Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με μία ιστορική ενεργειακή κρίση και τον μεγαλύτερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών. Τώρα, καλούνται να αντιμετωπίσουν τόσο την αύξηση των μισθών όσο και τις απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Οι μεγαλύτεροι ευρωπαϊκοί κολοσσοί όπως Unilever, Nestle, L’Oreal, Dosexo και Ahold Delhaize ανακοίνωσαν, πρόσφατα, πως οι τιμές των προϊόντων τους αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω το 2023 λόγω των αυξημένων μισθών των εργαζομένων τους.
Οι απεργιακές κινητοποιήσεις έχουν επεκταθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη τη στιγμή που οι εργαζόμενοι βιώνουν τη μεγαλύτερη αύξηση του κόστους διαβίωσής τους εδώ και χρόνια. Οι απεργίες στην Ελλάδα ακολουθούν τις αντίστοιχες των εργαζομένων της TotalEnergies στη Γαλλία, των πιλότων της σκανδιναβικής αεροπορικής SAS και αυτές των εργαζομένων της Stellantis στην Ιταλία. Παράλληλα, αν και οι απεργίες των εργαζομένων στους βρετανικούς σιδηροδρόμους ακυρώθηκαν την τελευταία στιγμή, αναμένονται μαζικές απεργίες από τους εργαζομένους της Royal Mail μέχρι τον Δεκέμβριο.
Τα επίπεδα παραγωγής βρίσκονται σε νέα χαμηλά και πολλές χώρες της Ευρωζώνης αλλά και η Βρετανία εισέρχονται για τα καλά σε καθεστώς ύφεσης. Οι αυξήσεις των μισθών για την αντιστάθμιση του αυξημένου κόστους διαβίωσης θα αυξήσουν το λειτουργικό κόστος των εταιρειών δραματικά. Σύμφωνα με τον CEO της Nestle, Μαρκ Σνάιντερ, ο μισθός των εργαζομένων θα αποτελέσει καίριο σημείο διαπραγμάτευσης τους επόμενους μήνες.
Απεργίες
Ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης κυμάνθηκε στο 10,7% τον Οκτώβριο, τη στιγμή που οι μισθοί έχουν αυξηθεί μόλις κατά 4,1% σε σχέση με πέρυσι. Τα συνδικάτα, μεν, προσπαθούν να μειώσουν την «ψαλίδα» αυτή, χρησιμοποιώντας την έλλειψη εργατικού δυναμικού ως μοχλό πίεσης. Δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης αυτής στην αγορά εργασίας, η αναλυτής της Royal London Asset Management, Μέλανι Μπέικερ, τόνισε πως «είναι πολύ πιθανό πως ο πληθωρισμός των μισθών θα αυξηθεί περαιτέρω».
Σε περίπτωση τέτοιας αύξησης, εταιρείες με πολλούς εργαζόμενους όπως η Sodexo SA και η Ahold Delhaize θα κληθούν να αντιμετωπίσουν σημαντική αύξηση του λειτουργικού τους κόστους. Κολοσσοί όπως οι Nestle και Unilever επίσης αναμένουν αναδιαπραγμάτευση των μισθών των εργαζομένων τους αλλά και των εργαζομένων των εταιρειών με τις οποίες συνεργάζονται.
Πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει να χάνουν πολύτιμο επαγγελματικό προσωπικό. Την προηγούμενη εβδομάδα, οι εργαζόμενοι της Airbus SE στη Γερμανία έβαλαν «λουκέτο» στην εργοστασιακή μονάδα της Βρέμης, απαιτώντας αύξηση των μισθών τους κατά 8%. Αντιπροσωπεύοντας 3,9 εκατομμύρια εργαζόμενους στις γερμανικές βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της Airbus, η ένωση IG Metall υπογράμμισε πως η αύξηση των μισθών είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση των «φουσκωμένων» λογαριασμών ενέργειας. Η ένωση γερμανών βιομηχάνων, από την πλευρά της, η οποία εκπροσωπεί τις Airbus, Mercedes-Benz και Volkswagen μεταξύ άλλων, τόνισε πως οι εταιρείες απλά δεν έχουν επιπλέον έσοδα τα οποία θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν για την αύξηση των μισθών αυτή.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Gesamtmetall, Στέφαν Βολφ, «δεν υπάρχουν επιπλέον κεφάλαια μέσω των οποίων θα μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε τέτοιες αυξήσεις», προσθέτοντας πως «οι εταιρείες βρίσκονται κι αυτές υπό το ζυγό του πληθωρισμού».
