Γουακαμόλε, τοστ με αβοκάντο και σολομό, σαλάτα με αβοκάντο, αλοιφή αβοκάντο σε φρυγανισμένο ψωμί, ψητό αβοκάντο με αυγά, αβοκάντο με αλάτι και λεμόνι, ακόμα και αβοκάντο με σοκολάτα… Αμέτρητοι είναι οι τρόποι που μπορεί κανείς να απολαύσει τον τροπικό αυτό καρπό με τη σημαντική θρεπτική αξία και την καρδιοπροστατευτική, αντικαρκινική και αντιφλεγμονώδη δράση.
Τα τελευταία χρόνια το φρούτο με το χαρακτηριστικό ωοειδές σχήμα, τον πράσινο φλοιό και την πλούσια κιτρινοπράσινη σάρκα έχει κατακτήσει τη διεθνή κουζίνα καθώς συνδέεται με την καλή διατροφή. Οι γαστρονομικές προτάσεις, ακόμα και υψηλού επιπέδου, άρχισαν να αυξάνονται σταδιακά με αποτέλεσμα το ουδέτερο γευστικά φρούτο του Μεξικό να μετατραπεί σε παγκόσμια τάση. Μενού εστιατορίων «δομήθηκαν» πάνω στο αβοκάντο, συνταγές κατέκλεισαν το διαδίκτυο με βασικό συστατικό το πράσινο φρούτο, εικόνες πρωταγωνίστησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο τροπικός καρπός έγινε emoji, ακόμα και μπλουζάκι.
Τα βουτυρόδεντρα καλλιεργούνται σε Λατινική και Κεντρική Αμερική, Καλιφόρνια, Ισπανία, Αυστραλία, Νότια Αφρική, αλλά και στην Ελλάδα όπου δημιουργήθηκε ο πρώτος οπωρώνας στην Κρήτη στα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Ερευνητές υποστηρίζουν ότι το φρούτο θα έπρεπε να έχει εξαφανιστεί και πολλοί το χαρακτηρίζουν «ζωντανό απολίθωμα», αφού γνώρισε την εξελικτική του ακμή κατά τον Καινοζωικό αιώνα όταν μαμούθ και γιγάντια ζώα περιπλανιούνταν στην Αμερική. Το φρούτο, όπως αναφέρει το περιοδικό Smithsonian, αγαπήθηκε από τα ζώα μεγέθους άνω των 100 κιλών, τα οποία αφού διένυαν μεγάλες αποστάσεις, με τη διαδικασία της πέψης επέτρεπαν στον καρπό να συνεχίσει το «ταξίδι» του και να αναπτυχθεί σε διαφορετικά σημεία. Ωστόσο, τα μεγάλα θηλαστικά εξαφανίστηκαν για πάντα και ένα μικρότερο ζώο δε μπορούσε να καταναλώσει ολόκληρο το φρούτο, περιορίζοντας τις πιθανότητες καρποφορίας του. Λέγεται, μάλιστα, πως εκείνη την εποχή είχε λιγότερη σάρκα και μεγαλύτερο κουκούτσι. Στην επιβίωση του είδους ενδέχεται να συνέβαλαν τρωκτικά και σκίουροι που έθαβαν τον καρπό στη γη, αντί να τον αφήσουν να σαπίσει στην επιφάνεια του εδάφους. Εντούτοις, η σημαντικότερη συμβολή αποδίδεται στον Homo sapiens, ο οποίος άρχισε να αξιοποιεί το είδος. Το αβοκάντο αποτέλεσε βασικό τρόφιμο στο Μεξικό από το 500 π.Χ, ενώ οι Ισπανοί κατακτητές το ανακάλυψαν από τους Αζτέκους τον 16ο αιώνα, αλλά το «ahuacate» – λέξη των Αζτέκων για το φρούτο που σημαίνει όρχις – καλλιεργήθηκε για εμπορικούς σκοπούς στις ΗΠΑ στις αρχές του 20ου αιώνα.
Μπορεί πλέον να μην είναι απαραίτητη η κατανάλωσή του από προϊστορικά ζώα για την επιβίωσή του, αλλά το αβοκάντο απειλείται ακόμα.
«Το αβοκάντο μπορεί να είναι μια υπερτροφή, αλλά ο κρυπτονίτης του είναι η κλιματική αλλαγή», είπε χαρακτηριστικά η Μαριάνα Πάολι, επικεφαλής της βρετανικής οργάνωσης Christian Aid η οποία διεξήγαγε έρευνα προειδοποιώντας για τον κίνδυνο εξαφάνισης που απειλεί το φρούτο.
«Είναι ακατάλληλα για έναν πιο ζεστό πλανήτη κι είναι επιρρεπή στην ξηρασία. Οδεύουμε σε έναν θερμότερο πλανήτη εάν τα πλούσια έθνη δεν ενεργήσουν για να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων και να ελαττώσουν τις εκπομπές», πρόσθεσε η Πάολι.
Ποιες περιοχές θα πληγούν
Σύμφωνα με την έκθεση οι περιοχές όπου αυτή τη στιγμή καλλιεργούνται αβοκάντο – Μεξικό, Ισπανία, Χιλή, Κολομβία – αναμένεται να μειωθούν κατά 14% – 41% έως το 2050 σύμφωνα με την πορεία μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η παραγωγή αβοκάντο στο Μεξικό προβλέπεται να «καταρρεύσει» μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα, καθώς η καλλιεργήσιμη έκταση μπορεί να συρρικνωθεί κατά 31% έως το 2050.
Αναλυτικότερα, το Μιτσοακάν, μια περιοχή κομβικής σημασίας για την καλλιέργεια αβοκάντο στο Μεξικό, ενδέχεται να δει την παραγωγική της ικανότητα να ελαττώνεται κατά 59% έως το 2050, ακόμη και αν η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας παραμείνει κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Αγρότες από το Μπουρούντι μιλώντας στη βρετανική οργάνωση περιέγραψαν τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
«Βιώνουμε υψηλές θερμοκρασίες, έντονες βροχοπτώσεις και διάβρωση που έχουν τρομερές επιπτώσεις στην παραγωγή των αγροτών και στο εισόδημά τους», δήλωσε η Τζόλις Μπιγκιριμάνα που είναι επικεφαλής του Farmer’s Pride στο Μπουρούντι.
Όπως είπε, είναι απαραίτητο οι πλούσιες και ρυπογόνες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκαλούν αυτές τις ακραίες καιρικές συνθήκες και να ενισχύσουν οικονομικά τις προσπάθειες για το κλίμα για βοηθήσουν τους καλλιεργητές να προσαρμοστούν στις αλλαγές του κλίματος.
Από την πλευρά της η οργάνωση Christian Aid καλεί τις κυβερνήσεις να δεσμευτούν για άμεση μείωση των εκπομπών και επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στην καθαρή, ανανεώσιμη ενέργεια.
Επιπλέον ζητά την οικονομική στήριξη ευάλωτων αγροτικών κοινοτήτων που βασίζονται στην καλλιέργεια αβοκάντο για τα προς το ζην, ώστε να μπορούν να καταφέρουν να ακολουθήσουν τις καιρικές αλλαγές.
