Αν το κοιτάξει κανείς από ψηλά μοιάζει με ναυπηγείο πολύχρωμων κοντέινερ, αλλά από κοντά είναι ένα μικροσκοπικό νησί ασφυκτικά γεμάτο από παραπήγματα όπου κατοικούν περίπου 1.200 άνθρωποι.
Το νησάκι Γκαρντί Σουγκντούμπ ή Καρτί Σουγκντουπού ή Νησί των Καβουριών είναι ένα από τα περίπου 365 νησάκια του αρχιπελάγους Σαν Μπλας στην επαρχία Γκούνα Γιάλα του Παναμά.
Οι Γκούνα, αυτόχθονες που ζουν στο νησί, τα τελευταία χρόνια βρίσκονταν σε διαδικασία μετεγκατάστασης στην ηπειρωτική χώρα του Παναμά, καθώς η άνοδος της στάθμης των υδάτων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής απειλούσε τη ζωή τους, αφού η θάλασσα σιγά-σιγά καταπίνει το Γκαρντί με μήκος μόλις 366 μέτρα και πλάτος 137 μέτρα, όσο περίπου πέντε γήπεδα ποδοσφαίρου.
Το 2017 ανεστάλη η διαδικασία καθώς δεν είχε εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για την κατασκευή των νέων κατοικιών. Στην πορεία βρέθηκαν οι πόροι και με την ολοκλήρωση του νέου χωριού τουλάχιστον 300 οικογένειες ετοιμάζουν τα υπάρχοντά τους και αναμένεται να μεταφερθούν αυτές τις ημέρες στο Νουέβο Καρτί, ένας οικισμός σε μία δασώδη περιοχή με μικρά σπίτια (40 τ.μ), τα οποία όμως παρέχουν βασικές ανάγκες που δεν είχαν στο νησί τους, όπως κουζίνα, μπάνιο, νερό, ρεύμα, δύο υπνοδωμάτια, τραπεζαρία και πλυντήριο. Παράλληλα, στην κάθε οικογένεια δίνεται ένα τμήμα γης έκτασης 300 τ.μ. όπου μπορούν να καλλιεργήσουν λαχανικά.
Οι αυτόχθονες παρότι εκφράζουν την ικανοποίησή τους για τη στεγαστική λύση που τους παρέχει η κυβέρνηση, δε μπορούν να κρύψουν τη θλίψη τους που αναγκάζονται να αφήσουν πίσω τους τα σπίτια τους και την αγαπημένη τους θάλασσα.
Ο Κορτίζο τόνισε ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του Παναμά που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, κατηγορώντας τις ανεπτυγμένες χώρες για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Το Γκαρντί πλήττεται τα τελευταία χρόνια από ακραία καιρικά φαινόμενα, με ισχυρούς ανέμους και καταιγίδες. Οι σχεδόν ανύπαρκτοι δρόμοι πλημμυρίζουν και οι κάτοικοι αναγκάζονται με κουβάδες και άλλα μέσα να αδειάσουν το νερό που συσσωρεύεται στα σπίτια τους. Ακόμα και η εγκατάσταση κυματοθραύστη σε μία προσπάθεια να θωρακιστεί το νησί από τα κύματα δεν είχε επιτυχία.
Παρά τον κίνδυνο, όπως αναφέρει η εφημερίδα της Κόστα Ρίκα Tico Times, υπάρχουν άνθρωποι που αποφάσισαν να παραμείνουν στο νησί μέχρι να μην είναι πλέον ασφαλές, χωρίς να έχει γίνει γνωστός ο αριθμός αυτών που δε θέλουν να το εγκαταλείψουν, με τις τοπικές αρχές να μην τους αναγκάζουν να φύγουν.
Μεταξύ αυτών πολλοί ηλικιωμένοι που δεν πιστεύουν ότι το νησί θα βυθιστεί άμεσα. Ανάμεσα σε αυτούς και ο 70χρονος Πέντρο Λόπεζ ο οποίος πριν ένα χρόνο μιλώντας στο Science News εξηγούσε ότι για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του δεν προβλέπει ότι το Νησί των Καβουριών θα το καταπιεί η θάλασσα, επομένως δε σκόπευε να μετακομίσει.
