Ο Οκτώβριος είναι κάθε χρόνο αφιερωμένος στην ενημέρωση για τον καρκίνο του μαστού και πολύ καλά κάνουμε και τον τιμάμε. Έχετε σκεφτεί γιατί ενώ για τις υπόλοιπες ασθένειες ασχολούμαστε μία μέρα το χρόνο, ο μαστός έχει την τιμητική του ένα ολόκληρο μήνα;
Η απάντηση στην παραπάνω απορία είναι συνάμα και η απάντηση στο πιο συχνό ερώτημα που μας κάνουν οι ασθενείς στο ιατρείο. Έχει αυξηθεί τόσο πολύ η εμφάνιση του καρκίνου του μαστού; Δυστυχώς ναι. Τα νούμερα είναι επιδημικά. Είναι ο πιο συχνός καρκίνος στην γυναίκα και όχι μόνο σε γυναίκες μεταξύ των 40 και των 65, όπως συνηθίζαμε να εντοπίζουμε, αλλά και σε νεότερες ηλικίες.
Συχνός καρκίνος σημαίνει πολλή προσοχή από όλους. Προσοχή από τους κλινικούς γιατρούς, προσοχή από τους ερευνητές, προσοχή από την βιομηχανία φαρμάκου, προσοχή από τα υπουργεία υγείας. Αυτά είναι τα κακά νέα.
Τα καλά νέα όμως έρχονται παράλληλα γιατί όσο περισσότερο ασχολούμαστε με αυτήν την παθολογία τόσο περισσότερο την κατανοούμε, τόσο περισσότερο την εντοπίζουμε έγκαιρα, τόσο περισσότερο την πολιορκούμε με την αρμάδα των φαρμάκων και θεραπειών που διαθέτουμε και τόσο περισσότερο εξοικονομούμε πόρους. Α ναι, η ιατρική κοστίζει και κοστίζει όλο και περισσότερο.
Το 2ο συχνότερο και λογικό ερώτημα που ακούμε στα ιατρεία μας αφορά στο γιατί. Γιατί έχουν αυξηθεί τόσο τα νέα κρούσματα; Σε αντίθεση με αυτό που πιστεύετε η απάντηση δεν είναι η κληρονομικότητα. Οι καρκίνοι του μαστού που συνδέονται με μεταλλάξεις σε γονίδια και περνούν από γενιά σε γενιά δεν φαίνεται να ξεπερνούν με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα το 10% του συνόλου. Άρα οι 9 στους 10 καρκίνους του μαστού δεν προέρχονται από τα γονίδια της οικογένειας αλλά από τον τρόπο ζωής μας.
Συνηθίζω να χρησιμοποιώ έναν πιασάρικο όρο και εξηγώ στις ασθενείς πως ο καρκίνος του μαστού είναι lifestyle νόσος. Τι σημαίνει αυτό; Ας κοιταχτούμε στον καθρέφτη. Τρεφόμαστε με πολυεπεξεργασμένες τροφές, ο υδροφόρος ορίζοντας έχει καταστραφεί από την εντατική καλλιέργεια και τη χρήση ζιζανιοκτόνων παρασιτοκτόνων κλπ, εισπνέουμε το δηλητήριο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης όσοι ζούμε σε αστικά κέντρα, δεν αθλούμαστε, παχαίνουμε γιατί καταναλώνουμε μεγαλύτερες ποσότητες αλλά κυρίως γιατί το θερμιδικό φορτίο προέρχεται από τροφές που δεν υπήρχαν πριν 50 χρόνια ή και αν υπήρχαν δεν τις τρώγαμε, η χημική βιομηχανία και τα παράγωγα της βρίσκονται παντού πλέον, καπνίζουμε πολύ, πίνουμε πολύ, κάνουμε παιδιά σε μεγαλύτερες ηλικίες, δεν κάνουμε παιδιά, παίρνουμε φάρμακα για να κάνουμε παιδιά, δεν θηλάζουμε, παίρνουμε συμπληρώματα με τον κουβά χωρίς κανένα έλεγχο, αγχωνόμαστε με το παραμικρό και καθημερινά, παίρνουμε ορμόνες για να παρατείνουμε την δράση τους μετά την εμμηνόπαυση.
