«Παραιτήθηκα γιατί στον τομέα της πολιτικής μου εποπτείας συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία, γιατί σέβομαι τον ανθρώπινο πόνο. Ούτε είχα, ούτε έχω εξάρτηση από κυβερνητική θέση. Παραιτήθηκα κόντρα στην πολιτική πεπατημένη που θέλει να ζητούνται παραιτήσεις υφισταμένων. Δεν το ακολούθησα. Παραιτήθηκα από τον τόπο της τραγωδίας. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης θα μείνει, όμως, κενό γράμμα χωρίς έρευνα για τις πραγματικές ευθύνες και την αντιμετώπιση των σφαλμάτων ώστε να μην ξαναγίνουν τέτοιες τραγωδίες. Είναι χρέος μας να φωτιστεί η αλήθεια και σε αυτό το ιερό χρέος θέλω να συμβάλω σήμερα εδώ και στν δημόσιο διάλογο» είπε ο κ. Καραμανλής.
Δείτε live τη συνεδρίαση της Επιτροπής της Βουλής
«Παραλάβαμε το έργο της σύμβασης 717 βαλτωμένο και το προχωρήσαμε από το 18% στο 70%. Δεν παραδόθηκε ποτέ το 67%, ποτέ το 33%, παραδόθηκε λειτουργικό το 18%»
«Το 2016 υλοποιήθηκε το 32,69% του έργου από το οποίο μόνο το 18% ήταν λειτουργικό. Από το 2017 έως το 2019 δεν γίνεται απολύτως τίποτα. Από το 2019 έως το 2021 έχουμε φτάσει στο 90% της υλοποίησης αλλά στο 70% της πιστοποίησης» πρόσθεσε ο κ. Καραμανλής.
Εξήγησε, δε, ότι «μεταξύ των σταθμών που παρελήφθηκαν την τελευταία τριετία είναι και αυτός της Λάρισας. Παραδόθηκε τον Νομέβριο του 2022 όπως προκύπτει από το έγγραφο διοικητικής παραλαβής»
Όπως τόνισε «οι σταθμάρχες υποχρεωτικά πρέπει να χαράσσουν την διαδρομή στον πίνακα τηλεδιοίκησης. Η χειροκίνητη χάραξη επιτρέπεται μόνο δεν λειτουργεί το σύστημα τηλεδιοίκσης».
Τα ψέματα για τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη
Στη συνέχεια ο Κώστας Καραμανλής αναφέρθηκε στα ψεύδη που έχουν ακουστεί το τελευταίο διάστημα όσον αφορά τη σύγκρουση των τρένων στα Τεμπη.
Πρώτο ψέμα, είπε ο κ. Καραμανλής, ότι «αναφέρουν πως στο σταθμό Λάρισας δεν υπήρχε τηλεδιοίκηση. Αυτό δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Διέθετε σύστημα από τον Νοέμβριο του 2022 και χρησιμοποιήθηκε έως τις 22:12 τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, ήταν σε λειτουργία μια ώρα και κάτι πριν το δυστύχημα. Ο σταθμάρχης και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει την διαδρομή ηλεκτρονικά όπως έκαναν οι προηγούμενοι. δυστυχώς δεν το έκανε, τη χάραξε χειροκίνητα και ξέχασε ένα κλειδί. Επειδή λειτουργούσε το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης μπορούσε να δει το τρένο στη λάθος κατεύθυνση για 12 λεπτά αλλά δυστυχώς δεν το έκανε
Δεύτερο ψεύδος ότι αν λειτουργούσε το σύστημα ΕΤCS το δυστύχημα θα είχε αποτραπεί, είπε ο κ. Καραμανλής εξηγώντας ότι «απο τη στιγμή που ο σταθμάρχης παρέκαμψε το σύστημα και πήγε χειροκίνητα και έδωσε εντολή παραβίασης του κόκκινου σηματοδότη κανένα σύστημα δεν θα σταματούσε την κίνηση του τρένου. Και το ETCS και η σηματοδότηση θα είχε απενεργοποιηθεί. Με το σύστημα αυτό ναι θα είχε περισσότερες δυνατότητες ο σταθμάρχης αλλά δεν ξέρουμε να θα είχε αποτραπεί το δυστύχημα γιατί όλα τα συστήματα καταλήγουν στους ανθρώπους»
«Ισχυρίζονται στην αξιωματική αντιπολίτευση ότι έως το 2019 υπήρχε κεντρο ελέγχου που θα απέτρεπε το δυστύχημα. Υποθέτω ότι εννοούν το άτυπο κέντρο στην Καρόλου καθώς πύργος ελέγχου δεν υπήρξε ποτέ. Λειτουργεί και σήμερα χωρίς εκπροσώπους της Hellenic Train που είναι ιδιωτική εταιρεία. Σκοπός του κέντρου ήταν να παρακολουθεί τις καθυστερήσεις στα δρομολόγια. Δεν ήταν τίποτε περισσότερο από κέντρο τηλεφωνικής παρακολούθησης των δρομολογίων» συνέχισε ο κ. Καραμανλής.