Οι Γκούνα κατοικούν σε αυτά τα νησιά από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1800, όταν εγκατέλειψαν την παράκτια περιοχή κοντά στα σημερινά σύνορα Παναμά-Κολομβίας για εμπορικούς σκοπούς και για να αποφύγουν μεταδοτικές ασθένειες από παράσιτα.
Αλλαγή ζωής
Στο Νουέβο Καρτί («Ισμπέρ Γιάλα», μούσμουλο στην γλώσσα των αυτοχθόνων) που χτίστηκε με κρατική επένδυση 12,2 εκατομμυρίων δολαρίων, η ζωή θα είναι σίγουρα διαφορετική, αφού οι κάτοικοι του νησιού ζούσαν από την αλιεία, τον τουρισμό και την παραγωγή της ρίζας κασάβα και μπανάνες αντιλλών, τα οποία καλλιεργούσαν στην ηπειρωτική περιοχή.
«Ο τρόπος ζωής πρόκειται να αλλάξει πολύ. Οι άνθρωποι στο νησί είναι συνηθισμένοι σε μια διαφορετική ζωή», δήλωσε στους Tico Times ένας από τους κατοίκους.
Εντούτοις, για τους περισσότερους η ιδέα ενός σπιτιού που δεν κινδυνεύει να βυθιστεί ενθουσιάζει, με την 26χρονη Μαριαλίς Λόπεζ να είναι έτοιμη να μεταφερθεί με τα τρία μικρά παιδιά και τα δύο αδέλφια της στη νέα κοινότητα, ενώ δε βλέπει την ώρα να φυτέψει λουλούδια στην αυλή που της παραχωρείται.
«Μπορεί να αλλάξει τη ζωή μου εδώ», είπε. «Εκεί στο σπίτι μου, είμαστε όλοι μαζί (συνωστισμένοι)», εξήγησε, σημειώνοντας ότι το νέο της σπίτι έχει δύο υπνοδωμάτια.
Τα καινούρια σπίτια, μάλιστα, έχουν υποδομές για ανθρώπους με αναπηρία ενώ υπάρχουν εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την εθνοτική κουλτούρα των Γκούνα.
Η 33χρονη Ανέλ Φράνκλιν δήλωσε χαρούμενη που θα ζήσει στη νέα γειτονιά, αφού «έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα 24 ώρες το 24ωρο, έχουμε το μπάνιο μέσα, που είναι πολύ καλύτερο για εμάς, και πόσιμο νερό».
Την ίδια στιγμή, ο 70χρονος Αλμπέρτο Λόπεζ μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο εξέφρασε από τη μία τη λύπη του που αφήνει πίσω του όλη την ιστορία της ζωής του, από την άλλη έκρινε ότι ήταν η πιο σοφή επιλογή.
«Είμαστε λυπημένοι γιατί αν αυτό το νησί εξαφανιστεί, ένα μέρος της καρδιάς μας, του πολιτισμού μας, εξαφανίζεται μαζί του», είπε ο 70χρονος που θυμάται τον εαυτό του παιδί να ψαρεύει μαζί με τους γείτονές του. Μπορεί η μητέρα του να τον έστειλε να σπουδάσει στον Παναμά, όπου έζησε για περισσότερα από 30 χρόνια, αλλά αργότερα επέστρεψε στο πολυαγαπημένο του νησί.
«Επέστρεψα επειδή η καρδιά μου με ήθελε εδώ και αυτό το σπίτι είναι αυτό που μου άφησε η οικογένειά μου», δήλωσε και πρόσθεσε πως η γιαγιά, ο παππούς και η θεία του πέθαναν εκεί.
Μπορεί η αλλαγή να είναι δύσκολη, τουλάχιστον στην αρχή, όμως όπως τόνισε «δεν θα είναι το ίδιο, αλλά πρέπει να προχωρήσω γιατί η ζωή συνεχίζεται».
