Το πρωί της περασμένης Δευτέρας στο Κάιρο βρίσκονταν σε εξέλιξη δύο παράλληλες συναντήσεις. Σε μια αίθουσα συζητούσαν πάνω από ώρα οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Σάμεχ Σούκρι. Παραπλεύρως, οι αντιπροσωπείες Ελλάδας και Αιγύπτου προσπαθούσαν επί μία ώρα να βρουν λύση στο πρόβλημα που είχε προκύψει με ένα οικόπεδο της αιγυπτιακής ΑΟΖ που, εμμέσως πλην σαφώς, αναγνώριζε τα νότια όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, όπως αυτά είχαν κατατεθεί από την Αγκυρα στον ΟΗΕ στις 13 Νοεμβρίου 2019. Το αδιέξοδο δεν ήταν νέο, καθώς όλες τις προηγούμενες ημέρες σε διπλωματικό επίπεδο η αιγυπτιακή άρνηση να υποχωρήσει στηριζόταν όχι τόσο στην έμμεση αναγνώριση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, όσο στην επιμονή ότι είναι αδύνατη υποχώρηση από μια κυρίαρχη απόφαση. Στις επαφές αυτές, βασικοί συντελεστές ήταν ο γ.γ. του υπουργείου Εξωτερικών και ο πολύπειρος πρέσβης της Ελλάδας στο Κάιρο Νίκος Γαριλίδης, που προσπαθούσαν να εξηγήσουν ότι η Αθήνα δεν αμφισβητεί το κυρίαρχο δικαίωμα της Αιγύπτου να χαράξει ΑΟΖ με βάση τη μέση γραμμή, αλλά την επιλογή να γίνει αυτό ενώ ακόμα δεν υπάρχει συμφωνία. Μόλις τελείωσε η συνάντηση Δένδια – Σούκρι, οι δύο υπουργοί ανακοίνωσαν στους παρευρισκομένους ότι το θέμα θα πρέπει να θεωρείται λήξαν.
Η πιο σημαντική εμπειρία που αποκόμισε η διπλωματική αποστολή της Αθήνας στο Κάιρο, ήταν η διαπίστωση ότι Αίγυπτος και Τουρκία είναι ακόμα πολύ μακριά από την εξεύρεση κοινού τόπου και πως η Αγκυρα εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τον χάρτη του υπουργείου Πετρελαίου της Αιγύπτου. Κατά τη διάρκεια αυτής της –σχεδόν μονοθεματικής– επίσκεψης του κ. Δένδια στην Αίγυπτο, η Αθήνα ανέμενε κάποια απόκριση για τις διερευνητικές από την Αγκυρα. Η τουρκική πλευρά είχε απορρίψει με πράξεις τις ημερομηνίες της Αθήνας (3 έως 5 Μαρτίου) και δεν είχε προτείνει τίποτε μέχρι την Τετάρτη, όταν ο πρέσβης της Τουρκίας Μπουράκ Οζουγκέργκιν μετέφερε στο υπουργείο Εξωτερικών την αντιπρόταση της Τουρκίας για τις 16 Μαρτίου, που έγινε αποδεκτή από την Αθήνα.
Παράλληλα, ανακοινώθηκε ότι την επόμενη ημέρα, 17 Μαρτίου, θα γίνουν πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο γ.γ. υπουργείων Εξωτερικών ανάμεσα στον κ. Δεμίρη και τον Σεντάτ Ονάλ (η θέση του οποίου έχει μετατραπεί σε μόνιμου υφυπουργού), ο οποίος θα βρίσκεται ούτως ή άλλως στην Αθήνα. Ο τελευταίος γύρος αυτού του τύπου των πολιτικών διαβουλεύσεων πραγματοποιήθηκε στην Αγκυρα τον Ιανουάριο του 2020.
Είναι απολύτως σαφές ότι η Αγκυρα εφευρίσκει τεχνάσματα ώστε να δείξει προς τα έξω ότι διαπραγματεύεται και προς το εσωτερικό, πως δεν συζητάει στο περιοριστικό (γι’ αυτήν) πλαίσιο των διερευνητικών επαφών, άρα μόνο για θαλάσσιες ζώνες, αλλά για το σύνολο των διμερών εκκρεμοτήτων. Γι’ αυτό και στις τουρκικές ανακοινώσεις οι πολιτικές διαβουλεύσεις παρουσιάζονται ορθώς, ενώ οι διερευνητικές μετονομάστηκαν σε «συμβουλευτικές» επαφές.
Οι διερευνητικές έχουν τις ευλογίες των ΗΠΑ, ωστόσο, όπως φάνηκε από την πρόσφατη τοποθέτηση του υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, η τουρκική επιχείρηση δημοσίων σχέσεων, αν και ευπρόσδεκτη, δεν πείθει για τις πραγματικές προθέσεις της Αγκυρας στην περιοχή, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως αποσταθεροποιητικές.
