Το πόσο μακριά φτάνει το χέρι του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ευρώπη έχει επιβεβαιωθεί πολλάκις. Μόλις χθες, η Πολωνία κατηγόρησε έναν 27χρονο Κολομβιανό ότι πραγματοποίησε πέρυσι δύο εμπρηστικές επιθέσεις στη χώρα εκ μέρους των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών: οι τελευταίες, προειδοποίησε, χρησιμοποιούν την υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram ώστε να «στρατολογούν συστηματικά και σε μεγάλη κλίμακα άτομα λατινοαμερικανικής καταγωγής με προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία» για τη διεξαγωγή επιθέσεων, διανέμοντας στη συνέχεια φωτογραφίες και βίντεο στο Διαδίκτυο για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Μικρή έκπληξη προκαλεί λοιπόν η αποκάλυψη της “Telegraph” πως οι βρετανικές υπηρεσίες ασφαλείας ξεσκέπασαν δεκάδες ρώσους κατασκόπους οι οποίοι – μεταξύ πολλών άλλων – χάκαραν, την περίοδο 2022-2024 κάμερες IP στη Βουλγαρία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Μολδαβία, στην Πολωνία, στη Ρουμανία, στη Σλοβακία, στην Ουκρανία, στην Τσεχία, στην Ολλανδία καθώς και στην Ελλάδα με στόχο την παρακολούθηση των αποστολών στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο.

Ρώσοι κατάσκοποι, άλλωστε, θεωρούνται υπεύθυνοι για μια σειρά χακαρισμάτων και επιθέσεων στην ευρωπαϊκή στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο του υβριδικού πολέμου που διεξάγει το Κρεμλίνο πανευρωπαϊκά, παράλληλα με τον στρατιωτικό στην Ουκρανία, ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν εντοπίσει επανειλημμένως παραδείγματα στοχευμένων επιθέσεων εναντίον λιμενικών υποδομών, συγκοινωνιακών κόμβων, συνοριακών σημείων ελέγχου και κυβερνητικών υποδομών που εμπλέκονται στη μεταφορά βοήθειας. Βρετανοί αξιωματούχοι, μάλιστα, φοβούνται ότι η GRU, η υπηρεσία πληροφοριών του ρωσικού στρατού, χρησιμοποιεί τα πεδία των μαχών στην Ουκρανία ως πεδία δοκιμών για την περαιτέρω ανάπτυξη μιας σειράς κυβερνοϊκανοτήτων, οι οποίες κάποια μέρα θα στραφούν εναντίον άλλων δυτικών χωρών.

Στην GRU ανήκουν οι 18 ρώσοι κατάσκοποι και οι τρεις ρωσικές μονάδες στις οποίες επέβαλε πρόσφατα κυρώσεις το Λονδίνο, στο πλαίσιο της προσπάθειας να αντιμετωπιστεί η εκστρατεία του Βλαντίμιρ Πούτιν να σπείρει χάος στην Ευρώπη. Μιας προσπάθειας συλλογικής αφού, όπως σημειώνει η “Telegraph”, στηρίχθηκε εν προκειμένω τόσο από το FBI όσο και από υπηρεσίες πληροφοριών «άλλων κρατών-μελών του ΝΑΤΟ».

Μεταξύ των ρώσων πρακτόρων που κατονομάστηκαν είναι ο Ιβάν Γερμάκοφ και ο Αλεξέι Λουκάσεφ, δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Μονάδας 26165, μιας μονάδας επίλεκτων χάκερ της GRU που κατηγορούνται ότι χάκαραν το τηλέφωνο της Γιούλια Σκριπάλ το 2013, πέντε χρόνια πριν αποπειραθεί να δολοφονήσει η GRU την ίδια και τον πατέρα της, τον ρώσο πρώην διπλό πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ, δηλητηριάζοντάς τους με νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσοκ στο Σάλσμπερι της Αγγλίας.