«Διατείνονται ότι μέχρι το 2019 υπήρχε δεύτερος σταθμάρχης που καταργήθήκε από ΝΔ. Καταθέτω στα πρακτικά βάρδιες του 2017, 2018 και 2019 με έναν σταθμάρχη» συνέχισε όσον αφορά τα ψέματα ο πρώην υπουργός Μεταφορών.
Ειδικα, δε, για το ότι «δήθεν δεν υπήρχαν δικλίδες ασφαλείας απαντώ ότι υπήρχαν αλλά αποδείχθηκαν ανεπαρκείς. Δικλίδα ήταν το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης που δεν χρησιμοποιήθηκε. Δικλίδα ήταν ο δεύτερος και τρίτος σταθμάρχης που δεν ήταν στις θέσεις τους. Δικλίδα ήταν ο κανονισμός ασφαλείας του ΟΣΕ που δεν εφαρμόστηκε. Δικλίδα ήταν το πώς θα έπρεπε να γίνονται οι αναγγελίες για τα δρομολόγια αλλά δεν έγιναν με τον σωστό τρόπο».
Χρέος μας να δούμε τα λάθη
«Αυτή την ώρα όσοι βρισκόμαστε στην αίθουσα της Βουλής έχουμε απέναντί μας τις οικογένειες των θυμάτων και μια κοινωνία που πενθεί και γι αυτό έχουμε ιερές υποχρεώσεις: Να αναλάβουμε ο καθένας τις ευθύνες του. Να πούμε όλη την αλήθεια και να αφήσουμε έξω από ένα τέτοιο θέμα τις όποιες μικροπολιτικές σκοπιμότητες» συνέχισε ο πρώην υπουργός Μεταφορών και Υποδομών.
«Χρέος μας να δούμε όλα τα λάθη για να μην επαναληφθούν. Αυτή είναι η αρχή που διέπει την σημερινή μου τοποθέτηση. Οι περιστάσεις δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε επιλεκτικές επιλογές εγγράφων. Ελπίζω αυτό να το σεβαστούμε» συνέχισε ο κ. Καραμανλής.
Αφού εξήγησε, δε, ότι η τοποθέτησή του στη Βουλή, η πρώτη μετά την παραίτησή του «λογοδοτεί στην πολιτική και προσωπική του επιλογή» στη συνέχεια είπε ότι «σιώπησα σεβόμενος τα θύματα. Ηταν χρέος μου να μιλήσω εδώ στην Βουλή. Οι περισσότεροι που μίλησαν ενέδωσαν στην σκοπιμότητα και τη μικροπολιτική συγκυρία».
Χρυσοχοΐδης: Η σύμβαση 717 κρίθηκε νόμιμη απο το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2014
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την εισηγητική τοποθέτηση του κ. Μιχάλη Χρυσοχοϊδη ο οποίος τον Σεπτέμβριο του 2014 υπέγραψε ως υπουργός Υποδομών και Μεταφορών της κυβέρνησης Σαμαρά την σύμβαση 717 για την ανάταξη και αναβάθμιση των συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης του σιδηροδρομικού δικτύου.
Ο κ. Χρυσοχοϊδης τόνισε το έργο είχε κριθεί ως απόλυτης προτεραιότητας καθώς αφορούσε την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου το οποίο χαρακτηριζόταν από συστήματα ξεπερασμένης τεχνολογίας ή εκτός λειτουργίας.
Ο πρώην υπουργός υπογράμμισε ότι η σύμβαση 717 έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συμβουλίου το καλοκαίρι του 2014 και ακολούθως, τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους η ΕΡΓΟΣΕ υπέγραψε την σύμβαση ορίζοντας ως χρόνο υλοποίησης του έργου τον Σεπτέμβριο του 2016.
