Οπροαναγγελθείς πριν από μερικές ημέρες «γάμος» Honda-Nissan – Mitsubishi δεν θα είναι, όπως φαίνεται, ο τελευταίος στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία καθώς η κατά μόνας διαβίωση στον κλάδο δείχνει πλέον όλο και πιο δύσκολη.
Οι συγχωνεύσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία δεν είναι κάτι καινούργιο. Λαμβάνουν χώρα σχεδόν από τα πρώτα βήματα αυτής, στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, όταν για παράδειγμα η εξαγορά διαφόρων μικρών εταιρειών οδήγησε στον σχηματισμό της General Motors. Οι ειδικοί θεωρούν ωστόσο ότι η αναμενόμενη για τα μέσα του 2025 συγχώνευση των Honda-Nissan – Mitsubishi θα επισπεύσει τις συνεργασίες και τους γάμους εταιρειών, αλλάζοντας ριζικά το τοπίο στον κλάδο. Οι παράγοντες άλλωστε που πιέζουν προς μια τέτοια κατεύθυνση δεν είναι και λίγοι: η τεχνολογική στροφή προς τα ηλεκτρικά και τα αυτόνομης οδήγησης οχήματα, η τεράστια ανάγκη κεφαλαίων για έρευνα και ανάπτυξη σε σχέση με τα μικρά περιθώρια κέρδους, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός είναι μόνο μερικοί από αυτούς.
Oικονομίες κλίμακος
Η επιβίωση χωρίς οικονομίες κλίμακος όταν όλοι οι υπόλοιποι ανταγωνιστές τις έχουν είναι περίπου αδύνατη, καθώς ο τομέας μεταβαίνει σε μια νέα τεχνολογία. Εχοντας ήδη κοστίσει δισεκατομμύρια για έρευνα και ανάπτυξη, η αλλαγή από τα βενζινοκίνητα προς τα ηλεκτρικά οχήματα και την τεχνολογία της αυτοματοποιημένης οδήγησης θα απαιτήσει ακόμη δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, δισεκατομμύρια δολάρια, υπογραμμίζουν οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες.
Η ώθηση για αυτή τη μετάβαση οφείλεται εν μέρει στην περιβαλλοντική νομοθεσία -η οποία καθιστά αυξανόμενα την εξάρτηση της κερδοφορίας των κατασκευαστών των κινητήρων εσωτερικής καύσης όλο και πιο αβέβαιη- αλλά και στη ραγδαία ζήτηση των επενδυτών για υψηλές αποτιμήσεις και αποδόσεις, ανάλογες με αυτές που προσέφερε πρόσφατα ο τίτλος της Tesla. Ωστόσο είναι γνωστό ότι ένα μεγάλο μέρος αυτών των αποδόσεων είναι αέρας. Πλην της τελευταίας και μερικών κινεζικών εταιρειών, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν έχουν ακόμη αποφέρει κέρδη στις αυτοκινητοβιομηχανίες, οι επενδύσεις που έχουν γίνει δεν έχουν ακόμη αποδώσει τα αναμενόμενα και σαν να μην έφτανε αυτό, θα χρειαστούν ακόμη μεγαλύτερες από αυτές που έχουν σχεδιαστεί.
Η ανάγκη αυτή οδηγεί ήδη αρκετές εταιρείες σε συγκράτηση. Η General Motors ακύρωσε πρόσφατα το πρότζεκτ της για τα «ρομποταξί», για παράδειγμα, επικαλούμενη το υψηλό κόστος. Σε ανάλογη κίνηση η Ford απέσυρε πριν από δύο χρόνια μεγάλο μέρος της προσπάθειάς της για την ανάπτυξη αυτοοδηγούμενων οχημάτων. Το κόστος ανάπτυξης αυτών των νέων τεχνολογιών εκτιμάται πάντως ότι θα υποχρεώσει τη συνεργασία μεταξύ των εταιρειών αλλάζοντας τελικά τον χάρτη στον κλάδο. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από τους Κινέζους κατασκευαστές. Η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία αποτελούσε ανέκδοτο στην παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου πριν από 20 χρόνια, όταν η τεράστια εσωτερική αγορά της πολυάνθρωπης χώρας ήταν υπό τον έλεγχο των δυτικών αυτοκινητοβιομηχανιών.
Σήμερα οι κινεζικές εταιρείες όχι μόνο καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο εκεί, αλλά και επεκτείνονται με γοργούς ρυθμός προς το εξωτερικό. Η BYD, μία από τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες της Κίνας, ανακοίνωσε πρόσφατα ετήσιες πωλήσεις μεγαλύτερες των 4 εκατομμυρίων οχημάτων πέρυσι, αυξημένες κατά 40% σε σχέση με το 2023. Σε αντίθεση με τους μεγάλους ανταγωνιστές της από τη Δύση, πάνω από το ένα τρίτο των πωλήσεων της BYD είναι ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η επέκταση αυτής και άλλων κινεζικών αυτοκινητοβιομηχανιών προκαλεί ήδη κραδασμούς στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ σταδιακά προβλέπεται να κάνει το ίδιο και στη Βόρεια Αμερική.
Η πίεση που τροφοδοτούν όλοι οι παραπάνω παράγοντες οδηγεί κορυφαία στελέχη και εμπειρογνώμονες του κλάδου στην εκτίμηση ότι σε λίγα χρόνια από σήμερα, το πολύ 5 έως 10, ο αριθμός των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών της υφηλίου θα έχει μειωθεί αισθητά. «Δεν υπάρχει χώρος για τόσο πολλούς παίκτες. Από 20 θα έχουν μειωθεί το πολύ σε 8, δύο από την Ιαπωνία, δύο από την Ευρώπη, δύο από τις ΗΠΑ και ίσως από δύο από την Κίνα», προβλέπει ένας εκ των παραπάνω.
Συμμαχίες
Αλλοι εμπειρογνώμονες τονίζουν πάντως ότι η πορεία συγκεντροποίησης του κλάδου δεν θα είναι τόσο εύκολη όσο φαίνεται. Επισημαίνουν ότι αρκετές από τις μεγα-συγχωνεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα αυτή της Daimler-Benz με την Chrysler ή της Renault με τη Νissan, δεν ευδοκίμησαν. Επίσης κάποιοι μεγάλοι παίκτες, όπως η Volkswagen ή η Ford, έχουν ιδιοκτησιακή δομή που καθιστά τη συγχώνευσή τους με άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες δύσκολη αν όχι αδύνατη. Υπάρχουν επίσης πολιτικοί λόγοι που εμποδίζουν την πραγματοποίηση ορισμένων συγχωνεύσεων.
Κάποιες χώρες δύσκολα θα επιτρέψουν τη συγχώνευση των εθνικών αυτοκινητοβιομηχανιών τους με μια εταιρεία άλλης χώρας. Κάποιοι εκτιμούν έτσι ότι αντί συγχωνεύσεων κάποιες από τις μελλούμενες συνενώσεις εταιρειών ίσως να λάβουν τη μορφή νέων συμμαχιών. Σε αυτή την πορεία ένα είναι σίγουρο, ότι κάποιες από τις παραδοσιακές ισχυρές αυτοκινητοβιομηχανίες του πλανήτη θα συρρικνωθούν καθώς το ισχυρό τους πλεονέκτημα -τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα- θα εξανεμίζεται.
