Στα σκαριά βρίσκεται νέος «Τειρεσίας», ο οποίος θα καταγράφει όλα τα χρέη των πολιτών και των επιχειρήσεων προς το Δημόσιο (Εφορία, ΕΦΚΑ, Τοπική Αυτοδιοίκηση) και παράλληλα θα βαθμολογεί φυσικά και νομικά πρόσωπα για την πιστοληπτική τους συμπεριφορά.
Η βαθμολογία που θα συγκεντρώνει κάθε πολίτης ή επιχείρηση θα ανοίγει την «πόρτα» των ρυθμίσεων οφειλών, ενώ οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων οφειλών θα αποφασίζουν βάσει της βαθμολογίας για τη χορήγηση ή μη δανείων και διακανονισμών. Ο «Μεγάλος Αδελφός» θα μπορεί να χρησιμοποιείται και από άλλους φορείς, όπως π.χ. εταιρείες τηλεφωνίας, ηλεκτρικής ενέργειας, πριν προβούν σε σύναψη συμβολαίου, ώστε να αποκλείουν όσους έχουν μεγάλες οφειλές.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που προβλέπει τη σύσταση της «Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης» θα πάρει σύντομα τον δρόμο προς τη Βουλή για ψήφιση. Σκοπός της Αρχής είναι:
– η συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου,
– η παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησής τους προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες (π.χ. εμπόρους).
Να σημειωθεί ότι αντίστοιχοι φορείς (credit bureau) λειτουργούν στις περισσότερες χώρες της ΕΕ (Ιρλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Αυστρία), ενώ στην Ελλάδα μέχρι σήμερα λειτουργεί ιδιωτική εταιρεία (ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ) που διαθέτει μόνο τα δεδομένα των τραπεζών.
Οφειλές
Με τις νέες διατάξεις που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών, δημιουργείται μία τεράστια δεξαμενή πληροφόρησης και επιπλέον χαρτογραφούνται οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους καθώς στόχος της Αρχής είναι η συλλογή και η επεξεργασία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, η χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης ούτως ώστε να μειωθούν τα επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών και να περιοριστεί το φαινόμενο της υπερχρέωσης.
Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, το νομοσχέδιο έρχεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) και οφειλετών και μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) ως προς την πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου. Η ασύμμετρη πληροφόρηση, όπως σημειώνουν οι ίδιοι, οδηγεί σε μη επιθυμητά αποτελέσματα, όπως:
– Οι οφειλέτες δανείζονται περισσότερα χρήματα από όσα είναι σε θέση να εξοφλήσουν.
– Οι πιστωτές είναι πρόθυμοι να δανείσουν λιγότερα χρήματα από όσα ο οφειλέτης θα μπορούσε σταθερά να εξοφλεί.
– Οι οφειλέτες που έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες από τους πιστωτές, δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις δανείου χωρίς πρόθεση να τις εξυπηρετήσουν.
– Οι πιστωτές δεν εγκρίνουν αιτήσεις δανειοδότησης σε οφειλέτες, παρόλο που αυτοί διαθέτουν επαρκή πιστοληπτική ικανότητα, ελλείψει επαρκών στοιχείων για τις οφειλές τους προς το Δημόσιο.
– Οι πιστωτές είναι πιθανό να εγκρίνουν αιτήσεις οφειλετών που δεν είναι αξιόχρεοι προς το Δημόσιο, αλλά επιδιώκουν ενεργά τη χορήγηση δανείου.
Συνέπεια
Τα στοιχεία προς την Αρχή θα τροφοδοτούνται από όλους τους φορείς του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα δεδομένα θα επικαιροποιούνται ανά μήνα και η διασύνδεσή τους θα γίνει κατά τη διάρκεια ενός έτους από την πρόσκληση της νέας Ανεξάρτητης Αρχής.
Συγκεκριμένα, αυτά τα στοιχεία αφορούν τα χαρακτηριστικά των οφειλών, το αρχικό και το τρέχον ύψος έπειτα από προσαυξήσεις και πρόστιμα, τη διάρκεια κ.λπ. Θα καταγράφονται επίσης πληροφορίες όπως οι πτωχεύσεις – ή αν κάποιος είναι άνεργος -, οι εμπράγματες εξασφαλίσεις, οι τυχόν ρυθμίσεις, τα φορολογικά δεδομένα του κάθε οφειλέτη, αλλά και τυχόν δικαστικές εκκρεμότητες των οφειλετών με πιστωτές κ.λπ.
Πέρα από τη βαθμολογία η Αρχή θα παρέχει σε κάθε οφειλέτη και αναλυτικά στοιχεία για το ύψος των χρεών προς την Εφορία, τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία αλλά και τη συνέπεια που επιδεικνύει στην αποπληρωμή των λογαριασμών ΔΕΚΟ, αν υπάγεται σε ρυθμίσεις ή αν έχει προβεί σε διακανονισμούς, ποια είναι η ακίνητη περιουσία του κ.λπ.
