Μπαρουταποθήκη από ξερόκλαδα, πευκοβελόνες και νεκρά φυτά ο λόφος Λυκαβηττού. Ο μεγαλύτερος «πνεύμονας» των 440 στρεμμάτων στο κέντρο της πόλης, γύρω από τον οποίο κατοικούν χιλιάδες άνθρωποι και ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, βρίσκεται σε κακή κατάσταση και κινδυνεύει από μια πυρκαγιά με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Υπεύθυνος για την τεράστια καθυστέρηση στον καθαρισμό και στη συντήρηση του πρασίνου του λόφου είναι ο Δήμος Αθηναίων που εξαγγέλλει εδώ και τρία χρόνια έργα ανάπλασης και ανάδειξης – ωστόσο εργασίες έγιναν μόνο για την ιδιωτική επιχείρηση της «Πράσινης Τέντας» και τη Μονή των Αγίων Ισιδώρων.
Πάντως, όπως ανέφερε στην «Εφ.Συν.» ο αντιδήμαρχος Πρασίνου, Σάκης Κολλάτος, βρίσκεται σε εξέλιξη μια εργολαβία καθαρισμού διαφόρων χώρων πρασίνου που έφτασε πρόσφατα στον Λυκαβηττό αφού προηγήθηκαν άλλα άλση. Οπως όμως ανέφερε ο ίδιος, ο καθαρισμός προχωρά αργά καθώς διαπιστώθηκε ότι στην εργολαβία προβλεπόταν ο επιτόπου θρυμματισμός των ξερόκλαδων και η εναπόθεσή του υπερ-ευφλεκτου αυτού υλικού στο έδαφος σαν λίπασμα! Ο αντιδήμαρχος παραδέχτηκε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει εάν ο καθαρισμός γινόταν εκτός καλοκαιριού και μάλιστα με τόσο έντονους καύσωνες. Ετσι ακολουθείται άλλη διαδικασία και ο δήμος αναλαμβάνει την απομάκρυνση της καύσιμης ύλης.
Η κατάσταση στον λόφο Λυκαβηττού αποτυπώνεται και στις φωτογραφίες που παραθέτουμε και τραβήχτηκαν από αναγνώστρια της «Εφ.Συν.», η οποία συνεχίζει να περπατά στην περιοχή παρά την οριζόντια απαγόρευση εισόδου που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση κλείνοντας την πρόσβαση σε όλα τα άλση. Το πράσινο του λόφου Λυκαβηττού παραμένει σε κακή κατάσταση παρά τις κρίσιμες επισημάνσεις για τον κίνδυνο πυρκαγιάς που περιλαμβάνονται σε Διαχειριστική Μελέτη, η οποία εκπονήθηκε για τον Δήμο Αθηναίων μέσα στο 2020.
Μέσα στις 254 σελίδες της μελέτης αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι:
■ «Συνυπολογίζοντας το μικροκλίμα της περιοχής, η πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς είναι αυξημένη και η διαμόρφωση ολοκληρωμένου δικτύου πυρόσβεσης ύψιστης σημασίας». «Ο Λυκαβηττός διαθέτει διαμορφωμένη πυκνή βλάστηση και σημεία τα οποία συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου με αύξηση της ροής επισκεπτών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η εγκατάσταση και ο έλεγχος της λειτουργίας συστήματος πυρόσβεσης για λόγους ασφαλείας κρίνεται απαραίτητος, λόγω της πυκνής παρουσίας πεύκου και της πυκνής φρυγανώδους βλάστησης. Βασικός λόγος της αναγκαιότητας ενός ολοκληρωμένου συστήματος πυρόσβεσης είναι η θέση του Λυκαβηττού, καθώς βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας με πυκνοκατοικημένες τις περιοχές περιμετρικά και την αύξηση της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε επικίνδυνο βαθμό».
■ Στον Λυκαβηττό είναι εγκατεστημένες κάποιες πυροσβεστικές φωλιές, αλλά «έχει προβλεφθεί η εγκατάσταση περισσότερων» με στόχο την επαρκή κάλυψη «όλης της έκτασης του Λόφου και κυρίως των σημείων υψίστης σημασίας όπως τα πευκόφυτα σημεία, η περιοχή του θεάτρου και οι διασταυρώσεις μονοπατιών» και σκοπό «την ενίσχυση της πυρασφάλειας του Λόφου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης».
