Τα τελευταία χρόνια η συχνότητα αυτού του νεοπλάσματος έχει αυξηθεί δραματικά, επηρεάζοντας ολοένα και νεαρότερες ηλικίες. Η πιθανότητα δε ανάπτυξης καρκίνου παγκρέατος κατά τη διάρκεια της ζωής μας είναι της τάξης του 1,6%.
Παρόλα αυτά, η πενταετής επιβίωση καθώς και η πιθανότητα ίασης από αυτό το νεόπλασμα έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας το 35% (πρακτικά 1 στους 3) για τα αρχικά στάδια της νόσου. Ένα μεγάλο ποσοστό αυτής της επιτυχίας οφείλεται στις εξελίξεις στον τομέα της Παθολογικής Ογκολογίας με τη χρήση νέων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, προεγχειρητικά αλλά και μετεγχειρητικά. Εντούτοις, αυτό που έχει αλλάξει δραματικά στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η εγχειρητική προσέγγιση αυτών των νεοπλασμάτων.
Η εγχειρητική προσέγγιση του καρκίνου του παγκρέατος
Καλύτερη σταδιοποίηση των παγκρεατικών νεοπλασμάτων
Αρχικά, οι χειρουργοί έχουν τη δυνατότητα καλύτερης σταδιοποίησης των παγκρεατικών νεοπλασμάτων με τη χρήση ειδικών αξονικών ή και μαγνητικών τομογραφιών που καταδεικνύουν με ακρίβεια τη σχέση του όγκου με μεγάλα αγγεία της περιοχής (άνω μεσεντέριος φλέβα ή αρτηρία και αλλήρειος τρίποδας). Αυτή η δυνατότητα, σε προχωρημένες καταστάσεις (τοπικά προχωρημένα νεοπλάσματα), επιτρέπει τη χρήση προεγχειρητικής χημειοθεραπείας ή και ακτινοθεραπείας με στόχο τη συρρίκνωση του όγκου και την επιτυχή χειρουργική αφαίρεσή του.
Πρωτόκολλα ταχείας ανάρρωσης
Επίσης, με τη χρήση πρωτοκόλλων ταχείας ανάρρωσης (Enhancer Recovery After Surgery Protocol), όπως αυτά που χρησιμοποιούνται στο Τμήμα Χειρουργικής Ήπατος & Χοληφόρων του ΥΓΕΙΑ, που βασίζονται σε συγκεκριμένες αναισθητικές, εγχειρητικές και μετεγχειρητικές στρατηγικές, οι παγκρεατεκτομές έχουν καταστεί χειρουργεία ρουτίνας με γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς και μικρή παραμονή στο νοσοκομείο.
Αντικατάσταση αγγείων με φλεβικά ή συνθετικά μοσχεύματα
Επιπλέον, όγκοι οι οποίοι διηθούν μεγάλα αγγεία όπως η πυλαία φλέβα ή η άνω μεσεντέριος φλέβα μπορούν να αφαιρεθούν με ασφάλεια, με αντικατάσταση των αγγείων αυτών με φλεβικά ή συνθετικά μοσχεύματα (όπως στις επεμβάσεις καρδιάς για στεφανιαία νόσο) και θεωρούνται πλέον επεμβάσεις ρουτίνας σε εξειδικευμένα Τμήματα Χειρουργικής Ήπατος και Παγκρέατος όπως του ΥΓΕΙΑ. Το ίδιο ισχύει υπό προϋποθέσεις και για όγκους που διηθούν τον αλλήρειο τρίποδα, δηλαδή την αρτηρία που τροφοδοτεί τον σπλήνα, το στομάχι και το συκώτι.
Ρομποτική αφαίρεση των όγκων του παγκρέατος
Μια ακόμα σημαντική εξέλιξη στην αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η εφαρμογή της ρομποτικής πλατφόρμας (ρομποτική χειρουργική) στην αφαίρεση των όγκων του παγκρέατος. Η χρήση του ρομπότ για επιλεγμένους όγκους του σώματος αλλά και της κεφαλής του παγκρέατος είναι μια καινοτομία που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια και επιτρέπει να πραγματοποιούνται τα ίδια ογκολογικά χειρουργεία με μικρότερες τομές, λιγότερο περιεγχειρητικό στρες, λιγότερο πόνο και ταχύτερη ανάρρωση του ασθενούς, επιτρέποντας επίσης όπου αυτό χρειάζεται και την ταχύτερη έναρξη της χημειοθεραπείας.
Το Τμήμα Χειρουργικής Ήπατος, Παγκρέατος και Χοληφόρων του ΥΓΕΙΑ έχει πραγματοποιήσει μεγάλη σειρά τέτοιων επεμβάσεων σε συνεργασία με διακεκριμένα κέντρα των ΗΠΑ. Βέβαια, ακόμα και για τους μη εγχειρήσιμους όγκους του παγκρέατος υπάρχει η δυνατότητα καταστροφής αυτών με τη διεγχειρητική χρήση ειδικών ηλεκτροδίων που διοχετεύουν υψίσυχνο ηλεκτρικό ρεύμα στον όγκο προκαλώντας καταστροφή αυτών. Η τεχνολογία αυτή, γνωστή και ως Irreversible Electroporation ή Nanoknife, φαίνεται πως σε επιλεγμένους ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και έχει εφαρμοστεί σε αρκετούς ασθενείς στο ΥΓΕΙΑ.
Διεπιστημονική αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο
Τέλος, μάλλον η πιο σημαντική εξέλιξη στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος είναι η διεπιστημονική αντιμετώπιση (multidisciplinary approach) αυτών των νεοπλασμάτων, όπου με την καθοδήγηση των Χειρουργών Ήπατος, Παγκρέατος, των Ογκολόγων και των Ακτινοθεραπευτών αποφασίζεται με σαφήνεια το καλύτερο «timing» των θεραπευτικών χειρισμών και της χειρουργικής παρέμβασης.