Ο μαστός είναι ένα λιπώδες ορμονοεξαρτώμενο όργανο που επηρεάζεται από πολλές και διαφορετικές συμπεριφορές και είναι στο χέρι μας λοιπόν κάποιες εξ αυτών να τις αλλάξουμε (αυτό είναι πρόληψη). Η δεύτερη σημαντικότερη κίνηση είναι να ασχοληθούμε με αυτό το όργανο (αυτό λέγεται προσυμπτωματικός έλεγχος).
Δεν υπάρχει λόγος το 2024 στην Ελλάδα που να εξηγεί γιατί κάποιες κυρίες δεν κάνουν μαστογραφία (δυστυχώς είναι πολλές).
Ακούω τους τελευταίους μήνες για την συνεισφορά των προγραμμάτων πρόληψης, που το Ελληνικό κράτος προσφέρει, στην διάγνωση νέων περιστατικών. Τέλεια νέα. Ο λόγος είναι απλός. Αν διαγνωστεί εγκαίρως ο καρκίνος του μαστού είναι ιάσιμος. Εμείς που ασχολούμαστε με τον μαστό, ξέρουμε όμως πόσο σημαντική είναι η εξειδίκευση για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.Θα πρέπει οι εξετάσεις να γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα μαστού. Δεν αρκεί ένας μαστογράφος. Πολλές φορές δεν είναι καλά συντηρημένοι και η απεικόνιση είναι κάκιστη. Η τοποθέτηση του μαστού από τον/την τεχνολόγο είναι εξίσου σημαντική. Βασικό γρανάζι της διαδικασίας αποτελεί ο ακτινοδιαγνώστης που οφείλει να έχει εξειδίκευση στον μαστό. Η τεχνολογία προχωράει.
Οι πυκνοί μαστοί – η μεγαλύτερη σπαζοκεφαλιά των μαστολόγων – χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης και υπάρχει πλέον μια νέου τύπου μαστογραφία που ονομάζεται τομοσύνθεση (τρισδιάστατη) που σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες των τελευταίων ετών υπερτερεί ως διαγνωστικό εργαλείο σε σχέση με την απλή ψηφιακή μαστογραφία.
Το κράτος καλείται να εμφανίσει γρήγορα αντανακλαστικά και να συμπεριλάβει την τομοσύνθεση στην φαρέτρα των κλινικών ιατρών. Όπως οι περισσότερες ιατρικές εξετάσεις έτσι και η μαστογραφία μπορεί να κάνει λάθη. Τα λάθη αυτά περιορίζονται εύκολα όταν προσθέσουμε την ψηλάφηση και τον υπέρηχο. Εύκολες, γρήγορες, φθηνές και αποτελεσματικές εξετάσεις που όταν γίνουν συνδυαστικά σχεδόν εξαλείφουν τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα ( θα σας πούμε ότι έχετε κάτι ενώ δεν έχετε ) και τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα ( θα σας πούμε ότι δεν έχετε κάτι ενώ έχετε).
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν τη σημασία των οργανωμένων κέντρων μαστού αν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε σοβαρή και επιστημονική δουλειά. Είναι τα ίδια κέντρα που θα προχωρήσουν γρήγορα σε διάγνωση στην περίπτωση που υπάρχει κάποιο εύρημα. Θα πρέπει να ξαναβάλουμε την ασθενή στο επίκεντρο. Τα ευρήματα στον μαστό είναι στρεσογόνα και καλούμαστε τάχιστα να έχουμε μία σαφή διάγνωση (αρνητική ή θετική). Δεν είναι δύσκολο. Υπάρχουν τέτοιες δομές σε όλες τις προηγμένες χώρες. Αρκεί να υπάρξει η βούληση της αντιγραφής.
Κλείνοντας θα ήθελα να σας μεταφέρω αυτό που ψιθυρίζεται τα τελευταία χρόνια στα επιστημονικά συνέδρια. Είμαστε πεπεισμένοι πως σε λίγα χρόνια θα καταφέρουμε να παρατείνουμε ποιοτικά την ζωή ακόμη και των δύσκολων περιστατικών. Δεκάδες φαρμακευτικές ουσίες και ιατρικές τεχνολογίες είναι σε τελικά στάδια μελέτης και δίνουν πολλές υποσχέσεις. Κλείνοντας θα ήθελα να σας παροτρύνω να μην περιμένετε κάποιον τρίτο να σας υπενθυμίζει τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου. Βάλτε το στο πρόγραμμα σας και προσφέρετε το ως δώρο κάθε χρόνο στα γενέθλια σας. Τώρα ξέρετε.
