναστήματος
- Το στήθος μεγαλώνει
- Οι τρίχες της ηβικής περιοχής και της μασχάλης μεγαλώνουν
- Τα αναπαραγωγικά όργανα αναπτύσσονται
- Η ακμή, η εφίδρωση και η οσμή του σώματος αυξάνονται, χάρη στις ορμονικές αλλαγές, όπως η παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης, που κάνουν το δέρμα πιο λιπαρό
- Εμφανίζεται ευερεθιστότητα ή εναλλαγές στη διάθεση, αλλαγή που οφείλεται και πάλι στις ορμόνες, που καθιστούν τα κορίτσια πιο επιρρεπή σε έντονα συναισθήματα
- Αλλάζει το μέγεθος του ποδιού. Αυτό αποτελεί, στην πραγματικότητα, ένα από τα πρώιμα σημάδια εφηβείας στα κορίτσια
Μετά από αυτή την αρχική αναπτυξιακή έξαρση, μια δεύτερη, μικρότερη συνήθως, συμβαίνει αφού ξεκινήσει η έμμηνος ρύση. Τα κορίτσια μπορεί να συνεχίσουν να αναπτύσσονται για λίγο ακόμη, πιο αργά αυτή τη φορά, αλλά γενικά η έναρξη της περιόδου σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της ανάπτυξης.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη
Δεν είναι μόνο οι ορμόνες που επηρεάζουν την ανάπτυξη στην εφηβεία. Παράγοντες όπως η κληρονομικότητα, η διατροφή, αλλά και το ιστορικό υγείας ενός παιδιού μπορούν να επιταχύνουν ή να καθυστερήσουν την εφηβεία, υποστηρίζει η δρ. Garbi.
Η διατροφή διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο πόσο καλά αναπτύσσεται το σώμα, επομένως εάν ένα κορίτσι δεν λαμβάνει επαρκή θρεπτικά συστατικά ή υποσιτίζεται, μπορεί να μην αναπτυχθεί ομαλά. Επιπροσθέτως, η παχυσαρκία μπορεί να επισπεύσει την ανάπτυξη, η οποία, από την άλλη, μπορεί να καθυστερήσει σε ένα λιποβαρές κορίτσι.
Εν μέρει, το ύψος ενός ανθρώπου οφείλεται στην κληρονομικότητα. Επομένως, ανεξάρτητα από το πόσο υγιές είναι ένα παιδί, μπορεί να μην ψηλώσει πολύ, αν οι γονείς του δεν είναι ψηλοί. Υπάρχουν, επιπλέον, ορισμένες γενετικές παθήσεις – όπως το σύνδρομο Down και το σύνδρομο Marfan – οι οποίες αναστέλλουν την ανάπτυξη του ύψους σε ένα παιδί.
Επιπλέον, τόσο ο θυρεοειδής, όσο και η υπόφυση είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση των ορμονών που σχετίζονται με την εφηβική ανάπτυξη. Εάν τα επίπεδα θυρεοειδούς του παιδιού είναι χαμηλά ή η υπόφυση δεν λειτουργεί σωστά, ενδέχεται να μην απελευθερώνει τις ορμόνες που απαιτούνται για να αναπτυχθεί ομαλά.
Παράλληλα, ορισμένες χρόνιες ασθένειες, όπως η νεανική αρθρίτιδα, η κυστική ίνωση, ο διαβήτης και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD) είναι επίσης γνωστό ότι επιβραδύνουν την ανάπτυξη στους εφήβους.
Τα σημάδια που μαρτυρούν ότι η ανάπτυξη ενός παιδιού έχει ολοκληρωθεί
Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που μαρτυρούν ότι ένα παιδί έχει φτάσει στο τελικό στάδιο της ανάπτυξής του. Για παράδειγμα, το παιδί μπορεί να έχει φτάσει στο τελικό του ύψος εάν:
-Η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε σημαντικά τα τελευταία 1-2 χρόνια.
-Έχει αρχίσει η έμμηνος ρύση τα τελευταία 1-2 χρόνια.
-Η ανάπτυξη των τριχών της ηβικής περιοχής και της μασχάλης έχει ολοκληρωθεί
-Το παιδί μοιάζει πλέον φυσιογνωμικά περισσότερο με ενήλικο άνθρωπο, παρά με παιδί. Το στήθος και οι γοφοί είναι πιο στρογγυλοί, τα γεννητικά όργανα είναι πλήρως ανεπτυγμένα και τα παιδικά χαρακτηριστικά έχουν χαθεί.
Τι συμβαίνει εάν το παιδί δεν αναπτύσσεται
Όλα τα παιδιά αναπτύσσονται με βάση το δικό τους χρονοδιάγραμμα, αλλά εάν ένα κορίτσι δεν έχει περίοδο ή δεν έχει δείξει άλλα σημάδια ορμονικής ανάπτυξης μέχρι την ηλικία των 15 ετών, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό, καθώς η καθυστέρηση μπορεί να οφείλεται σε κάποια πάθηση, σε ορμονική ανισορροπία ή υποσιτισμό.