Εχοντας κατά νουν αυτή την περίπλοκη πραγματικότητα, ο κ. Δένδιας προετοιμάζεται για μια σειρά από επαφές στο εξωτερικό (Ανατολική Μεσόγειο και Βαλκάνια) με σκοπό να κρατήσει ανοιχτούς τους διαύλους με μια σειρά από κρίσιμους παράγοντες.
Οδηγία για φρεγάτες
Οπως είναι γνωστό, πέρα από τη διπλωματία η Αθήνα επενδύει και στην αποτροπή, με σημαντικότερο πρόγραμμα των τελευταίων ετών την απόκτηση νέων φρεγατών. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δώσει σαφή κατεύθυνση προς τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και, κυρίως, προς το Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.) το οποίο θα λάβει και τη σχετική τεχνοκρατική απόφαση, πως πρέπει να επιλεγούν τα τέσσερα καλύτερα πλοία. Ουσιαστικά, η πολιτική κατεύθυνση που δίνει η κυβέρνηση αποσυνδέει την υπόλοιπη συζήτηση, που φαίνεται ότι κακοφορμίζει, περί στρατηγικών συνεργασιών και συγκριτικών πλεονεκτημάτων, ναυπηγείων και λοιπών παραμέτρων και παροτρύνει το Π.Ν. να επιλέξει, εν ολίγοις, τα τέσσερα καλύτερα πλοία. Αυτό σημαίνει ότι οι προτάσεις Γαλλίας, Γερμανίας, Ηνωμένου Βασιλείου, ΗΠΑ, Ισπανίας, Ιταλίας και Ολλανδίας ξεκινούν από την ίδια αφετηρία, ανεξάρτητα από το τι θα γίνει με την υπόθεση της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής. Γι’ αυτό και το επόμενο χρονικό διάστημα, από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας θα σταλούν προσκλήσεις προς όλους τους ενδιαφερόμενους και όχι μόνο προς τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.
Προφανώς στο Π.Ν. υπάρχουν προτιμήσεις ως προς τις προτάσεις που έχουν έως τώρα παρουσιαστεί και σκοπός είναι οι τελικές αποφάσεις να έχουν ληφθεί το αργότερο τον ερχόμενο Μάιο. Οι παρουσιάσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα.
Χθες, Παρασκευή, εκπρόσωποι της Babcock και της Thales UK παρουσίασαν στους επιτελείς του Π.Ν. τη βρετανική πρόταση, τη φρεγάτα «Arrowhead 140» που έχει επιλεγεί ώστε να αποτελέσει το νέο πλοίο (Type 31) του Βασιλικού Ναυτικού.
Το κόστος των Arrowhead εκτιμάται στα 250 εκατ. λίρες ανά πλοίο, δίχως τον οπλισμό, και οι Βρετανοί εμφανίζονται διατεθειμένοι να ναυπηγήσουν και τα τέσσερα που ζητεί η Αθήνα σε ελληνικά ναυπηγεία. Αν και η τελική πρόταση για την ενδιάμεση λύση δεν έχει οριστικοποιηθεί, οι αρχικές σκέψεις των Βρετανών κινούνται γύρω από την υπενοικίαση (leasing) φρεγατών «Type 23», έως ότου ολοκληρωθεί η αναβάθμιση των ΜΕΚΟ. Η φρεγάτα που προτείνουν οι Βρετανοί έχει εκτόπισμα 6.000 τόνων και ανάλογα με τις επιλογές του πελάτη (εν ολίγοις τι συστήματα θα τοποθετηθούν), μπορεί να φθάσει και τους 7.000 τόνους.
Τον Απρίλιο τα δύο HERON στη Σκύρο
Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να επιστρέψουν από το Ισραήλ και οι επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.) που επέλεξαν τα δύο UAV τύπου HERON, τα οποία θα τοποθετηθούν στη Σκύρο, εκτός απροόπτου τον Απρίλιο. Ηδη η εκπαίδευση των στελεχών της Π.Α. στο Ισραήλ στα συγκεκριμένα συστήματα έχει ολοκληρωθεί. Η υπόθεση των HERON άρχισε τον Ιανουάριο του 2020, κατά τη συνάντηση του κ. Παναγιωτόπουλου με τον τότε ομόλογό του Ναφτάλι Μπένετ, με τη συμφωνία να ολοκληρώνεται διά υπογραφής τον Μάιο του ίδιου έτους. Εκτοτε ο κ. Παναγιωτόπουλος και ο εν συνεχεία υπουργός Αμυνας του Ισραήλ Μπέντζαμιν Γκαντζ μίλησαν αρκετές φορές για ζητήματα συνεργασίας με το Ισραήλ, ανάμεσα στα οποία και τα HERON. Το επόμενο χρονικό διάστημα ο κ. Παναγιωτόπουλος αναμένεται να φέρει στη Βουλή ένα ακόμα ισραηλινό πρόγραμμα (τα κιτ πτερυγίων τύπου «Spice»), ενώ προγραμματίζεται να λάβει τη νομοθετική οδό και η προμήθεια των τεσσάρων αμερικανικών ελικοπτέρων τύπου ΜΗ-60R (Romeo) για το Π.Ν.
