Η κλιματική αλλαγή και το λιώσιμο των πάγων είναι η μεγαλύτερη απειλή για τις πολικές αρκούδες στην Αρκτική, αφού βασίζονται σε αυτούς για την αναζήτηση τροφής. Όταν οι αρκούδες διανύουν μεγάλες περιόδους χωρίς τροφή, η υγεία τους παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα και κινδυνεύουν να πεθάνουν.
Η εικόνα της απισχνασμένης αρκούδας μέσα από τον φακό του φωτογράφου Πολ Νίκλεν του National Geographic το 2015, άλλωστε είχε προκαλέσει σοκ. «Ήταν κάποτε μια τεράστια αρσενική πολική αρκούδα και τώρα είναι ένα μάτσο κόκαλα, έχει συρρικνωθεί με το δέρμα της να κρέμεται χαλαρό γύρω από τον κάποτε μεγαλοπρεπή σκελετό του. Σύντομα θα πεθάνει και θέλω να αναπαυθεί αφού έχει ζήσει σαν υπέροχη αρκούδα», είχε πει τότε συγκλονισμένος ο φωτογράφος, του οποίου η λήψη είχε λειτουργήσει σαν καμπανάκι κινδύνου για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Μπορεί οι δυσκολίες επιβίωσης των πολικών αρκούδων στη Γροιλανδία να μην αποτελούν είδηση, αλλά τα τελευταία χρόνια συμβολίζουν ολοένα περισσότερο τις συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης.
Βέβαια, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances και πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο του Κοπεγχάγης σε συνεργασία με ιδρύματα από τη Γροιλανδία, Καναδά, Φινλανδία, Αυστραλία, Χονγκ Κονγκ, Ηνωμένο Βασίλειο και Δανία, αποκαλύπτει ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός έχουν βαθιές ρίζες, με τον αριθμό των πολικών αρκούδων στη Γροιλανδία να μειώνεται εδώ και 20.000 χρόνια αφού το ζώο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στις καιρικές αλλαγές.
Η ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου μελέτησε τον πληθυσμό που ζει στις ακτές της Γροιλανδίας και υπολογίζεται σε περίπου 5.000 άτομα. Συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για τον γενετικό κώδικα, τη διατροφή, την κατανομή τους και το τοπικό κλίμα.
Μπορεί το διάστημα αυτό η θερμοκρασία των υδάτων να αυξήθηκε κατά μόλις 0,2/0,5 βαθμούς Κελσίου, ωστόσο ήταν αρκετό για να πλήξει τον πληθυσμό τους και να επιφέρει μείωση της τάξης του 20-40%.
«Μέσα από τις γονιδιωματικές αναλύσεις μπορούμε να ανοίξουμε ένα παράθυρο στο παρελθόν και να έχουμε εικόνα για την ανάπτυξη και την πληθυσμιακή ιστορία του είδους. Οι αναλύσεις μας αποκάλυψαν ότι ο αριθμός των πολικών αρκούδων της Γροιλανδίας μειώθηκε σημαντικά αρκετές φορές από την τελευταία εποχή των παγετώνων», εξήγησε η καθηγήτρια Ελίν Λορεντζίν.
Όπως επισημαίνει η επιστημονική κοινότητα η πραγματική πρόκληση εντοπίζεται στις επόμενες δεκαετίες με την αύξηση των υδάτων να υπολογίζεται στους 2-5 βαθμούς Κελσίου.
Αυτό εξηγεί γιατί η επιβίωση των πολικών αρκούδων θεωρείται κρίσιμη, αφού η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι συνώνυμο της ταχείας τήξης των πάγων με συνέπεια την αδυναμία εύρεσης τροφής.
«Βλέπουμε μια ανησυχητική σχέση μεταξύ της μείωσης του πληθυσμού και των περιβαλλοντικών αλλαγών. Μια σχετικά μικρή αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και στη συνέχεια μια μικρή μείωση των θαλάσσιων πάγων, είχε ως αποτέλεσμα μια μάλλον δραματική μείωση του πληθυσμού της πολικής αρκούδας», δήλωσε η Λορεντζίν.
Την ανησυχία του εξέφρασε ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, Μάικλ Γουέστμπερι, ο οποίος εξήγησε ότι εξαιτίας των αυξανόμενων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και με τις προβλέψεις για την επιδείνωση των συνθηκών «μπορούμε να αναμένουμε ότι σε καμία περίπτωση το είδος δε θα ακμάσει».
Παρ’όλα αυτά, υπάρχει ακόμα ελπίδα αφού αποκαλύφθηκε ότι οι αρκούδες στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας έχουν διαφορετική διατροφή από εκείνες στη δυτική ακτή (όπου η τροφή υπάρχει σε μεγαλύτερη ποσότητα).
Επομένως, οι ειδικοί εκτιμούν ότι προκειμένου να προσαρμοστεί σε αυτές τις ακραίες αλλαγές, το είδος μπορεί να αλλάξει τον τρόπο διατροφής του και να βρει νέες πηγές τροφής.
Συγκεκριμένα, τα αρσενικά στην ανατολική Γροιλανδία καταναλώνουν πολλά διαφορετικά είδη φώκιας, ενώ τα θηλυκά τρώνε δακτυλιωτές φώκιες. Ενδεχομένως, λοιπόν, να προσαρμοστούν και να καταναλώνουν την ίδια τροφή, καθώς όπως εξηγεί ο Γουέστμπερι «λόγω των ωκεάνιων ρευμάτων, η δυτική Γροιλανδία έχει σημαντικά υψηλότερη πρωτογενή παραγωγή από ό,τι στην ανατολική, επομένως περισσότερη τροφή είναι διαθέσιμη για τις πολικές αρκούδες και μπορούν να τρώνε ό,τι τους αρέσει».