■ Δεν γίνεται λόγος για κάποιο αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης, αλλά προτείνεται «η διερεύνηση της επάρκειας του υπάρχοντος δικτύου και η τοποθέτηση επιπρόσθετων εγκαταστάσεων σε σημεία στα οποία κρίνεται αναγκαίο».
■ Κρίνεται εξίσου σημαντική η κατασκευή πυροφυλακίου λόγω της πυκνής βλάστησης πεύκης, ωστόσο δεν προτείνεται συγκεκριμένο σημείο τοποθέτησης και διερευνάται η αξιοποίηση κάποιας διαμορφωμένης υποδομής.
■ Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με την υποβάθμιση του εδάφους λόγω της παρουσίας αυξημένων εδαφικών κλίσεων. Συνέπεια αυτού είναι «η αδυναμία συγκράτησης φερτών υλικών κατά τα πλημμυρικά φαινόμενα που πλήττουν κυρίως την περιοχή του Κολωνακίου, με τα πιο σοβαρά προβλήματα να παρατηρούνται στην οδό Αναπήρων Πολέμου».
Η Διαχειριστική Μελέτη περιλαμβάνει και πλήθος ιστορικών στοιχείων αλλά και κάποιες διαπιστώσεις για την κατάσταση του πρασίνου που είναι εμφανής και στον απλό επισκέπτη. Οπως αναφέρεται, κυρίαρχα είδη βλάστησης στον Λυκαβηττό αποτελούν τα πεύκα, τα κυπαρίσσια, οι ευκάλυπτοι, ο χαρουπιές, οι σχίνοι, οι κουτσουπιές, οι αείλανθοι και οι μηδικές, ενώ φύεται επίσης πυκνή θαμνώδης βλάστηση που σε μερικά σημεία χαρακτηρίζεται αδιαπέραστη και απαρτίζεται κυρίως από μυρτιές, πικροδάφνες και φραγκοσυκιές.
Αναφέρεται ακόμη ότι κάποια φυτικά είδη έχουν εξαφανιστεί και υπάρχουν σημειακές μειώσεις της βλάστησης, Ομως όλα τα παραπάνω δεν αποδίδονται στην ελλιπή συντήρηση του πρασίνου, αλλά «στην αύξηση της επισκεψιμότητας συγκεκριμένων χώρων, στη μεταβολή του μικροκλίματος και ίσως σε πιο σύνθετες αλλαγές που έλαβαν χώρα καθώς η μελετώμενη περιοχή ανήκει στην κατηγορία των ημιδασικών οικοσυστημάτων».
Ιστορικά δεδομένα αναφέρουν ότι κατά την αρχαιότητα στον λόφο Λυκαβηττού ευδοκιμούσαν ελαιώνες, οι οποίοι στη συνέχεια με την εκδήλωση πυρκαγιάς καταστράφηκαν. Προεπαναστατικά ο λόφος αποτυπώνεται γυμνός από βλάστηση, ενώ μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης εμφανίστηκε ως ιδιοκτήτης του Λυκαβηττού και ο πρώτος που άρχισε να χρησιμοποιεί τμήματά του ως λατομείο.
Κατά τη Διαχειριστική Μελέτη, οι πρώτες προσπάθειες αναδάσωσης των λόφων της Αθήνας ξεκίνησαν το 1877, ενώ το 1900 ψηφίζεται νόμος που κηρύσσει εκτάσεις εντός και γύρω των κατοικημένων περιοχών ως δασωτέες. Ο Λυκαβηττός όπως και οι λόφοι γύρω από την Ακρόπολη και τα όρη Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός, Αιγάλεω και το Τατόι προστατεύονται, υποτίθεται, για λόγους βιοποικιλότητας με βάση τον νόμο 3937/2011, καθώς έχει καταγραφεί σε αυτούς η παρουσία 1.084 ειδών.
Το 2018 ο Δήμος Αθηναίων, επί δημαρχίας Καμίνη, εξήγγειλε έργα 3 εκατομμυρίων ευρώ στον Λυκαβηττό με στόχο την αντιπλημμυρική θωράκιση, τον καθαρισμό του πρασίνου και την αποκατάσταση των μονοπατιών. Λίγες μέρες πριν ξεσπάσουν οι μεγάλες πυρκαγιές, στις 23 Ιουλίου 2021, ο Κ. Μπακογιάννης ανακοίνωσε έναρξη των έργων αυτών με προϋπολογισμό 1,5 εκατ. ευρώ.