«Η πρώτη δουλειά αναδόχου ήταν να κάνει λεπτομερή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του δικτύου και του εξοπλισμού. Το έργο ήταν απολύτως αναγκαίο διότι εν μέσω μνημονίων και κρίσης η Ελλάδα και η ΕΕ αποφάσισε να ολοκληρώσει την υποδομή στον βασικό άξονα από το Ρίο εως Προμαχώνα. Ορισμένα έργα σήμερα έχουν ολοκληρωθεί αλλά αναμένεται να παραδοθούν. Σημαντικός παράγοντας για όλα αυτά είναι η ασφάλεια δικτύου γι αυτό και το έργο σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης κρίθηκε αναγκαίο να υλοποιηθεί» τόνισε ο κ. Χρυσοχοΐδης.
Όπως εξήγησε «το έργο ονομάζεται ανάταξη και αναβάθμιση σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα σημεία του δικτύου Αθήνα – Προμαχώνας. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φθαρμένο σύστημα αποφασίστηκε να γίνει η ταχύτερη αντικατάσταση των βλαβών. Το έργο έπρεπε να εκτελεστεί το συντομότερο. Ανάταξη σημαίνει ότι έχουμε πολλά συστήματα σηματοδότησης που τοποθετήθηκαν σε διαφορετικά χρονικά σημεία με άλλη τεχνική λογική φθαρμένα και εκτός λειτουργίας και εμείς θέλουμε να κάνουμε ενιαίο εκσυγχρονισμό . Αναβάθμιση σημαίνει πιστοποίηση του συστήματος με σύγχρονες πρακτικές και κανονισμούς της ΕΕ. Τηλεδιοίκηση είναι η εξ αποστάσεως απεικόνιση και χειρισμός της κυκλοφορίας».
«Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός και τον Ιανουάριο του 2015 ανέλαβε η νέα κυβέρνηση για να υλοποιήσει εντός του συμβατικού χρόνου, δυο χρόνια μετά, την σύμβαση αυτή μαζί με τα όσα εξέθεσα καταθέτω και το χρονολόγιο που περιλαμβάνει όλα τα γεγονότα που προανέφερα για να ωριμάσει το έργο εως την υπογραφή της σύμβασης» ανέφερε ο κ. Χρυσοχοϊδης κλείνοντας την αρχική του τοποθέτηση.
Σπίρτζης: Η λογική όλοι έχουν ευθύνη σημαίνει ότι κανείς δεν θα έχει στο τέλος την ευθύνη
Στις «συντηρητικές πολιτικές» απέδωσε ο Χρήστος Σπίρτζης την «κακή πορεία» του ελληνικού σιδηρόδρομου ενώ πρόσθεσε ότι για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών υπάρχουν «προσωποποιημένες ευθύνες». Να σημειωθεί ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ιδιωτικοποιήθηκε το 2017 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και τον κ. Σπίρτζη που τότε ήταν αρμόδιος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
Ο κ. Σπίρτζης επέμεινε πως ο σταθμός Λάρισας δεν διαθέτει σύστημα τηλεδιοίκησης και πως ο πίνακας αυτόματης χάραξης δεν αποτελεί τηλεδιοίκηση. «Δεν είναι ζήτημα δικής μου ερμηνείας αλλά τηλεδιοίκηση είναι αυτό που ορίζεται στη σύμβαση 717. Τηλεδιοίκηση δεν είναι ο πίνακας που είδαμε στις τηλεοράσεις αλλά ένα άλλο υπερκείμενο κέντρο και έχει στον έλεγχό του πολλούς σταθμούς. Αυτό λειτουργούσε μέχρι το 2019 , υπέστη βλάβη από πυρκαγιά και έκτοτε δεν φτιάχτηκε. Κέντρο ελέγχου δηλαδή τηλεδιοίκηση στο τμήμα που ανήκει ο σταθμός της Λάρισας δεν υπήρχε. Επομένως δεν υπήρχε ασφαλιστική δικλείδα ώστε αν γίνει λάθος χειρισμός στον σταθμό της Λάρισας να μπορεί να διορθωθεί από υπερκείμενη αρχή» ανέφερε.
Ο ίδιος σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του ανέφερε ότι το European Traffic Control System (ETCS) έχει τοποθετηθεί σε 17 χώρες της ΕΕ αλλά όχι στο σύνολο των δικτύων τους. «Η ύπαρξη ή μη του ETCS δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε ασφαλή σιδηρόδρομο. Η ασφάλεια πρέπει να είναι διασφαλισμένη» είπε σε άλλο σημείο για να προσθέσει «Ο λόγος που μπαίνουν υποχρεωτικά αυτά τα συστήματα δεν είναι μόνο η ασφάλεια , ο λόγος είναι ότι ο έλεγχος της γραμμής μέσω αυτών των συστημάτων αυξάνει την φέρουσα ικανότητα των δικτύων , την ταχύτητα των τρένων. Δηλαδή με αυτά τα συστήματα έχουμε δυνατότητα περισσοτέρων δρομολογίων με ασφάλεια. Το σύστημα τηλεδιοίκησης δηλαδή η 717 είναι απαραίτητη προϋπόθεσης εγκατάστασης του ETCS».
