Σχεδόν ένας μήνας πέρασε από τον θάνατο στις 16 Σεπτεμβρίου της Μαχσά Αμινί, μιας 22χρονης που συνελήφθη στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθών επειδή δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα της, ο οποίος πυροδότησε κύμα αιματηρών διαδηλώσεων στο Ιράν.
Η μη κυβερνητική οργάνωση Iran Human Rights (IHR) που έχει την έδρα της στο Όσλο κατήγγειλε ότι τουλάχιστον 108 άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους από την καταστολή των διαδηλώσεων. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ καταγράφει το χρονικό του θανάτου της Αμινί που προκαλεί ντόμινο εξελίξεων στο Ιράν.
Συνελήφθη γιατί δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα της και έπεσε σε κώμα
Στις 15 Σεπτεμβρίου, υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γνωστοποιούν ότι μια Ιρανή 22 ετών έπεσε σε κώμα μετά τη σύλληψή της στις 13 του ίδιου μήνα στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθών για παραβίαση του αυστηρού ενδυματολογικού κώδικα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ο οποίος υποχρεώνει κυρίως τις γυναίκες να φορούν μαντίλα.
Σύμφωνα με την αστυνομία, η νεαρή γυναίκα «αντιμετώπισε αιφνιδίως καρδιολογικό πρόβλημα».
Ο Ιρανός πρόεδρος Εμπραχίμ Ραϊσί ζητεί τη διεξαγωγή έρευνας.
Η Μαχσά Αμινί πεθαίνει στις 16 Σεπτεμβρίου στο νοσοκομείο. Ακτιβιστές βεβαιώνουν ότι δέχθηκε θανάσιμο χτύπημα στο κεφάλι.
Η αστυνομία από την πλευρά της βεβαιώνει ότι «δεν υπήρξε σωματική επαφή» με την νεαρή γυναίκα. Η κρατική τηλεόραση μεταδίδει αποσπάσματα βίντεο από το αστυνομικό τμήμα για να στηρίξει την εκδοχή αυτή.
Το ξέσπασμα των διαδηλώσεων
Η Μαχσά Αμινί κηδεύεται στις 17 Σεπτεμβρίου στην γενέτειρά της Σαγέζ, στην ιρανική επαρχία Κουρδιστάν. Διαδήλωση διαλύεται με δακρυγόνα.
Πολλές προσωπικότητες εκφράζουν την οργή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Νέες διαδηλώσεις γίνονται τις επόμενες μέρες, κυρίως στην Τεχεράνη και την Μασχάντ.
«Η Αμινί Μεταφέρθηκε αργά στο νοσοκομείο» καταγγέλλει ο πατέρας της
Ο πατέρας της Αμινί δηλώνει στις 19 Σεπτεμβρίου ότι το βίντεο της αστυνομίας «κόπηκε» και σημειώνει ότι η κόρη του «μεταφέρθηκε αργά στο νοσοκομείο».
Κάνοντας κάτι που δεν συνηθίζεται, στις 20 του μήνα, ένας Ιρανός βουλευτής λαμβάνει θέση, επικρίνοντας την «αστυνομία ηθών» και λέγοντας ότι «δεν έχει κανένα αποτέλεσμα πέραν του να προκαλεί ζημιά στη χώρα».
Γυναίκες καίνε τις μαντίλες τους στις διαδηλώσεις
Οι διαδηλώσεις τα βράδια επεκτείνονται σε περίπου 15 πόλεις. Εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνουν γυναίκες να βάζουν φωτιά στις μαντίλες τους.
Στις 22, οι αρχές μπλοκάρουν την πρόσβαση στο Instagram και το WhatsApp, τις δύο εφαρμογές που χρησιμοποιούνται περισσότερο στο Ιράν.
Οι ΗΠΑ ανακοινώνουν την επιβολή οικονομικών κυρώσεων με στόχο την αστυνομία ηθών και αρκετούς αξιωματούχους ασφαλείας. Ο Καναδάς και στη συνέχεια η Βρετανία κάνουν το ίδιο.
