Επενδύσεις ύψους 240 δισεκατομμυρίων δολαρίων φέρνουν πιο κοντά την «επανάσταση» του υδρογόνου. Μέχρι το 2050, το καθαρό υδρογόνο θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση επτά γιγατόνων εκπομπών CO2 ετησίως, δηλαδή περίπου το 20% των ανθρωπογενών εκπομπών, σημειώνει η έκθεση «Welcome to the hydrogen economy» που συνέταξε η εταιρεία McKinsey σε συνεργασία με το Συμβούλιο Υδρογόνου (Hydrogen Council). Το Συμβούλιο Υδρογόνου είναι διεθνής πρωτοβουλία CEO από 140 διαφορετικές εταιρείες για την ανάδειξη του υδρογόνου ως βασικού εναλλακτικού καύσιμου στην πορεία για την πράσινη μετάβαση.
Όπως τονίζει στην έκθεση ο Bernd Heid, επικεφαλής της Πλατφόρμας της McKinsey για τις κλιματικές τεχνολογίες, το υδρογόνο θα μπορούσε να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050. Ως συμπλήρωμα άλλων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των βιοκαυσίμων, το υδρογόνο έχει τη δυνατότητα να απανθρακοποιήσει βιομηχανίες όπως ο χάλυβας, τα πετροχημικά, τα λιπάσματα, οι οδικές μεταφορές (κυρίως βαριά φορτηγά), η ναυτιλία, η αεροπορία και η θέρμανση των κτιρίων. Το υδρογόνο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για ευέλικτη, μακροπρόθεσμη αποθήκευση ενέργειας για τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Η «γεωγραφία» των πρωταγωνιστών
Στον χάρτη με τις προγραμματισμένες επενδύσεις για την αξιοποίηση του υδρογόνου η Ευρώπη έχει κυρίαρχη θέση.
Συνολικά, πάνω από 680 έργα υδρογόνου μεγάλης κλίμακας έχουν ανακοινωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις ύψους 240 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν παραγωγή γιγαντιαίας κλίμακας, βιομηχανική χρήση μεγάλης κλίμακας, μεταφορές και υποδομές.
Στην Ευρώπη, στην οποία αντιστοιχούν 314 από τα έργα που έχουν ανακοινωθεί, το υδρογόνο αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων απαλλαγής από τον άνθρακα, με χρήση σε βιομηχανικές εφαρμογές, μεταφορές και παραγωγή ενέργειας.
Στη Βόρεια Αμερική, η παραγωγή υδρογόνου αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση του εγχώριου εφοδιασμού με ενέργεια χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε πολλαπλές εφαρμογές. Στην Ασία, η Κίνα είναι η χώρα που έχει ανακοινώσει τις μισές επενδύσεις σε υδρογόνο στο σύνολο της ηπείρου. Μεταξύ των έργων που ανακοινώθηκαν στην Κίνα, τα περισσότερα επικεντρώνονται στη χρήση υδρογόνου στις μεταφορές.
Επιπλέον, έχουν ανακοινωθεί κόμβοι εξαγωγής υδρογόνου στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Ωκεανία. Αυτοί οι κόμβοι θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν την αυξανόμενη ζήτηση στην Ασία και την Ευρώπη.
Το καθαρό υδρογόνο
Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του υδρογόνου παράγεται με ορυκτά καύσιμα, για αυτό και ονομάζεται «γκρίζο υδρογόνο». «Για να γίνει το υδρογόνο ένα δυναμικό μέσο απαλλαγής από τον άνθρακα απαιτείται σημαντική αύξηση της παραγωγής καθαρού υδρογόνου, το οποίο μπορεί να παραχθεί με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (πράσινο υδρογόνο) ή με ορυκτά καύσιμα σε συνδυασμό με μέτρα για τη σημαντική μείωση των εκπομπών, όπως η δέσμευση, η αξιοποίηση και η αποθήκευση του άνθρακα (μπλε υδρογόνο)» αναφέρει η έκθεση της McKinsey.
Η ζήτηση για καθαρό υδρογόνο μπορεί να αυξηθεί σε περίπου 660 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως έως το 2050. Η συνολική προγραμματισμένη παραγωγή πράσινου και μπλε υδρογόνου έως το 2030 έχει φθάσει σε περισσότερους από 26 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως – αριθμός που έχει τετραπλασιαστεί από το 2020.
Το κόστος παραγωγής του καθαρού υδρογόνου αναμένεται να μειωθεί ραγδαία την επόμενη δεκαετία. Με κόστος παραγωγής περίπου 2 δολάρια ανά κιλό, το καθαρό υδρογόνο θα μπορούσε να καταστεί ανταγωνιστικό ως προς το κόστος σε πολλές εφαρμογές.