«Πως φτάσαμε στην 717 και γιατί έγινε; Ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει στην συνέχεια το ETCS» υποστήριξε ο κ. Σπίρτζης
Κακή σύμβαση η 717
«Τι κάναμε το 2015 με την 717 και για τον σιδηρόδρομο; Τελειώσαμε έργα πολλών δις ευρώ για τον σιδηρόδρομο που ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πίστευε ότι θα τα ολοκληρώσουμε» σημείωσε στη συνέχεια ο κ. Σπίρτζης αναφερόμενος στα έργα των δικών του ημερών για να προσθέσει «Η πορεία της 717 την περίοδο 2015-19 δεν μπορούσε να είναι διαφορετική γιατί η σύμβαση ήταν κακή και πλημμελής. Δημιούργησε ανάγκη να γίνει ανακεφαλαιωτικός πίνακας και συμπληρωματική σύμβαση. Δεν τα λέω εγώ αυτα. Εχουμε αποδείξει στον δημόσιο διάλογο ότι το ποσοστό υλοποίησης της 717 ήταν πάνω από 72% και η αρχική σύμβαση ήταν σχεδόν στο 0% τον Φεβρουάριο 2015. Αυτό λένε τα επίσημα έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ που λένε Σεπτέμβριο 2018 είναι 68% , έχουμε έγγραφο της κοινοπραξίας που ζητούν μείωση εγγυητικών στο 72% που σημαίνει ότι δεν μπορεί να μην έχουν υλοποιήσει το έργο για να το ζητούν αυτό. Αν απομειωθούν εγγυητικές περισσότερο από το ποσοστό του έργου που έχει υλοποιηθεί είναι για να πάνε φυλακή.
Εχουμε έγγραφο του 2023 που λέει ότι το ποσοστό υλοποίησης της αρχικής σύμβασης είναι στο 77%, δηλαδή 5% πρόοδος. Και η συμπληρωματική που υπογράφηκε το 2023 είχε υλοποιηθεί σε ποσοστό 17%».
Παντως, ο κ. Σπίρτζης αν και παραδέχθηκε ότι είχε το πόρισμα της ΕΔΕΛ από το 2018 και θα μπορούσε να προχωρήσει σε συμπληρωματική σύμβαση δεν το έκανε.
«Συμπερασματικά» είπε ο πρώην υπουργός: «η ΕΡΓΟΣΕ κατά την άποψή μου δεν μπορεί να κανει τίποτα άλλο από το να υλοποιεί την σύμβαση που είχε και να περνά με νομιμότητα την συμπληρωματική γιατί αν τελείωνε την 717 χωρίς συμπληρωματική θα είχαμε έργο μη λειτουργικό. Θα έχανε η χώρα τα λεφτά και θα συνέχιζε ότι γινόταν στο παρελθόν. Διαγωνισμοί που δήθεν υλοποιούνταν αλλά δεν είχαμε συστήματα».
Ο κ. Σπίρτζης τοποθετήθηκε και για την κριτική που δέχεται από την πλειοψηφία σύμφωνα με την οποία τα ποσοστά που επικαλείται ο ΣΥΡΙΖΑ για την σύμβαση 717 δεν αφορούν την υλοποίηση του έργου αλλά την απορρόφηση των κονδυλίων.
«Η απορρόφηση χρημάτων είναι πάντα ίση ή λιγότερη από το υλοποιημένο έργο. Εμείς μιλούμε για υλοποιημένο έργο σύμβασης με μετρήσεις και πρωτόκολλα αφανών εργασιών. Οι απορροφήσεις για την 717 το 2016 ήταν 11,56% και το 2018 5,54% που δείχνει ότι το έργο δεν είχε σταματήσει. Σταμάτησε να υλοποιείται από τον ανάδοχο μετά τον Φεβρουάριο 2019 και μπορούσε να ξεκινήσει μετά την παράδοση μελετών» είπε.