Γερμάκοφ και Λουκάσεφ περιλαμβάνονται επίσης σε λίστα καταζητούμενων του FBI για παρεμβάσεις στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016, τις οποίες κέρδισε ο Ντόναλντ Τραμπ. Οσο για τη Μονάδα 26165, αυτή έχει κατονομαστεί και σε έρευνες για επιθέσεις χάκερ σε σχέση με τις γαλλικές προεδρικές εκλογές και για πολιτικές παρεμβάσεις στη Γερμανία. Είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του “X-Agent”, ενός κακόβουλου λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να χακαριστεί, το 2013, το τηλέφωνο της Γιούλια Σκριπάλ. Πατέρας και κόρη γλίτωσαν, υπάρχουν όμως πάντα ανησυχίες για την ασφάλειά τους. Και η απόπειρα είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της μια αθώα Βρετανίδα, η Ντον Στέρτζες.

Η Μονάδα 26165 της GRU είναι που κατηγορείται για το χακάρισμα καμερών παρακολούθησης στην Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χρεώνεται, επίσης, μια διαδικτυακή αναγνωριστική επιχείρηση που βοήθησε στη στόχευση της ρωσικής επίθεσης κατά του θεάτρου της Μαριούπολης, στις 16 Μαρτίου του 2022, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά που είχαν καταφύγει εκεί για να προστατευθούν από τις δυνάμεις εισβολής του Πούτιν. Και να μην ξεχνάμε πως έξω από το κτίριο όσοι είχαν καταφύγει εκεί είχαν γράψει «ΠΑΙΔΙΑ», στα ρωσικά, με γιγάντια γράμματα.

Τι είναι τι

  • Χ-agent

Το κακόβουλο λογισμικό X-Agent αναπτύχθηκε από μια ρωσική ομάδα χάκερ γνωστή ως Fancy Bear, η οποία συνδέεται με την GRU. Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από τη Δύση το 2015 και χρησιμοποιείται από τη Ρωσία για να μολύνει τόσο iPhone της Apple όσο και συσκευές Android. Μπορεί να ενεργοποιήσει το μικρόφωνο μιας συσκευής και να καταγράψει ήχο, καθώς και να συλλέξει μηνύματα κειμένου, λίστες επαφών, φωτογραφίες και στοιχεία γεωγραφικής θέσης. Μεταξύ πολλών άλλων, το X-Agent έχει χρησιμοποιηθεί από τη Ρωσία για τον εντοπισμό των κινήσεων των ουκρανικών στρατευμάτων στο πεδίο της μάχης.

  • Μονάδα 26165

Η Μονάδα 26165, άλλως γνωστή ως 85ο Κεντρικό Κέντρο Ειδικών Υπηρεσιών, είναι μια κρίσιμη μονάδα κυβερνοπολέμου της ρωσικής GRU με έδρα τη Μόσχα. Υπό την ηγεσία του Βίκτορ Μπορίσεβιτς Νέτισκο, ειδικεύεται σε επιθετικές κυβερνοεπιχειρήσεις, όπως hacking, κλοπή δεδομένων και καμπάνιες spear-phishing, με στόχο κυβερνητικούς, πολιτικούς και ιδιωτικούς φορείς σε όλο τον κόσμο. Είναι διαβόητη για τον ρόλο της σε κυβερνοεπιθέσεις υψηλού προφίλ, όπως η παραβίαση των email της Εθνικής Επιτροπής του Δημοκρατικού Κόμματος (DNC) πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016. Ο Νέτισκο είναι, άλλωστε, ένας από τους 12 αξιωματούχους της GRU που καταζητείται από το FBI για παρέμβαση σε εκείνες τις εκλογές.