Ο ρόλος της χαλυβουργίας
Η χαλυβουργία είναι μία από τις βιομηχανίες με τις υψηλότερες εκπομπές άνθρακα παγκοσμίως και ευθύνεται για περίπου το 8% των παγκόσμιων ετήσιων εκπομπών.
«Αν και θα απαιτηθούν αρχικές επενδύσεις για να γίνει η μετάβαση, η χαλυβουργία με βάση το υδρογόνο έχει τη δυνατότητα να μειώσει σημαντικά το αποτύπωμα της βιομηχανίας: ο χάλυβας αναμένεται να παράγει περίπου το 8% της ζήτησης καθαρού υδρογόνου το 2030, αλλά θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει σχεδόν το 20% των εκπομπών που αποφεύγονται μέσω του υδρογόνου εκείνο το έτος» αναφέρει η έκθεση.
Περισσότερα από 50 έργα χαλυβουργίας με φιλοδοξίες πράσινου υδρογόνου έχουν ανακοινωθεί παγκοσμίως, με την Ευρώπη να αποτελεί κέντρο ανάπτυξης της σχετικής τεχνολογίας.
Επενδυτικό κενό
Οι συγγραφείς της έκθεσης επισημαίνουν ότι -παρά τη δυναμική του υδρογόνου– υπάρχει ένα σημαντικό επενδυτικό κενό. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι απαιτούνται περαιτέρω επενδύσεις ύψους 700 δισεκατομμυρίων ευρώ για να «ξεκλειδώσει» το σύνολο των δυνατοτήτων του υδρογόνου στην απανθρακοποίηση του πλανήτη.
Συγκεκριμένα, η έκθεση εντοπίζει τρεις τομείς όπου παρουσιάζεται επενδυτικό κενό:
- Παραγωγή
Η παραγωγή καθαρού υδρογόνου έχει το υψηλότερο ποσό ανακοινωμένων επενδύσεων- ωστόσο, είναι επίσης ο τομέας με τις μεγαλύτερες επενδυτικές απαιτήσεις. Το σημερινό επενδυτικό κενό ανέρχεται σε περίπου 150 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της έκθεσης.
- Μεταφορά, διανομή και αποθήκευση
Οι επενδύσεις σε αυτό το τμήμα της αλυσίδας είναι ζωτικής σημασίας για να καταστεί δυνατή η πρόσβαση σε προμήθειες υδρογόνου με ανταγωνιστικό κόστος. Οι επενδύσεις θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να συνδέουν τις περιοχές με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής με κόμβους ζήτησης, να αναπτύξουν υποδομές ανεφοδιασμού για οχήματα ή να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή αγωγών για την τροφοδοσία βιομηχανικών μονάδων. Παραμένει ένα επενδυτικό κενό άνω των 165 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
- Εφαρμογές τελικής χρήσης
Η κάλυψη της προβλεπόμενης ζήτησης στις διάφορες εφαρμογές τελικής χρήσης του υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής χάλυβα και των μεταφορών, θα απαιτήσει πρόσθετες επενδύσεις ύψους 145 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκτιμούν οι συγγραφείς της έκθεσης. Οι νέες βιομηχανικές εφαρμογές, όπως ο χάλυβας, θα απαιτήσουν σημαντικές επενδύσεις –περίπου 35 δισ. δολάρια– για δαπάνες όπως νέες εγκαταστάσεις. Ωστόσο, ο χάλυβας είναι επίσης ένας από τους πιο προηγμένους τομείς μεταξύ των επενδύσεων που έχουν ανακοινωθεί.
Προκειμένου να τονωθεί ο ρόλος του υδρογόνου στην πράσινη μετάβαση, η έκθεση προτείνει τρεις άξονες πολιτικής:
- Δημιουργία ζήτησης, με τη θέσπιση κινήτρων και μηχανισμών άμεσης στήριξης και με την επιβολή ποσοστώσεων ή στόχων.
- Ανάπτυξη υποδομών μεγάλης κλίμακας που θα επιτρέπουν τη διανομή, όπως αγωγοί και υποδομές ανεφοδιασμού.
- Κλιμάκωση της παραγωγής.
«Η ζήτηση υδρογόνου θα φθάσει σε μαζική υιοθέτηση μόνο όταν θα είναι διαθέσιμος ο εφοδιασμός με καθαρό υδρογόνο χαμηλού κόστους» τονίζει η έκθεση. Αυτό θα απαιτήσει την αύξηση της δυναμικότητας ηλεκτρόλυσης και της συνοδευτικής δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και την ανάπτυξη υποδομών δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα. «Όσο νωρίτερα γίνουν αυτές οι επενδύσεις στην παραγωγή γιγαντιαίας κλίμακας, τόσο νωρίτερα το υδρογόνο θα αποκτήσει ανταγωνιστικότητα κόστους», καταλήγει η έκθεση.
