Η σκέψη της άσκησης δεν δημιουργεί σε όλους ενθουσιασμό. Θα λέγαμε ότι η γυμναστική έχει την τάση να προκαλεί πόλωση, μεταξύ των φανατικών της σωματικής δραστηριότητας και εκείνων, που και μόνο η σκέψη της τους προκαλεί κούραση.
Αυτό, φυσικά, δεν θέτει υπό αμφισβήτηση τα αποδεδειγμένα οφέλη της σωματικής κίνησης, που σχετίζεται με συνολικά βελτιωμένους δείκτες υγείας και, τελικά μια διαρκέστερη και πιο υγιή ζωή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, ειδικά καθώς παρατηρείται γήρανση του πληθυσμού, καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται. Ενδεικτικά, εκτιμάται ότι, στο άμεσο μέλλον, ο πληθυσμός των ηλικιωμένων σε πολλές χώρες θα είναι μεγαλύτερος από αυτόν των παιδιών.
Οι επιστήμονες, λοιπόν, θεωρούν σημαντικό να διαπιστώσουν ποιοι παράγοντες προάγουν τη σωματική και ψυχική υγεία στην τρίτη ηλικία, με πρακτικές που εστιάζουν στην πρόληψη. Εξερευνώντας αυτό το πεδίο, μια ομάδα ερευνητών από το Iowa State University (ISU), με επικεφαλής την καθηγήτρια Sarah Francis, υποστήριξε ότι η θετική αντιμετώπιση της άσκησης είναι από μόνη της ικανή να ανακουφίσει τις ανησυχίες που σχετίζονται με τη γήρανση, χαρίζοντας τελικά καλύτερα και πιο υγιή γεράματα. Τα σχετικά επιστημονικά συμπεράσματα δημοσιεύθηκαν στο Physical Activity and Health.
Photo: iStock
Το 2010, η δρ. Francis συμμετείχε σε μια δράση του αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας, που συγκέντρωσε ειδικούς στους τομείς της σωματικής δραστηριότητας, της κλινικής διατροφής και της φροντίδας υγείας, σε μια προσπάθεια να υποστηρίξει την υγιή γήρανση. Μέρος της έρευνας επικεντρώθηκε στον εντοπισμό παραγόντων που επηρεάζουν τη σωματική δραστηριότητα, όπως το «άγχος της γήρανσης», το οποίο, σύμφωνα με την ειδικό, περιλαμβάνει φόβους και ανησυχίες που συνδέονται με τη γήρανση σχετικά με την απώλεια της αυτονομίας και των σχέσεων, τις σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και τη δυσφορία ή την έλλειψη απόλαυσης.
«Προγενέστερη έρευνα έχει δείξει ότι αν η ιδέα της γήρανσης σας αγχώνει, αυτό το αρνητικό συναίσθημα αποτυπώνεται στην υγεία σας. Αντίθετα, εάν αντιμετωπιστεί ως μια φυσική διαδικασία της ζωής, όπως και είναι άλλωστε, αφήνει ένα πιο θετικό αποτύπωμα και στην υγεία, καθώς μεταξύ άλλων, είναι πιο πιθανό να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής που σας ωφελούν μακροπρόθεσμα», εξηγεί η δρ. Francis.
Για να μελετήσει πώς το άγχος της γήρανσης σχετίζεται με τη σωματική δραστηριότητα και άλλους παράγοντες (ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, εισόδημα), η ερευνητική ομάδα σχεδίασε μια διαδικτυακή έρευνα 142 ερωτήσεων και στρατολόγησε συμμετέχοντες μέσω του Qualtrics. Οι συμμετέχοντες ήταν κατά μέσο όρο 40 ετών και ανήκαν τόσο στον αστικό πληθυσμό, όσο και σε αυτόν των προαστίων και των αγροτικών περιοχών. Στόχος της μελέτης ήταν να εξακριβώσει πώς οι διαφορετικές πτυχές του άγχους της γήρανσης μεταβάλλονται με την ηλικία. Συνολικά, στην έρευνα ανταποκρίθηκαν 1.250 άτομα από την Ουάσιγκτον και 6 ακόμη Πολιτείες (Αϊόβα, Ιλινόις, Μέριλαντ, Ρόουντ Άιλαντ, Νότια Ντακότα και Δυτική Βιρτζίνια).
Ένα από τα στοιχεία που διέκριναν οι ερευνητές ήταν ότι το υψηλότερο άγχος για τη γήρανση σχετιζόταν με τον φόβο της απώλειας, ο οποίος ήταν μεγαλύτερος μεταξύ εκείνων με χαμηλό εισόδημα και όσων ζούσαν μόνοι. Οι γυναίκες μεταξύ 40-49 ετών ανησυχούσαν περισσότερο για τις αλλαγές εμφάνισή τους σε σχέση με τους άνδρες της αντίστοιχης ηλικιακής ομάδας. Επιπλέον, η θετική αντιμετώπιση της άσκησης δεν ταυτίστηκε απαραίτητα με αυτή καθεαυτή την άσκηση.
«Ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα είναι ότι η υψηλότερη θετικότητα σχετικά με τη σωματική δραστηριότητα σχετίζεται με χαμηλότερο άγχος για τη γήρανση», σχολίασε η δρ. Francis. «Ίσως αυτό οφείλεται στο ότι τα σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά οφέλη της σωματικής δραστηριότητας συμβάλλουν στη συνολική ευεξία και σε μια πιο ευνοϊκή αντίληψη της διαδικασίας γήρανσης, μειώνοντας, τελικά, το άγχος που σχετίζεται με το πέρασμα του χρόνου».
Η ερευνητική ομάδα επισημαίνει τώρα ότι υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η άσκηση, ειδικά η προπόνηση ενδυνάμωσης, βοηθά τους ηλικιωμένους να διατηρήσουν την οστική και μυϊκή τους μάζα, διατηρώντας κατά συνέπεια τον κινητικό έλεγχο και μειώνοντας τον κίνδυνο άνοιας.
Σύμφωνα με την δρ. Francis, η έρευνα έλαβε υπόψη της ότι πολλοί άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες, που τους εμποδίζουν να ασκηθούν. Με στόχο να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα, η δρ. Francis και άλλοι ερευνητές σχεδιάζουν την ανάπτυξη ενός εικονικού προγράμματος, το οποίο θα περιλαμβάνει σωματικές δραστηριότητες στο σπίτι, καθώς και συμβουλές για την τήρηση μιας υγιεινής διατροφής, πλούσιας σε πρωτεΐνη.