Ο ομογενής ελαιοχρωματιστής και η υπόθεση της «Μαρίας Τσάλλα»

Δεν έχουν περάσει ούτε τρεις μήνες από τότε που η Ελληνική Αστυνομία, σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, συνέλαβε, κατόπιν πληροφοριών που έλαβε από τις Αρχές της Λιθουανίας, έναν 59χρονο ομογενή από τη Γεωργία, ελαιοχρωματιστή στο επάγγελμα, που κατηγορείται ότι κατέγραφε με φωτογραφίες και βίντεο στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Αλεξανδρούπολης και μετακινήσεις στρατιωτικών οχημάτων και εξοπλισμού. Στη διάρκεια της ανάκρισής του, ο 59χρονος, που ήταν μόνιμος κάτοικος Αλεξανδρούπολης, υποστήριξε πως το άτομο που τον στρατολόγησε και ανέλαβε κατόπιν ρόλο «χειριστή» του τού είπε πως μπορούσε να του δίνει χρήματα για τις υπηρεσίες του – ο ίδιος όμως απάντησε πως δεν το κάνει για τα χρήματα αλλά για τη «μαμά Ρωσία», αφού είχε υπηρετήσει στον σοβιετικό στρατό, στη Σιβηρία.

Κι αυτή δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που γίνονται αντιληπτά πλοκάμια της ρωσικής κατασκοπίας στην Ελλάδα. Γυρίζοντας προς τα πίσω, τον Μάιο του 2024, ο ρωσικός ερευνητικός ιστότοπος The Insider είχε αποκαλύψει πως ένα ζευγάρι Τσέχων, ρωσικής καταγωγής, που ζούσε τα τελευταία χρόνια στη Χαλκιδική, εργαζόταν για την GRU. Από την έρευνα προέκυψε πως ο Νικολάι Σαπόζνικοφ, υπάλληλος τσεχικής εταιρείας όπλων, και η σύζυγός του, Ελενα, ενημέρωναν τη Μόσχα για φορτία όπλων που πωλούνταν στο δυτικό στρατόπεδο ώστε να καταστρέφονται από τις ρωσικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις δολιοφθοράς.

Σαφώς μεγαλύτερη δημοσιότητα είχε προσλάβει, τον Μάρτιο του 2023, η υπόθεση της «Μαρίας Τσάλλα», μιας 37χρονης ρωσίδας (στην πραγματικότητα, αν και διέθετε ελληνική υπηκοότητα και ταυτότητα από την ΕΛ.ΑΣ., την οποία είχε εκδώσει το 2018, χρησιμοποιώντας το όνομα βρέφους που είχε πεθάνει) πράκτορα που εργαζόταν ως φωτογράφος στην Αθήνα ενώ παράλληλα διατηρούσε κατάστημα με είδη χειροτεχνίας στο Παγκράτι. Οπως αποκαλύφθηκε αφού έφυγε «εσπευσμένα» από την Ελλάδα, είχε σύντροφο στην Αθήνα ο οποίος δεν είχε ιδέα για το παρελθόν της, ενώ ήταν στην πραγματικότητα παντρεμένη με έναν άλλον ρώσο κατάσκοπο, τον Κάμπος Γουίτιτς, που είχε ζήσει για περίπου δύο χρόνια στο Ρίο ντε Τζανέιρο με τη βραζιλιάνα φίλη του -μια κτηνίατρο που εργαζόταν στο υπουργείο Γεωργίας της χώρας. Οταν ο Γουίτιτς εξαφανίστηκε, η φίλη του συντόνισε στα σόσιαλ μίντια μια προσπάθεια εντοπισμού του, για να μάθει τελικά πως ήταν ρώσος πράκτορας.

Εναν χρόνο νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2022, η ελληνική κυβέρνηση απέλασε 12 ρώσους διπλωμάτες στους οποίους αποδόθηκε ύποπτη δραστηριότητα στη χώρα μας, πιο συγκεκριμένα, προπαγανδιστική δραστηριότητα και προσπάθεια επηρεασμού προσώπων και οργανισμών με δημόσιο βήμα. Μόλις δύο μήνες νωρίτερα, οι δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν είχαν ξεκινήσει ολομέτωπη εισβολή στην Ουκρανία – και αυτό τα άλλαξε όλα.