Η συζήτηση επί της διαδικασίας
Η συζήτηση ξεκίνησε με διαδικαστικά θέματα από τους εκπροσώπους της αντιπολίτευσης οι οποίοι ζήτησαν να υπάρξουν κλητεύσεις και άλλων προσώπων για ακρόαση φορέων με τον πρόεδρό της, Αθανάσιο Μπούρα, να προτείνει αυτό να απασχολήσει την Επιτροπή στο τέλος της σημερινής συνεδρίασης.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, ανέφερε ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ζητήσει η σημερινή συνεδρίαση να αφιερωθεί των αιτιών που οδήγησαν στο τραγικό δυστύχημα με την ακρόαση των τεσσάρων παριστάμενων υπουργών, αλλά και άλλων προσώπων. «Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την παρουσία στην Επιτροπή των κυρίων Καραμανλή και Γεραπετρίτη για τη σύμβαση 717, αλλά και για τα όλα τα υπόλοιπα θέματα και εμείς θα το πράξουμε» πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Ζήτησε, δε, η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής για την ακρόαση και άλλων προσώπων να γίνει εντός του μήνα και να μη χρειαστεί η πάροδος ενός μήνα για να συγκληθεί η Επιτροπή εκ νέου με τη διαδικασία της χρήσης του αιτήματος των 2/5 από τα κόμματα της Αντιπολίτευσης.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Χάρης Καστανίδης, υπενθύμισε ότι το κόμμα του είχε ζητήσει να κληθούν στην Επιτροπή και άλλα πρόσωπα και θεσμοί για να διερευνηθεί το σιδηροδρομικό δυστύχημα, όπως η ΡΑΣ, οι εκπρόσωποι εργαζομένων, διευθύνοντες και πρώην διοικητές του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ και της Hellenic Train. «Σωστά εκκλήθηκαν, εν αρχή αυτών των συνεδριάσεων είναι η ακρόαση των τεσσάρων πρώην Υπουργών αλλά δεν μπορεί να μην υπάρξουν και άλλες ακροάσεις. Πρόκειται για τεράστιο ζήτημα. Η σημερινή μας συνεδρίαση να θεωρηθεί η αρχή μιας συνεχιζόμενης διαδικασίας, προκειμένου μετά από λίγες ημέρες να έχουμε προσκλήσεις για νέες ακροάσεις για το θέμα σύμφωνα με τα αιτήματα που έχουν καταθέσει τα κόμματα» πρόσθεσε ο κ. Καστανίδης.
Ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης, ανέφερε ότι «εμείς έχουμε ζητήσει να κληθούν όλοι οι υπουργοί Μεταφορών από το 2007 που άρχισε η απελευθέρωση των σιδηροδρομικών μεταφορών, όπως επίσης και οι διοικήσεις του ΟΣΕ από τότε της Hellenic Train και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων».
Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης Γιώργος Μυλωνάκης, συμφώνησε με την συνέχιση της διαδικασίας λέγοντας ότι θα πρέπει στην Επιτροπή να κληθούν και οι υφυπουργού Υποδομών , υπεύθυνοι για τους σιδηροδρόμους και οι γενικοί γραμματείς και όχι μόνο η συζήτηση να περιοριστεί στην σύμβαση 717 αλλά και στις υπόλοιπες συμβάσεις.
Η βουλευτής του ΜέΡΑ 25 Σοφία Σακοράφα ανέφερε ότι το κόμμα της πιστεύει ότι θα πρέπει να κληθούν οι αρμόδιοι υφυπουργοί του Υπουργείου Μεταφορών, την ΕΡΓΟΣΕ, την ΓΕΟΣΕ, η ΡΑΣ , οι εκπρόσωποι των σωματείων εργαζομένων.
Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης ζήτησε να διεξαχθούν όσες συνεδριάσεις χρειάζονται και να μην ακολουθεί η διαδικασία των αιτημάτων της Αντιπολίτευσης (των 2/5) ώστε εντός του μήνα η Βουλή σε επίπεδο Επιτροπής να έχει ολοκληρώσει το έργο της πριν από την έκδοση του πορίσματος των Εμπειρογνωμόνων. «Θα πρέπει να μην μείνουμε στο στενός γράμμα του Κανονισμού της Βουλής ώστε το Κοινοβούλιο να ολοκληρώσει τις ακροάσεις του» πρόσθεσε ο Νίκος Βούτσης.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας Αθανάσιος Μπούρας, έκλεισε τον κύκλο των παρεμβάσεων επί της διαδικασίας λέγοντας ότι «μετά το πέρας της σημερινής συνεδρίασης θα επεξεργαστώ όλα όσα αναφέρθηκαν αλλά και τυχόν άλλα που μπορεί να προκύψουν. Καθώς σήμερα ξεκινάμε αυτή την διαδικασία με την σύμβαση 717.Και θα σας ενημερώσω σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής»
