Ποδαρικό με 5+1 φοροελαφρύνσεις, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, μας κάνει το 2023, προσφέροντας σημαντικές οικονομικές ανάσες σε χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τα καλά νέα ξεκινούν από την αύξηση των συντάξεων και των μισθών στο Δημόσιο, λόγω της κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης από την Πρωτοχρονιά. Συνεχίζονται με το πάγωμα του ΦΠΑ και του φόρου υπεραξίας στα ακίνητα, αλλά και με τις εκπτώσεις για όσους ανακαινίζουν ακίνητα. Φτάνουν, δε, μέχρι την… απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για όσους κάνουν προσλήψεις. Επιπρόσθετα, και με το κύμα ακρίβειας, παρατείνεται και η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για μεταφορές, τουρισμό, θεάματα, καφέ, μη αλκοολούχα ποτά κ.ά.
Ουσιαστικά, από την 1η Ιανουαρίου ενεργοποιούνται τα ψηφισθέντα μέτρα που προβλέπουν κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης μόνιμα για όσους αποκτούν ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ, καθώς επίσης και απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος των 650-1.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις που θα προσλάβουν έστω και έναν εργαζόμενο τουλάχιστον για τρεις μήνες. Επίσης, δίνεται παράταση στην έκπτωση του 40% των δαπανών για ανακαινίσεις κατοικιών από τον φόρο εισοδήματος, στην αναστολή της επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων και ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, καθώς και στην εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ.
Ο λογαριασμός για τα μέτρα αυτά φτάνει στο 1,5 δισ. ευρώ και τα κονδύλια είναι δεσμευμένα. Ωστόσο, το εκλογικό 2023 μπορεί να δοθούν περισσότερα για παροχές ή να τρέξουν άλλα μέτρα που πάγωσαν λόγω κρίσης και ενεργειακής ακρίβειας. Αυτό θα εξαρτηθεί από τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο, δηλαδή από την ανάπτυξη και τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού. Για την ώρα, πάντως, ενεργοποιούνται οι εξής ελαφρύνσεις:
1. Κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για 500.000 πολίτες
Από το νέο έτος καταργείται η ειδική εισφορά αλληλεγγύης για όλα τα φυσικά πρόσωπα σε μόνιμη βάση. Επί της ουσίας, καταργείται για τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων, κάτι που έχει ήδη γίνει στα εισοδήματα του ιδιωτικού τομέα. Συνολικά, θα ωφεληθούν 3 εκατομμύρια φορολογούμενοι που δηλώνουν ετήσια εισοδήματα μεγαλύτερα των 12.000 ευρώ.
Οι υπόχρεοι πλήρωναν ποσά εισφοράς αλληλεγγύης που υπολογίζονταν με συντελεστές κλιμακούμενους, από 2,2% έως 10%, επί του τμήματος του ετήσιου εισοδήματος το οποίο υπερέβαινε τις 12.000 ευρώ. Πρακτικά, από την Πρωτοχρονιά του 2023 περίπου 500.000 δημόσιοι υπάλληλοι, λειτουργοί και συνταξιούχοι με ετήσια φορολογητέα εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις άνω των 12.000 ευρώ θα δουν αύξηση στις καθαρές μηνιαίες αποδοχές τους που θα ξεκινά από περίπου 2 ευρώ τον μήνα ή 22 ευρώ ετησίως και θα ξεπερνά τα 235 ευρώ τον μήνα ή τα 2.000 ευρώ ετησίως για τα υψηλά εισοδήματα. Η μονιμοποίηση της απαλλαγής και γι’ αυτούς τους φορολογουμένους θα κοστίσει στον κρατικό προϋπολογισμό 765 εκατ. ευρώ.
