Η εκεχειρία που επιτεύχθηκε με τη διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών ανέστειλε προσωρινά τις εχθροπραξίες ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ. Όπως επισημαίνει η Wall Street Journal, στη θέση του πολέμου έχει ξεσπάσει μια σκληρή εσωτερική σύγκρουση για την εξουσία, ανάμεσα στη Χαμάς και άλλες ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις στη Λωρίδα της Γάζας.
Την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρονταν για να διευκολύνουν τη συμφωνία που οδήγησε στην απελευθέρωση των εναπομεινάντων ομήρων, η Χαμάς κινούνταν αμέσως πίσω τους με τις δικές της δυνάμεις ασφαλείας. Η ενέργεια αυτή αποτέλεσε επίδειξη ισχύος, με σαφές μήνυμα ότι η οργάνωση εξακολουθεί να θεωρεί εαυτόν τη βασική κυβερνητική δύναμη του θύλακα.
Αυτές οι δυνάμεις άρχισαν αμέσως να καταπολεμούν αντίπαλες πολιτοφυλακές που ελέγχονται από εξέχουσες παλαιστινιακές οικογένειες, εμπλεκόμενες σε ανταλλαγές πυροβολισμών και πραγματοποιώντας δημόσιες εκτελέσεις που έχουν σκορπίσει τον φόβο και έχουν προκαλέσει ανησυχίες ότι ένα σπιράλ εσωτερικών βιαιοτήτων θα μπορούσε να φέρει νέα οδύνη σε έναν πληθυσμό που υποφέρει εδώ και καιρό.
Η διεκδίκηση εξουσίας από την ομάδα που έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική από τις ΗΠΑ, εάν συνεχιστεί, θα είναι αντίθετη με τις απαιτήσεις του σχεδίου Τραμπ.
Το Ισραήλ, το οποίο έχει παράσχει όπλα σε ορισμένες ομάδες κατά της Χαμάς, παρακολουθεί στενά τις μάχες για να δει πώς θα εξελιχθούν, δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος.
«Η Χαμάς θα είναι ακόμη πιο επιθετική τώρα»
«Η Χαμάς επαναφέρει τον έλεγχο», επισήμανε ο Χασάν Αμπού Χανίχ, ανεξάρτητος αναλυτής με έδρα το Αμμάν που ειδικεύεται σε ισλαμιστικές ομάδες. «Η Χαμάς θα είναι ακόμη πιο επιθετική τώρα για να αποδείξει στον έξω κόσμο ότι κανείς δεν μπορεί να τους απομακρύνει, ότι καμία δύναμη δεν μπορεί να τους αμφισβητήσει».
Ο Ντόναλντ Τραμπ ρωτήθηκε τη Δευτέρα για την ανάπτυξη δυνάμεων ασφαλείας της Χαμάς και τη συνεχιζόμενη καταστολή, ενώ ταξίδευε με το Air Force One για να προωθήσει το ειρηνευτικό του σχέδιο στο Ισραήλ και την Αίγυπτο. Είπε ότι η ομάδα είχε ζητήσει, όπως ήταν εύλογο, να της επιτραπεί να ασφαλίσει τον κατεστραμμένο θύλακα. «Το έχουν δηλώσει ανοιχτά και τους δώσαμε την έγκρισή μας για ένα χρονικό διάστημα», είπε.
Την Τρίτη ο Τραμπ διεμήνυσε στους δημοσιογράφους: «Θα αφοπλιστούν… και αν δεν αφοπλιστούν, θα τους αφοπλίσουμε εμείς».
Η εξουσία της Χαμάς είχε διαβρωθεί σοβαρά από την καταστροφή που προκλήθηκε στη Γάζα μετά την επίθεση της ομάδας στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023. Οι Παλαιστίνιοι, που απεγνωσμένα επιθυμούν τον τερματισμό του πολέμου, εκφράζουν όλο και πιο ανοιχτά τον θυμό τους με την ομάδα, η οποία πολλοί πιστεύουν ότι παρέτεινε άσκοπα τις μάχες για να προστατεύσει τα δικά της συμφέροντα και να αποφύγει την παράδοση.
Το ισραηλινό ψαλίδισμα της βοήθειας στη Γάζα και ο εκτεταμένος στρατιωτικός έλεγχος του θύλακα είχαν διακόψει μια βασική πηγή εσόδων και είχαν διαλύσει τη συνοχή της ομάδας, μετατρέποντάς την σε ένα σύνολο μεμονωμένων πυρήνων που είχαν πρόβλημα να πληρώσουν τους ίδιους τους μαχητές.
Επιφανείς οικογένειες και άλλες ένοπλες ομάδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, αμφισβητώντας δημόσια τη Χαμάς και κινούμενες για να αποκτήσουν τον έλεγχο στις περιοχές τους. Ορισμένες από αυτές τις ομάδες, όπως η Αμπού Σαμπάμπ στην περιοχή Ράφα της νότιας Λωρίδας της Γάζας, εξοπλίστηκαν από το Ισραήλ σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσουν περαιτέρω την επιρροή της Χαμάς.
Τώρα η Χαμάς αντεπιτίθεται. Η ένοπλη ομάδα εκμεταλλεύεται την αναστολή των εχθροπραξιών με τον IDF για να εστιάσει στην αποκατάσταση της κυριαρχίας της στον θύλακα.
