Η ανατολική Ευρώπη μεταξύ δισταγμού και αναποφασιστικότητας απέναντι στα εμβόλια βλέπει τον αριθμό των κρουσμάτων να αυξάνει ραγδαία.
Η Λετονία επέβαλε χθες Πέμπτη νέο lockdown, τα νοσοκομεία στη Βουλγαρία και την Ρουμανία δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την αύξηση των ασθενών με covid-19, ενώ η Πολωνία πουλά τις επιπλέον δόσεις εμβολίων: πολλές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης είναι διχασμένες μεταξύ της δυσπιστίας απέναντι στα εμβόλια και της μεταμέλειας κάποιων ανεμβολίαστων.
Η περιοχή αυτή έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα εμβολιασμού κατά της covid-19 στην ΕΕ και τα πιο μεταδοτικά παραλλαγμένα στελέχη του κορωνοϊού εξαπλώνονται εκεί γρήγορα.
Η 47χρονη Βουλγάρα Βεσέλα Ταφραντζίισκα, που αναρρώνει από πνευμονία η οποία προκλήθηκε από την covid-19, δήλωσε ότι δεν εμβολιάστηκε διότι διάβαζε αντικρουόμενα άρθρα στον Τύπο σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων, γεγονός που την μπέρδεψε.
Έπειτα από οκτώ ημέρες φαίνεται διστακτικά να αλλάζει γνώμη. «Είμαι διατεθειμένη να εμβολιαστώ, αν και δεν θεωρώ ότι αποτελεί 100% εγγύηση, διότι και εμβολιασμένοι μολύνονται», δήλωσε.
Στη Βουλγαρία -την πιο φτωχή χώρα της ΕΕ, στην οποία σύμφωνα με τα στοιχεία του Our World Data καταγράφεται αυτή την περίοδο το τρίτο υψηλότερο ποσοστό θανάτων από covid-19 παγκοσμίως- μόνο ένας ενήλικας στους τέσσερις είναι πλήρως ανοσοποίημενος. Αντίθετα στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα το ποσοστό φτάνει το 90%.
Εκατοντάδες έχουν διαδηλώσει στη Σόφια και σε άλλες πόλεις κατά του υγειονομικού πάσου που τέθηκε σε εφαρμογή χθες Πέμπτη και επιτρέπει την πρόσβαση σε πολλούς εσωτερικούς, δημόσιους χώρους μόνο στους εμβολιασμένους.
Στο μεταξύ οι νοσηλείες λόγω covid-19 αυξήθηκαν τον προηγούμενο μήνα κατά 30% και τα νοσοκομεία στη βουλγαρική πρωτεύουσα έχουν αναστείλει τις μη επείγουσες επεμβάσεις.
Στη Λετονία, η οποία χθες έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που επιβάλει lockdown μετά τη χαλάρωση των μέτρων το καλοκαίρι, η Μπιρούτα Άντομαν, μια συνταξιούχος που έχει εμβολιαστεί κατά της covid-19, εξέφρασε την οργή του για το σχεδόν 50% των ενήλικων συμπατριωτών της που δεν το έχουν πράξει.
«Θα ήθελα να πάω στα καταστήματα και τα καφέ, θα ήθελα να ευχαριστιέμαι περισσότερο τη ζωή μου, αντί να ζω σε lockdown», τόνισε. «Οι άνθρωποι είναι περίεργοι (…) δεν κατανοώ τα κίνητρά τους».
Φόβος και δυσπιστία
Ο δισταγμός απέναντι στα εμβόλια είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Η Γαλλία και οι ΗΠΑ προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, ενώ αύξηση των αρνητών των εμβολίων κατά της covid-19 παρατηρείται και σε κάποιες ασιατικές χώρες, περιλαμβανομένης της Ιαπωνίας.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι οι Κεντροευρωπαίοι είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί έπειτα από δεκαετίες που τα κομμουνιστικά καθεστώτα μείωσαν την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στους κρατικούς θεσμούς και άφησαν πίσω τους υποανάπτυκτα υγειονομικά συστήματα, τα οποία τώρα είναι αντιμέτωπα με ελλιπή χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, τουλάχιστον ένας πολίτης στους τρεις στις περισσότερες χώρες της ανατολικής Ευρώπης δεν εμπιστεύεται το σύστημα υγείας, σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που ανέρχεται σε 18%.
«Τα εμβόλια δείχνουν ότι η σκιά της Σοβιετικής Ένωσης (…) εξακολουθεί να κυριαρχεί στο υποσυνείδητο των ανθρώπων. Κάποιοι εξακολουθούν να ζουν στον φόβο και τη δυσπιστία», εκτίμησε ο Τόμας Σομπιεράζσκι, κοινωνιολόγος στο πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.
«Δεν πρόκειται»
Στη Σλοβακία η επιφυλακτικότητα απέναντι στα εμβόλια τροφοδοτείται από τους πολιτικούς της αντιπολίτευσης, περιλαμβανομένου του πρώην πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να εμβολιαστεί κατά της covid-19.
Στην Πολωνία, όπου ο ημερήσιος αριθμός των νέων κρουσμάτων έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο, η εμβολιαστική κάλυψη είναι πολύ χαμηλή στη συντηρητική ύπαιθρο που συνήθως ψηφίζει υπέρ του κυβερνώντος, εθνικιστικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS). Αυτό ανάγκασε την κυβέρνηση να πουλήσει ή να δωρίσει σε άλλες χώρες τις επιπλέον δόσεις εμβολίων που διέθετε.
Στη Ρουμανία, που βρίσκεται στη δεύτερη θέση σε αριθμό θανάτων λόγω covid-19 και όπου τα κρούσματα έφτασαν τις 19.000 ημερησίως αυτή την εβδομάδα, περίπου ένας στους τρεις ενήλικες έχει ανοσοποιηθεί, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ. Εξάλλου το 40% των Ρουμάνων δεν εμπιστεύεται το δημόσιο σύστημα υγείας, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
«Είναι αδιανόητο, εδώ έχουμε περίπου 60 ασθενείς, το 90% εξ αυτών χρήζουν νοσηλείας σε μονάδα εντατικής θεραπείας με αναπνευστήρα», δήλωσε η Αμάλια Χάνγκιου, επικεφαλής μιας μονάδας εντατικής θεραπείας σε νοσοκομείο του Βουκουρεστίου. «Αν είχαμε σεβαστεί τους κανόνες και είχαμε εμβολιαστεί όταν θα έπρεπε, τότε δεν θα ζούσαμε αυτή την καταστροφή», τόνισε.
Κάποιοι, ανάμεσά τους και η Βουλγάρα συνταξιούχος Ράινα Γιορντάνοβα δεν έχει πειστεί. «Δεν έχω εμβολιαστεί και δεν πρόκειται», δήλωσε. «Κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει χρόνια (μετά το εμβόλιο) και δεν έχω αποφασίσει να πεθάνω τώρα».