Πόσα κερδίζουν δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι
Ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος θα είναι και το όφελος στις καθαρές αποδοχές από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:
■ Για ετήσιο εισόδημα 13.000 ευρώ, δηλαδή για καθαρές μηνιαίες αποδοχές 1.083 ευρώ, το ετήσιο όφελος θα είναι 22 ευρώ τον χρόνο ή 1,83 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 14.000 ευρώ ή μηνιαίες αποδοχές 1.116 ευρώ, το όφελος σε ετήσια βάση είναι 44 ευρώ ή 3,67 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ ή 1.250 ευρώ τον μήνα, το όφελος είναι 66 ευρώ τον χρόνο ή 5,5 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 16.000 ευρώ ή 1.333 ευρώ τον μήνα, η ελάφρυνση ανέρχεται σε 88 ευρώ τον χρόνο ή 7,33 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 17.000 ευρώ ή 1.466 ευρώ τον μήνα, το όφελος είναι 110 ευρώ τον χρόνο ή 9,1 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ ή 1.500 ευρώ τον μήνα, το κέρδος είναι 132 ευρώ τον χρόνο ή 11 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 19.000 ευρώ ή 1.583 ευρώ τον μήνα, το όφελος ανέρχεται σε ετήσια βάση σε 154 ευρώ και σε μηναία σε 12,8 ευρώ.
■ Για ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ ή μηνιαίες αποδοχές 1.666 ευρώ, το όφελος είναι 176 ευρώ τον χρόνο ή 14,6 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 25.000 ευρώ ή 2.083 ευρώ τον μήνα, το όφελος είναι 426 ευρώ τον χρόνο ή 35,5 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 27.000 ευρώ ή 2.250 ευρώ τον μήνα, η καθαρή ετήσια αύξηση διαμορφώνεται στα 526 ευρώ ή στα 43,8 ευρώ τον μήνα.
■ Για ετήσιο εισόδημα 30.000 ευρώ ή καθαρές μηνιαίες αποδοχές 2.500 ευρώ, το κέρδος είναι 676 ευρώ τον χρόνο ή 56,3 ευρώ τον μήνα.
Προφανώς, το όφελος είναι μεγαλύτερο για όσους εισπράττουν πάνω από ένα εισόδημα:
■ Συνταξιούχος με συνολικό εισόδημα 22.000 ευρώ από δύο πηγές, 17.000 ευρώ από συντάξεις και 5.000 ευρώ από ενοίκια, θα έχει ωφέλεια κατά 276 ευρώ από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
■ Μισθωτός του δημόσιου τομέα με συνολικό εισόδημα 24.000 ευρώ μόνο από μισθούς θα έχει ωφέλεια 376 ευρώ από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
2. Ποιοι γλιτώνουν από το τέλος επιτηδεύματος
Οι επιτηδευματίες και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (με ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως 2 εκατ. ευρώ) που πρόλαβαν μέσα στο 2022 να αυξήσουν τον μέσο αριθμό των εργαζομένων τους γλιτώνουν φέτος από το τέλος επιτηδεύματος. Μάλιστα μπορούν να απαλλαγούν σε μόνιμη βάση από την υποχρέωση καταβολής του τέλους εφόσον αυξάνουν τον μέσο ετήσιο αριθμό των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατ’ ελάχιστον για διάστημα τριών μηνών ετησίως. Πρόκειται για ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα που συνδέεται με παράλληλη πολιτική κινήτρων για τη στήριξη της αγοράς εργασίας. Πρακτικά δηλαδή επιτηδευματίες και επιχειρήσεις που θα αυξήσουν για τουλάχιστον ένα τρίμηνο τον μέσο όρο των ατόμων που απασχολούν θα γλιτώσουν και το 2024 από το τέλος επιτηδεύματος. Η απώλεια κρατικών εσόδων που θα επιφέρει το μέτρο αυτό εκτιμάται ότι θα αντισταθμιστεί και εν τέλει θα μηδενιστεί από την είσπραξη αυξημένων εσόδων ασφαλιστικών εισφορών από τις προσλήψεις των νέων εργαζομένων στις οποίες θα προχωρήσουν οι επιχειρήσεις.
3. Ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.600 ευρώ για ανακαινίσεις
Φέτος αλλά και του χρόνου θα ισχύσει η έκπτωση του 40% των δαπανών ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης ακινήτων από τον φόρο εισοδήματος. Το όφελος μάλιστα μοιράζεται στις φορολογικές δηλώσεις των επόμενων τεσσάρων ετών. Η κυβέρνηση φρόντισε να παρατείνει έως την 31η Δεκεμβρίου του 2024 τη νομοθετική ρύθμιση που προβλέπει ότι το 40% των εξόδων που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι μέσα σε ένα έτος για τις εργασίες ενεργειακής και λειτουργικής αναβάθμισης των ακινήτων τους εκπίπτει από τις οφειλές φόρου εισοδήματος των τεσσάρων ετών που έπονται του έτους καταβολής των δαπανών. Το ανώτατο συνολικό όριο δαπανών που αναγνωρίζεται είναι οι 16.000 ευρώ. Το μέγιστο ποσό έκπτωσης διαμορφώνεται συνολικά στα 6.400 ευρώ (το 40% των 16.000 ευρώ).
Ετσι, όσοι φορολογούμενοι δαπανήσουν το 2023 χρήματα για ανακαινίσεις και βελτιώσεις στα σπίτια και τα λοιπά κτίσματα που κατέχουν θα έχουν το δικαίωμα να γλιτώσουν φόρο εισοδήματος έως 1.600 ευρώ τον χρόνο στις φορολογικές δηλώσεις των ετών 2024-2027.
Τα SOS για τις εκπτώσεις
Για να ισχύσει η έκπτωση πρέπει να υπάρχει η απόδειξη των δαπανών με νόμιμα παραστατικά και η εξόφλησή τους να γίνει με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (χρεωστικές, πιστωτικές ή προπληρωμένες κάρτες, υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής) ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών. Οι επιλέξιμες δαπάνες πρέπει να μην έχουν εκπέσει ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, το μέτρο καλύπτει κτίρια τα οποία δεν έχουν ενταχθεί ή δεν θα ενταχθούν σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης.
Οι επιλέξιμες ενεργειακές δαπάνες αφορούν τη λήψη υπηρεσιών για τα ακόλουθα:
■ τοποθέτηση θερμομόνωσης
■ αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων
■ εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων ώστε το κτίριο να καθίσταται πλήρως λειτουργικό
■ εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης
■ εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα
■ εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
■ εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας
■ αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.
Οι επιλέξιμες λειτουργικές-αισθητικές δαπάνες αφορούν τη λήψη υπηρεσιών για τα ακόλουθα:
■ τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης
■ τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης
■ συντήρηση/επισκευή στέγης
■ επισκευή τοιχοποιίας/χρωματισμός εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων
■ τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης
■ αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα
■ εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων
■ αλλαγή/επισκευή δαπέδων.
4. Παγωμένος και φέτος ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα
Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Μπορεί να έχει ψηφιστεί η επιβολή φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων, όμως κάθε χρόνο η εφαρμογή του παγώνει. Το ίδιο ισχύει για το 2023, αλλά και για το 2024, καθως η κυβέρνηση τον πάγωσε εκ νέου. Ο φόρος υπεραξίας 15% επιβάλλεται στις περιπτώσεις όπου η τιμή πώλησης ενός ακινήτου είναι υψηλότερη από την τιμή αγοράς του, και συγκεκριμένα επί της θετικής διαφοράς υπολογίζεται ο φόρος και εφαρμόζονται συντελεστές απομείωσης ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου.
Για παράδειγμα, σε διαμέρισμα που αγοράστηκε το 2014 με δηλωθέν τίμημα 80.000 ευρώ και σήμερα πωλείται 130.000 ευρώ ο φόρος υπεραξίας ανέρχεται σε 2.707 ευρώ αντί 7.500 ευρώ (50.000X15%) λόγω απομείωσης της υπεραξίας των 50.000 ευρώ με βάση το χρονικό διάστημα των οκτώ ετών που μεσολάβησε ανάμεσα στην αγορά και την πώληση και του αφορολόγητου ορίου.
