Εσείς πόσο νέος ή ηλικιωμένος αισθάνεστε; Νέα μελέτη αναδεικνύει ότι η απάντηση δεν είναι σταθερή, αλλά εξελίσσεται και αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που δημοσιεύονται στο Psychology and Aging, η τρίτη ηλικία σηματοδοτούνταν κάποτε από το κοινώς αποδεκτό ορόσημο των 65 ετών. Οι άνθρωποι του σήμερα, όμως, φαίνεται να αμφισβητούν τα παραδοσιακά ηλικιακά όρια που ορίζουν το γήρας, αφού αυτά φαίνεται πλέον να έχουν μετατοπιστεί πιο κοντά στα 75 έτη.
Στους συμμετέχοντες τέθηκε μια απλή ερώτηση: «Σε ποια ηλικία θα χαρακτηρίζατε κάποιον ηλικιωμένο;».
«Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί, γεγονός που μπορεί να συμβάλλει στην αλλαγή της αντίληψης σχετικά με το τι συνιστά γήρας. Επίσης, ορισμένες πτυχές υγείας έχουν βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, με αποτέλεσμα άνθρωποι μιας συγκεκριμένης ηλικίας, που θεωρούνταν μεγάλοι στο παρελθόν, να μην θεωρούνται πλέον», αναφέρει ο συντάκτης της μελέτης, δρ. Markus Wettstein από το Πανεπιστήμιο Humboldt της Γερμανίας.
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ορισμένες ενδιαφέρουσες δημογραφικές διαφορές. Οι γυναίκες, κατά μέσο όρο, θεωρούσαν ότι τα γηρατειά ξεκινούν 2,5 χρόνια αργότερα απ’ ό,τι οι άνδρες. Αυτό το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ήταν ακόμη μεγαλύτερο στις νεότερες γενιές. Το αίσθημα της μοναξιάς, η ύπαρξη περισσότερων χρόνιων ασθενειών και η χειρότερη αυτοαξιολόγηση της υγείας συνδέονταν επίσης με την αντίληψη της έναρξης της τρίτης ηλικίας νωρίτερα στη ζωή.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, διάφοροι παράγοντες οδηγούν σε αυτή την αλλαγή της αντίληψης. Για παράδειγμα, η σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται νέοι, όσο εξακολουθούν να εργάζονται. Αυτό που προκάλεσε το ενδιαφέρον των ερευνητών είναι, ενώ διαπίστωσαν μια επιτάχυνση στην αλλαγή της αντίληψης για το γήρας, αυτή η τάση τείνει να σταθεροποιείται τα τελευταία χρόνια. «Η τάση προς την αναβολή του γήρατος δεν είναι γραμμική και μπορεί να μη συνεχιστεί απαραίτητα στο μέλλον», σημειώνει ο δρ. Wettstein.
Γιατί, όμως, έχει σημασία πώς αντιλαμβανόμαστε το γήρας;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η αντίληψή μας μπορεί να έχει αξιοσημείωτες επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι τα γηρατειά αρχίζουν αργότερα τείνουν να έχουν καλύτερη αυτοαξιολόγηση της υγείας τους και χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και άλλων ασθενειών. Αντίθετα, το να αντιλαμβάνονται την έναρξη της τρίτης ηλικίας νωρίτερα συνδέεται με χειρότερα αποτελέσματα για την υγεία.
Από την άλλη, όμως, οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αν μετατοπίσουμε την αντίληψη του γήρατος για μια πολύ μεγάλη ηλικία, αυτό ενέχει και κινδύνους: Οι άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να εφησυχάζουν αναφορικά με την προετοιμασία για τις προκλήσεις υγείας που έρχονται με τη γήρανση και να αμελούν τα απαραίτητα βήματα φροντίδας της υγείας τους.
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν, επίσης, πως οι αντιλήψεις μας για τη γήρανση διαμορφώνονται όχι μόνο από τα ατομικά χαρακτηριστικά, αλλά και από το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζούμε. Καθώς το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί και η υγεία στην τρίτη ηλικία έχει γενικά βελτιωθεί, οι ξεπερασμένες αντιλήψεις για το τι σημαίνει να είσαι «ηλικιωμένος» αναθεωρούνται. «Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η τάση για αναβολή του γήρατος αντικατοπτρίζει μια τάση προς πιο θετικές απόψεις για τους ηλικιωμένους και τη γήρανση ή το αντίθετο – ίσως η έναρξη του γήρατος αναβάλλεται επειδή οι άνθρωποι το αντιλαμβάνονται ως μια ανεπιθύμητη κατάσταση», εξηγεί ο δρ. Wettstein.
Οι ερευνητές επισημαίνουν, τελικά, ότι καθώς οι αντιλήψεις μας εξελίσσονται, το ίδιο θα πρέπει να κάνει και η προσέγγισή μας για τη γήρανση, εστιάζοντας λιγότερο στον ορισμό του «γήρατος» και περισσότερο στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής σε κάθε ηλικία.