Κατόπιν αιτήματος των αρχών, χιλιάδες άνθρωποι πραγματοποιούν πορεία στις 23 Σεπτεμβρίου υπερασπιζόμενοι τη μαντίλα.
Δύο γυναίκες, αδελφές, σύμφωνα με το Kashmir Monitor, η μετέφρασαν το ιταλικό αντιστασιακό τραγούδι «Bella Ciao» στα ιρανικά για να διαμαρτυρηθούν για τον βίαιο θάνατο της Αμινί. Το ηχογράφησαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες και το ανέβασαν στο Instagram.
Στις 25 του μήνα, ο πρόεδρος Ραϊσί καλεί τις δυνάμεις της τάξης να δράσουν «σθεναρά» κατά των διαδηλωτών. Ο επικεφαλής της δικαστικής εξουσίας απειλεί να μην δείξει «καμία επιείκεια».
Στις 26, οι αρχές ανακοινώνουν ότι συνέλαβαν περισσότερους από 1.200 ανθρώπους τους οποίους χαρακτηρίζουν «ταραξίες» μεταξύ των οποίων βρίσκονται ακτιβιστές, δικηγόροι και δημοσιογράφοι, σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις. Ο ΟΗΕ καλεί την Τεχεράνη να δείξει «τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση».
Στις 28, η οικογένεια της Μαχσά Αμινί προσφεύγει κατά αυτών που ευθύνονται για την σύλληψή της.
Οι αρχές ανακοινώνουν τη σύλληψη αρκετών ξένων που συνδέονται, σύμφωνα με τις ίδιες, με το κίνημα αμφισβήτησης.
Ο Χαμενεΐ κατηγορεί την Αμερική
Περιστατικά βίας ξεσπούν στις 2 Οκτωβρίου στην Τεχεράνη ανάμεσα σε φοιτητές και τις δυνάμεις της τάξης στο Πολυτεχνείο Σαρίφ, το σημαντικότερο της χώρας. Μαθήτριες διαδηλώνουν με τη σειρά τους την επόμενη εβδομάδα βγάζοντας τη μαντίλα τους και φωνάζοντας εχθρικά συνθήματα για τις αρχές.
Ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ κατηγορεί τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τους «πράκτορές» τους ότι υποκίνησαν το κίνημα αμφισβήτησης.
Η ιατροδικαστική έκθεση για τον θάνατο της Μαχσά Αμινί
Ο θάνατος της Μαχσά Αμινί συνδέεται με εγκεφαλική πάθηση και δεν προκλήθηκε από χτυπήματα, σύμφωνα με έκθεση ιατροδικαστών που δίδεται στη δημοσιότητα στις 7 Οκτωβρίου από την Ισλαμική Δημοκρατία.
Στις 8 Οκτωβρίου, ομάδα υποστήριξης του κύματος αμφισβήτησης χακάρει κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο και προβάλει μήνυμα εχθρικό για τον Αλί Χαμενεΐ.
Το σύνθημα «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία» κυριαρχεί στο Ιράν
Στις 10 Οκτωβρίου το κύμα αμφισβήτησης επεκτείνεται στον πετρελαϊκό τομέα, με απεργίες και συγκεντρώσεις στο πετροχημικό εργοστάσιο της Ασαλουγέχ, στο νοτιοδυτικό Ιράν, στην Αμπαντάν, στο δυτικό τμήμα της χώρας, ή στο Μπουσέρ, στο νότιο, σύμφωνα με την IHR.
Στις 12, δικηγόροι εντάσσονται στο κίνημα, επαναλαμβάνοντας το σύνθημα των διαδηλωτών «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία», στην Τεχεράνη.
Οι 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφωνούν για την επιβολή κυρώσεων στους Ιρανούς αξιωματούχους που εμπλέκονται στην καταστολή.
