«Πράσινο φως» «άναψε» η Κομισιόν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως φυσικά και την ελληνική, ώστε αυτές να επιβάλλουν έως και «πλαφόν» στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ή και να φορολογήσουν προσωρινά εταιρείες με κέρδη από τις «φουσκωμένες» τιμές φυσικού αερίου και να δώσουν ενισχύσεις σε πληττόμενες επιχειρήσεις.
Για να περιοριστεί ο αντίκτυπος από τις υψηλές πτήσεις των ενεργειακών προϊόντων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «λύνει τα χέρια» στα κράτη – μέλη, προκειμένου αυτά να προχωρήσουν σε ρύθμιση των τιμών ή και να παρέχουν κρατικές ενισχύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμόρφωσε μία νέα «εργαλειοθήκη» μέσα από την οποία κάθε κράτος – μέλος μπορεί να διαλέξει και να εφαρμόσει οποιαδήποτε δράση εκτιμά πως θα συμβάλλει στον περιορισμό των επιπτώσεων που έχουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις υψηλές τιμές ενέργειας.
Στην «Εργαλειοθήκη» και η ρύθμιση των τιμών
Η «Εργαλειοθήκη Ενέργειας» της Επιτροπής από τον περασμένο Οκτώβριο επέτρεψε στα κράτη – μέλη να μετριάσουν τον αντίκτυπο που είχαν οι υψηλές τιμές ενέργειας στους ευάλωτους καταναλωτές.
Η Επιτροπή παρουσίασε στα κράτη μέλη πρόσθετη καθοδήγηση, επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα ρύθμισης των τιμών σε εξαιρετικές περιστάσεις και ορίζοντας πώς τα κράτη μέλη μπορούν να αναδιανέμουν τα έσοδα από τα υψηλά κέρδη του ενεργειακού τομέα και την εμπορία εκπομπών ρύπων στους καταναλωτές.
Ειδικότερα, όπως εξηγεί η Επιτροπή, τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν ρυθμιζόμενες τιμές για ευάλωτους καταναλωτές, νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις, προκειμένου να συμβάλουν στην προστασία τους.
Η Επιτροπή επιβεβαιώνει επίσης ότι τα κράτη μέλη μπορούν να εξετάσουν προσωρινά φορολογικά μέτρα για τα απροσδόκητα κέρδη ενεργειακών εταιρειών και κατ’ εξαίρεση να αποφασίσουν να δεσμεύσουν ένα μέρος αυτών των επιστροφών για αναδιανομή στους καταναλωτές.
Κρατικές ενισχύσεις σε μικρομεσαίους
Τα μέτρα αυτά πρέπει να πληρούν ορισμένα κριτήρια για να διασφαλίζεται ότι είναι αναλογικά, περιορισμένα χρονικά και ότι αποφεύγουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις της αγοράς.
Οι κανόνες της Ε.Ε. για τις κρατικές ενισχύσεις προσφέρουν επίσης στα κράτη μέλη επιλογές να παρέχουν βραχυπρόθεσμη στήριξη σε εταιρείες που πλήττονται από υψηλές τιμές ενέργειας και να συμβάλλουν στη μείωση της έκθεσής τους στην αστάθεια των τιμών της ενέργειας μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.
Έπειτα από διαβούλευση σχετικά με στοχευμένες τροποποιήσεις στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, η Επιτροπή θα διαβουλευτεί επίσης με τα κράτη μέλη σχετικά με τις ανάγκες και το πεδίο εφαρμογής ενός νέου προσωρινού πλαισίου κρατικής ενίσχυσης για την παροχή ενισχύσεων σε εταιρείες που έχουν πληγεί από την κρίση, ιδίως όσοι αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος.
Στην Αθήνα τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας θα κληθούν να σχεδιάσουν ένα νέο πακέτο στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων μέσα από την Εργαλειοθήκη της Κομισιόν.
Φόρος στις εταιρείες με κέρδη
Πέρα από τα μέτρα στήριξης των πολιτών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σχέδια που έχουν στόχο να μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα φέτος και να τερματίσει οριστικά την εξάρτησή της από τις ρωσικές προμήθειες καυσίμου «πολύ πριν από το 2030».
Όπως ανακοινώθηκε το σχέδιο προβλέπει εναλλακτικές προμήθειες και επέκταση της χρήσης καθαρής ενέργειας πιο γρήγορα απ’ ότι τα αρχικά σχέδια, η εφαρμογή των οποίων θα είναι σε μεγάλο βαθμό ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων.
Τα νέα σχέδια είναι πρόσθετα στις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή με στόχο να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων γρηγορότερα αυτή τη δεκαετία και από μόνες τους περιορίζουν τη χρήση φυσικού αερίου στην ΕΕ κατά 30% έως το 2030.
Η Επιτροπή είπε ότι το αέριο και το LNG από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ θα μπορούσαν φέτος να αντικαταστήσουν περισσότερο από το ένα τρίτο, 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), από τα 155 bcm που λαμβάνει η Ευρώπη ετησίως από τη Ρωσία. Και μέχρι το 2030, η αυξημένη χρήση βιομεθανίου και υδρογόνου θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει.
Νέα αιολικά και ηλιακά έργα θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν 20 bcm ζήτησης φυσικού αερίου φέτος, ενώ ο τριπλασιασμός της δυναμικότητας μέχρι το 2030, προσθέτοντας 480 GW αιολικής και 420 GW ηλιακής ενέργειας, θα μπορούσε να εξοικονομήσει 170 bcm ετησίως.
Με το να κατεβάσουμε τους θερμοστάτες κατά 1°C εξοικονομούνται επιπλέον 10 bcm φέτος, ενώ έως το 2030, η αντικατάσταση των λεβήτων αερίου με 30 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας θα μπορούσε να εξοικονομήσει επιπλέον 35 bcm, πρόσθεσε η Επιτροπή.
Ορισμένες χώρες αναζητούν περισσότερη χρηματοδότηση από την ΕΕ για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από την έκρηξη του κόστους φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με την Κομισιόν μπορούν να φορολογήσουν τα κέρδη που αποκομίζουν οι ενεργειακές εταιρείες από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου, για να αντισταθμίσουν τους υψηλότερους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας είπε ότι τέτοιοι φόροι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν 200 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος.
Η ΕΕ θα προτείνει επίσης έως τον Απρίλιο κανόνες που θα απαιτούν από τις χώρες της ΕΕ να γεμίζουν τις αποθήκες φυσικού αερίου στο 90% έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους.
Η Ευρώπη έχει αρκετό φυσικό αέριο να περάσει τη φετινή χρονιά, αλλά οι αναλυτές λένε ότι μια παρατεταμένη διακοπή των ρωσικών εισαγωγών θα έπληττε την οικονομία της Ευρώπης και θα απαιτούσε έκτακτα μέτρα, όπως το κλείσιμο των εργοστασίων.
