Η σύγχρονη ζωή μπορεί να είναι ιδιαίτερα αγχωτική και οι περισσότεροι κάνουν ό,τι μπορούν για να καταπολεμήσουν το άγχος της δουλειάς και της καθημερινότητάς τους. Ωστόσο, το στρες μπορεί να είναι εθιστικό. Σύμφωνα με την νευροεπιστήμονα Heidi Hanna, το άγχος μπορεί να είναι «εξίσου εθιστικό όσο τα ναρκωτικά».
Είναι ένα κόλπο που κάνει ο εγκέφαλός μας, όπως λέει η Hanna στο CNBC: Το στρες απελευθερώνει στον οργανισμό μας κορτιζόλη, αλλά και ντοπαμίνη, ένα χημικό που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά. Πρακτικά, η ντοπαμίνη ενεργοποιεί το κέντρο επιβράβευσης του εγκεφάλου μας και μας οδηγεί να επιζητούσε την επανάληψη της συμπεριφοράς που οδήγησε στην έκκρισή της.
Ουσιαστικά, το στρες είναι ένα «φυσικό ανεβαστικό», καθώς ενεργοποιεί τα κέντρα διέγερσης και προσοχής στο νευρικό μας σύστημα. Άρα, το παρατεταμένο άγχος μπορεί να είναι εξίσου εθιστικό με τα ναρκωτικά, προειδοποιεί η Hanna.
Με άλλα λόγια, ένας εγκέφαλος που είναι χρόνια αγχωμένος θα μπορούσε να έχει αναπτύξει μια εξάρτηση από αυτές τις μικρές δόσεις ντοπαμίνης, που προκαλούν ευφορία, σύμφωνα με την Debbie Sorensen, ψυχολόγο που έχει εκπαιδευτεί στο Χάρβαρντ και ειδικεύεται στο burnout.
Από την άλλη, συνηθίζουμε να κρατούμε τους εαυτούς μας απασχολημένους για να αποφύγουμε «άβολα συναισθήματα», όπως η βαρεμάρα, η μοναξιά και η λύπη, εξηγεί η Soresen. «Είναι πολύ πιο συνηθισμένο από ο,τι νομίζετε», λέει στο CNBC.
Συνεπώς, το να είναι κανείς πάντα απασχολημένος, τόσο στη δουλειά όσο και στην καθημερινότητά του γενικά, εξιδανικεύεται σήμερα, αλλά την ίδια στιγμή, ενέχει και κινδύνους, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες του χρόνιου στρες και του burnout (εξάντληση). Έρευνες έχουν δείξει ότι το χρόνιο στρες μπορεί να προκαλέσει υψηλή πίεση, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ακμή και άλλα προβλήματα υγείας.
3 σημάδια ότι είστε εθισμένοι στο άγχος
Εάν αποδίδετε καλύτερα όταν πλησιάζετε σε μία πιεστική προθεσμία και νιώθετε ενοχές κάθε φορά που παίρνετε άδεια από τη δουλειά, τότε μάλλον είστε εθισμένοι στο άγχος.
Σύμφωνα με την Sorensen, ο εθισμός στο στρες είναι συχνά αποτέλεσμα της πίεσης για επιτυχία που ασκούμε στον εαυτό μας. Αυτό σημαίνει ότι οι πιο φιλόδοξοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στο burnout και το χρόνιο στρες.
Αλλά και οι κοινωνικές πιέσουν παίζουν ένα ρόλο. «Η κουλτούρα μας έχει εμμονή με την παραγωγικότητα και έχει κάνει το να είσαι αγχωμένος τίτλο τιμής. Ο εγωισμός μας ενισχύεται όταν είμαστε πάντα πολυάσχολοι, γιατί σχετίζουμε το να έχουμε πολλά να κάνουμε με την επιτυχία», σημειώνει η ψυχολόγος.
Τα τρία πιο κοινά σημάδια που δείχνουν ότι κάποιος είναι εθισμένος στο άγχος είναι:
– Αποφεύγει την ξεκούραση και την χαλάρωση.
– Τσεκάρει συνεχώς το κινητό του.
– Λέει ναι στα πάντα.
Βέβαια, η Sorensen τονίζει ότι αυτά τα σημάδια μπορούν να είναι επίσης το σημάδι ενός τοξικού χώρου εργασίας, ο οποίος απαιτεί από τον εργαζόμενο να μην χαλαρώνει ποτέ.
Εάν ο προϊστάμενος σας δίνει παράλογα πολλά να κάνετε ή περιμένει να ασχολείστε με τη δουλειά και εκτός του ωραρίου, αυτό δεν είναι σημάδι εθισμού στο άγχος, αλλά ένδειξη ότι πρέπει να θέσετε όρια και να απομακρύνεστε από τα στρες της δουλειάς όποτε μπορείτε.
Πώς να σπάσετε τον κύκλο
Παρότι δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη μέθοδος για την αντιμετώπιση του εθισμού στο στρες, εντούτοις το CNBC σημειώνει ότι η άσκηση και ο διαλογισμός είναι ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει κανείς.
Και οι δύο αυτές δραστηριότητες εκκρίνουν «χημικά ευτυχίας» στον εγκέφαλο, όπως ντοπαμίνη και ενδορφίνες, που είναι ισχυρά αντίδοτα στην κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν νιώθουμε άγχος.
Η Sorensen συστήνει, επίσης, να προσέξει κανείς τι είναι αυτό που πυροδοτεί το «κακό άγχος» του. Δηλαδή να ψάξει για πράγματα που μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά τον ύπνο, τη συγκέντρωση, την όρεξη και τη διάθεσή του. Μετά, πρέπει να προσέξει τι κάνει όταν είναι αγχωμένος και τι τον κάνει να νιώθει καλύτερα.
«Κάποιες φορές, πρέπει να ψάξεις πιο βαθιά από μια εύκολη λύση. Εάν πιστεύεις ότι είσαι εθισμένος στο στρες, μπορεί να μην κοιμάσαι αρκετά ή να έχεις αναλάβει υπερβολικά πολλές ευθύνες. Ο μόνος τρόπος να γίνεις καλύτερα είναι να κάνεις μια αλλαγή lifestyle», τονίζει η Sorensen.
