Μέχρι τα μισά της περυσινής χρονιάς αυτό που κυρίως κοιτούσαν οι γαλακτοβιομηχανίες ήταν το κόστος της βασικής πρώτης ύλης που χρησιμοποιούν, την τιμή του γάλακτος. Τιμή που ξεκίνησε να αυξάνεται από τα τέλη Αυγούστου 2021 για να φτάσει πλέον από τα 38 λεπτά ανά λίτρο περίπου στα 50 λεπτά/λίτρο σήμερα, αύξηση δηλαδή κατά 31%. Αυτό που δεν κοιτούσαν μέχρι πέρυσι το φθινόπωρο, αλλά αναγκαστικά παρακολουθούν από τότε κι έπειτα μάλλον με φόβο είναι το… ολλανδικό hub TFT και τις τιμές του φυσικού αερίου. Κι αυτό διότι η πολύ μεγάλη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο χρησιμοποιούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι βιομηχανίες στην Ελλάδα, σημαίνει κατακόρυφη αύξηση του κόστους παραγωγής.
Τι σημαίνει το παραπάνω; Το φρέσκο γάλα, βασικό είδος της καθημερινής μας διατροφής, φτάνει στο ποτήρι μας αυξημένο κατά 15,11% σε σύγκριση με τον περυσινό Ιούλιο, ενώ συνολικά η κατηγορία των γαλακτοκομικών – αυγών έχει ανατιμηθεί κατά 16,4% (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ). Το γεγονός ότι παρά την αύξηση των τιμών παραγωγού κατά 30% και πλέον και του υπερδιπλασιασμού της τιμής του φυσικού αερίου δεν είδαμε ανάλογες αυξήσεις και στην τιμή λιανικής στο γάλα, δεν σημαίνει βεβαίως ότι οι βιομηχανίες είναι… φιλανθρωπικά ιδρύματα. Ποτέ όλη η αύξηση του κόστους παραγωγής δεν μετακυλίεται στην τιμή λιανικής και σε κάθε περίπτωση όχι όλη μαζί, καθώς η μάχη των μεριδίων, ειδικά σε μια περίοδο που καταγράφεται μείωση της κατανάλωσης, είναι ανηλεής. Οι ανατιμήσεις περνούν σε δόσεις, με συνέπεια, ακόμη και αν αύριο το πρωί μειωθούν κατακόρυφα οι τιμές σε όλους τους κρίσιμους συντελεστές του κόστους παραγωγής, οι τιμές των τροφίμων θα εξακολουθήσουν να αυξάνονται για μεγάλο διάστημα ακόμη. Η τιμή του φρέσκου γάλακτος αυξήθηκε μόλις μέσα σε ένα μήνα κατά 3%, τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον Ιούνιο, ενώ συνολικά ο πληθωρισμός των τροφίμων ήταν πολύ μεγαλύτερος, 13%, σε σύγκριση με τον συνολικό πληθωρισμό 11,6%.
«Ο λογαριασμός ρεύματος στο εργοστάσιο στη Σπάρτη από 25.000 ευρώ πήγε 90.000 ευρώ. Υστερα από δύο μήνες δόθηκε επιδότηση και μειώθηκε κατά 40.000 ευρώ», είχε πει στην «Καθημερινή» στα τέλη Ιουνίου ο κ. Δημήτρης Βιντζηλαίος, ιδιοκτήτης της αλλαντοβιομηχανίας Creta Farms. Ο ίδιος, μάλιστα, είχε χαρακτηρίσει τις ανατιμήσεις στις οποίες έχει προχωρήσει έως τώρα η εταιρεία (8% αθροιστικά) «διακοσμητικές» δεδομένης της αύξησης του κόστους της ενέργειας και των λοιπών συντελεστών παραγωγής.
Το φρέσκο γάλα φτάνει στο ποτήρι μας αυξημένο κατά 15,11% και το ψωμί κατά 16,7% σε σύγκριση με τον περυσινό Ιούλιο.
Οι αλευροβιομήχανοι από την πλευρά τους και οι αρτοποιοί κοιτάζουν με τρόμο από όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία την τιμή του μαλακού σιταριού. Παρά την αποκλιμάκωση που υπήρξε σε σχέση με τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, η τιμή του μαλακού σιταριού που αποτελεί τη βασική πρώτη ύλη για το ψωμί είναι αυξημένη σε σύγκριση με το περυσινό καλοκαίρι κατά 75% περίπου. Οι αρτοποιοί δε τους προηγούμενους μήνες λάμβαναν για την ίδια κατανάλωση υπερδιπλάσιους λογαριασμούς ρεύματος λόγω της περίφημης ρήτρας αναπροσαρμογής. Η τιμή του ψωμιού έχει αυξηθεί κατά 16,7% και εάν το 2001, όταν ακόμη η Ελλάδα ήταν στη δραχμή, έλεγες ότι θα πλήρωνες σχεδόν ένα χιλιάρικο για ένα κιλό χωριάτικο ψωμί και πάνω από χιλιάρικο εάν ήταν με προζύμι, μάλλον θα σε κοιτούσαν σαν να έχεις έρθει από τον πλανήτη Αρη.
Το φαινόμενο ντόμινο που προκαλεί η ενεργειακή κρίση –σε συνδυασμό και με παράγοντες όπως οι παρενέργειες της πανδημίας στις μεταφορές και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες που έπληξαν τη σοδειά σε ορισμένες χώρες– αφορά όλα τα τρόφιμα, είτε πρόκειται για γάλα και ψωμί, αλλαντικά και όσπρια, είτε για αναψυκτικά και μπίρες. Η 3άλφα με ηγετικό μερίδιο στην αγορά οσπρίων έκανε φέτος για πρώτη φορά ανατιμήσεις, κάτι που δεν είχε κάνει η εταιρεία ούτε κατά τη δεκαετή οικονομική κρίση, ούτε μέχρι πρόσφατα. Η βασική προμηθεύτρια εταιρεία γυάλινων φιαλών που προμηθεύει σχεδόν όλες τις εταιρείες αναψυκτικών και τις ζυθοποιίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (BA Glass) έχει αυξήσει τις τιμές από τις αρχές του χρόνου κατά 70%, με τις αναπροσαρμογές των τιμών να γίνονται σε μηνιαία βάση. Οι εταιρείες αναψυκτικών έχουν προχωρήσει οι περισσότερες σε ανατιμήσεις της τάξης του 6%-8%. Οσο για το κόστος της ενέργειας, χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει στην οικονομική της έκθεση η Αθηναϊκή Ζυθοποιία για τη χρήση του 2021, κατά την οποία μόνο για την ενέργεια είχε αυξημένες δαπάνες κατά 1 εκατ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τους συντελεστές κόστους παραγωγής, πέραν της ενέργειας, οι μεγάλοι όμιλοι τροφίμων και ποτών έχουν τη δυνατότητα να αποθεματοποιούν πρώτες και δεύτερες ύλες. Αυτό κάνει για παράδειγμα η Coca-Cola 3E κλείνοντας μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Ποια υπολογίζει ωστόσο ότι θα είναι η αύξηση του κόστους πωληθέντων για το σύνολο του 2022; 15% με 20%. Κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητη.