Παρ’ όλα αυτά, η πρόσφατη απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης για αύξηση του βασικού μισθού κατά 22% θα μπορούσε να ενδυναμώσει τα εργατικά συνδικάτα αλλά θα οδηγήσει, συνάμα, και σε επιπλέον αύξηση του πληθωρισμού.
Πληθωριστικό σπιράλ
Το πληθωριστικό «σπιράλ» τιμών-μισθών αυτό θα περιπλέξει την προσπάθεια των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η ΕΚΤ, η οποία πρόσφατα προχώρησε σε αύξηση των επιτοκίων της κατά 75 μονάδες βάσης αναμένεται να συνεχίσει την επιθετική σύσφιξη της νομισματικής της πολιτικής, ακόμα κι αν αυτή οδηγήσει σε μία περιορισμένη ύφεση, όπως έχει πολλάκις τονίσει η Πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ.
Σύμφωνα με την επικεφαλής του γερμανικού think tank Dezernat Zukunft, Φίλιππα Σίγκλ-Γκλέκνερ «το α’ εξάμηνο του 2022 ήταν σχετικά εύκολο για τις εταιρείες, αφού οι καταναλωτές ήταν αυτοί που, ως επί το πλείστον, επωμίστηκαν το κόστος του πληθωρισμού. Οι καταναλωτές δεν πρόκειται να δεχτούν άλλες αυξήσεις των τιμών των αγαθών, ενώ οι εταιρείες ήδη βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο λόγω της μειωμένης ζήτησης».
Οι δικαιολογίες των επιχειρήσεων, όπως όλα δείχνουν, δεν πείθουν τα συνδικάτα. Σύμφωνα με την αναπληρωτή διευθυντή του Bruegel, Μαρία Δεμερτζή «τώρα που έχουμε ξεκινήσει να καταλαβαίνουμε την μονιμότητα του πληθωρισμού, θα υπάρξουν τεράστιες πιέσεις όσον αφορά τον μισθολογικό πληθωρισμό. Τα νοικοκυριά έχουν χάσει πολύ μεγάλο ποσοστό της αγοραστικής τους δύναμης».
Για τις εταιρείες με «γνωστό όνομα» στην αγορά όπως Nestle και Unilever, οι διαπραγματεύσεις αυτές είναι εξαιρετικά σημαντικές. Οι κολοσσοί αυτοί έχουν πολλάκις κατηγορηθεί πως εκμεταλλεύονται τους εργαζομένους τους. Η βρετανική αλυσίδα σούπερ-μάρκετ Sainsbury’s αύξησε τους μισθούς των εργαζομένων της κατά 7,9% φέτος και προσέφερε δωρεάν τρόφιμα και εκπτώσεις στα καταστήματά της, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει την καθ’ όλα «άσχημη οπτική» που θα προκαλούσαν οποιεσδήποτε ασυμφωνίες μεταξύ των εργοδοτών και των υπαλλήλων. Σε παρόμοια κίνηση έχει προβεί και η L’Oreal η οποία τόνισε πως προχωρά σε μεγαλύτερες των αναμενόμενων αυξήσεις των μισθών των εργαζομένων της.
Σύμφωνα με τον CFO της Nestle, Φρανσουά Εξέβιερ-Ροζέρ, η εταιρεία έχει, μεν, αυξήσει τους μισθούς των Αμερικανών εργαζομένων της, αλλά αναμένει πως ο πληθωρισμός των μισθών πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα το 2023. Ο CFO της Danone SA, Γιούργκεν Έσσερ υπογράμμισε, από την πλευρά του, πως ο πληθωρισμός των μισθών αποτελεί πρόβλημα παρόμοιας σημασίας με αυτό της ενεργειακής κρίσης και της αύξησης των τιμών του γάλακτος.
Σημειωτέον πως το μισθολογικό κόστος της Unilever σε παγκόσμιο επίπεδο κυμάνθηκε στα $5,1 δισ. πέρυσι, οπότε ακόμα και μία μικρή αύξηση θα αποσβέσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κέρδους.
Σε δύσκολη θέση βρίσκονται και εταιρείες όπως η Sodexo και η Compass, αφού τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει με πελάτες τους είναι ως επί το πλείστον μακροπρόθεσμα. Οι ισολογισμοί των εταιρειών αυτών ενδέχεται να δεχθούν σημαντικό πλήγμα από την απαιτούμενη αύξηση των μισθών των εργαζομένων τους. Η Sodexo δυσκολεύεται στην πρόσληψη νέων εργαζομένων, ενώ η Compass η οποία είχε συνολικό μισθολογικό κόστος $10,7 δισ. πέρυσι, είχε κέρδη μόλις $409 εκατ., υποδεικνύοντας πως δεν έχει αρκετή «λάσκα» για μεγάλες αυξήσεις.