Πάντως, όσοι φορολογούμενοι πωλήσουν ακίνητα κατά τα επόμενα δύο έτη δεν θα πληρώσουν τον φόρο υπεραξίας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό στην τιμή πώλησης.
5. Πωλούνται νεόδμητα χωρίς ΦΠΑ
Φέτος αλλά και το 2024 δεν θα επιβάλλεται ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων. Κατά τη διάρκεια της τριετίας 2020-2022 αποπερατωμένα κτίσματα τα οποία είχαν άδειες ανέγερσης από την 1η Ιανουαρίου του 2006 και μετά και βρίσκονταν ακόμη στα χέρια των οικοδομικών εταιρειών που τα κατασκεύασαν ή τα είχαν αποπερατώσει δεν επιβαρύνονταν με ΦΠΑ 24% επί των αντικειμενικών τιμών τους, τη στιγμή που μεταβιβάζονταν για πρώτη φορά για χρήση, εφόσον οι κατασκευαστές είχαν υποβάλει αιτήσεις υπαγωγής σε καθεστώς αναστολής της επιβολής ΦΠΑ. Οι μεταβιβάσεις αυτές θα επιβαρύνονται με φόρο 3% επί των αντικειμενικών αξιών ή των πραγματικών αγοραίων τιμών των ακινήτων.
Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Για ένα διαμέρισμα αξίας 200.000 ευρώ:
■ Το κόστος για τον αγοραστή πριν από την αναστολή του ΦΠΑ έφτανε στα 248.000 ευρώ (φόρος μεταβίβασης και ΦΠΑ).
■ Με το ειδικό καθεστώς στην αξία του διαμερίσματος θα προστεθεί μόνο ο φόρος μεταβίβασης 3% και η τελική αξία του θα διαμορφωθεί στα 206.000 ευρώ.
■ Ετσι, η τελική τιμή του ακινήτου είναι μειωμένη κατά 42.000 ευρώ ή κατά 17%.
Ο ΦΠΑ δεν επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις α’ κατοικίας, οπότε η ρύθμιση αυτή δεν αφορά αυτές τις μεταβιβάσεις.
Το καθεστώς είναι προαιρετικό και αφορά οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί από το 2006 και μετά. Το δημοσιονομικό κόστος από τη νέα αυτή παράταση ανέρχεται σε 18 εκατ. ευρώ.
+1 Θέαμα, τουρισμός, μεταφορές και καφές με μειωμένο ΦΠΑ
Παρατάθηκε μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2023 η ισχύς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για μια σειρά από υπηρεσίες και αγαθά. Θα εξακολουθεί δηλαδή να ισχύει έως την 30ή Ιουνίου του 2023 συντελεστής ΦΠΑ μειωμένος από το 24% στο 13% για τις μεταφορές προσώπων, τον καφέ, τα μη αλκοολούχα ποτά, τα εισιτήρια των κινηματογράφων, τα γυμναστήρια, τα κολυμβητήρια και τις σχολές χορού που δεν απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ. Επίσης, θα εξακολουθούν να ισχύουν μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ και στο τουριστικό πακέτο.
Εως το τέλος Ιουνίου έχει παραταθεί και η ισχύς του υπερμειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 6% σε σειρά αγαθών που αφορούν τη δημόσια υγεία (δηλαδή μάσκες προστασίας και γάντια, αντισηπτικά, διαλύματα για την απολύμανση χώρων, αντισηπτικά μαντιλάκια, καθώς και απολυμαντικά προϊόντα και άλλα είδη που χρησιμοποιούνται για αντισηπτικούς ή απολυμαντικούς σκοπούς, καθώς και ορισμένα ιατρικά υλικά αναγκαία για τη διενέργεια αιμοκάθαρσης, όπως φίλτρα και γραμμές αιμοκάθαρσης και αιμοδιήθησης).