Ο Χαλέντ Καντούμι, απεσταλμένος της Χαμάς στην Τεχεράνη, δήλωσε ότι η ομάδα έχει ενισχύσει τις δυνάμεις της υπό το Υπουργείο Εσωτερικών της Γάζας και τις αναπτύσσει για να αποκαταστήσει την τάξη, να καταπολεμήσει τους εγκληματίες και τους λεηλάτες και να τιμωρήσει άτομα που πιστεύει ότι έχουν συνεργαστεί με το Ισραήλ.
«Η Χαμάς συνειδητοποιεί τις πατριωτικές και εθνικές ευθύνες μετά τον πόλεμο για να διαδώσει το αίσθημα ειρήνης και σταθερότητας», δήλωσε ο Καντούμι.
«Φοβούνται τον εμφύλιο πόλεμο»
Η Χαμάς επιδιώκει εδώ και καιρό να εδραιώσει εκ νέου τον έλεγχό της στη Γάζα. Όπως είχε δηλώσει πέρυσι στη Wall Street Journal ο Χουσάμ Μπαντράν, μέλος του πολιτικού της γραφείου, η οργάνωση είχε ξεκινήσει τη δημιουργία νέας αστυνομικής δύναμης για την αντιμετώπιση, όπως ανέφερε, «λεηλασιών και αυθαίρετων αυξήσεων τιμών».
Πιο πρόσφατα, σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, η Χαμάς υποστήριξε ότι ήταν πρόθυμη να εγκαταλείψει αυτό που αποκαλούσε επιθετικά όπλα, όπως τα πυραυλικά συστήματα, αλλά θα έπρεπε να της επιτραπεί να διατηρήσει «αμυντικά όπλα» όπως τα εφεδρικά τυφέκια, σύμφωνα με Άραβες μεσολαβητές. Μία από τις ανησυχίες της Χαμάς ήταν η ανάγκη να αποκρούσει αντίπαλες ένοπλες ομάδες.
Κάποιοι Παλαιστίνιοι ανησυχούν ότι η Χαμάς θα το παρακάνει, και ότι η Γάζα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την ίδια μοίρα με άλλα μέρη όπου οι προσπάθειες εξωτερικών δυνάμεων να επιβάλουν νέες πολιτικές διευθετήσεις οδήγησαν σε εξεγέρσεις ή χειρότερα.
Ο Μοχαμάντ Χαντιέχ, Παλαιστίνιος δικηγόρος και μεσολαβητής που εργάζεται για την επίλυση ενδοπαλαιστινιακών συγκρούσεων, δήλωσε ότι υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την αναταραχή. «Φοβούνται τον εμφύλιο πόλεμο», είπε ο Χαντιέχ αναφερόμενος στους κατοίκους της Γάζας. «Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Έχει ήδη ξεκινήσει».
Η Γάζα δεν έχει πάντως τις βαθιές εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις που χαρακτηρίζουν μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής. Αναλυτές και ακόμη και το ισραηλινό στρατιωτικό επιτελείο υποστηρίζουν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή αποτελεί τη μόνη ρεαλιστική εναλλακτική στη Χαμάς για τον έλεγχο της Γάζας. Ωστόσο, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου την χαρακτηρίζει διεφθαρμένη και ανίκανη και αποκλείει κάθε συζήτηση για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, η παρουσία της Χαμάς στους δρόμους της Γάζας είναι εμφανής, καθώς οι αστυνομικοί της αποτρέπουν εγκλήματα και ρυθμίζουν την κυκλοφορία, προσφέροντας μια «ευπρόσδεκτη» τάξη ακόμη και για όσους αντιτίθενται στην οργάνωση. Πολλοί κάτοικοι κατηγορούν το Ισραήλ για την κατάρρευση της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας πριν τον πόλεμο και επισημαίνουν ότι κάποιες οικογένειες συγκέντρωναν τα λιγοστά τρόφιμα που υπάρχουν για να κερδίσουν από τις πωλήσεις.
Κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, η παρουσία της Χαμάς στους δρόμους της Γάζας είναι εμφανής, καθώς οι αστυνομικοί της αποτρέπουν εγκλήματα και ρυθμίζουν την κυκλοφορία, προσφέροντας μια «ευπρόσδεκτη» τάξη ακόμη και για όσους αντιτίθενται στην οργάνωση. Πολλοί κάτοικοι κατηγορούν το Ισραήλ για την κατάρρευση της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας πριν τον πόλεμο και επισημαίνουν ότι κάποιες οικογένειες εκμεταλλεύονταν τα ελάχιστα τρόφιμα για προσωπικό όφελος.
«Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε και από το οποίο υποφέρουμε είναι το εξής: Πολλοί άνθρωποι ανυπομονούν να απαλλαγούν από την κυριαρχία της Χαμάς, αλλά είναι ευρέως διασκορπισμένοι σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας», δήλωσε η 64χρονη Φάλαχ Μάσρι, η οποία ζει σε μια σκηνή στο Ντέιρ αλ-Μπαλάχ. «Είναι ασαφές αν αυτό θα συνεχιστεί ή θα είναι προσωρινό μέχρι να αποκατασταθεί η τάξη».
