Να κοιτάς έξω από το παράθυρο. Να χαζεύεις τα σύννεφα ξαπλωμένος. Να κάθεσαι σε ένα παγκάκι και να βλέπεις τη θάλασσα. Η νέα τάση ευεξίας αποκαλείται Νiksen – μια ολλανδική λέξη που σημαίνει «να μην κάνεις τίποτα» – και θεωρείται ότι ωφελεί στη διαχείριση του άγχους και στην αποκατάσταση από την επαγγελματική εξουθένωση.
Έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια από τότε που ένα άρθρο της δημοσιογράφου και blogger Οlga Mecking στους New York Times με τίτλο The Case for Doing Nothing, στο οποίο εξηγούσε τι είναι το Νiksen και γιατί το χρειαζόμαστε, έγινε viral. Η Πολωνή δημοσιογράφος που κατοικεί στη Χάγη είχε διαβάσει τη λέξη σε ένα περιοδικό σούπερ μάρκετ και της κίνησε το ενδιαφέρον επειδή δεν υπήρχε παρόμοιο ρήμα σε καμία άλλη γλώσσα που ήξερε. Μετά την επιτυχία του άρθρου, υπέγραψε συμβόλαιο με εκδοτικό οίκο και το 2020 κυκλοφόρησε το βιβλίο της “Niksen: Embracing the Dutch Art of Doing Nothing”.
Σήμερα στη μεγάλη παρέα βιβλίων αυτοβελτίωσης και ευεξίας με τίτλους που προέρχονται από δανέζικες σουηδικές και ιαπωνικές λέξεις -hygge, fika, ikigai- έχουν προστεθεί και βιβλία με θέμα το Νiksen. Βέβαια, όπως αναφέρει σε πρόσφατο άρθρο η εφημερίδα The Guardiαn, στην Ολλανδία δεν υφίσταται κάποια κουλτούρα γύρω από αυτό, οι Ολλανδοί χρησιμοποιούν το ρήμα κυρίως αρνητικά για να περιγράψουν την κατάσταση τού «να μην κάνεις τίποτα».
Ήταν το best seller της Mecking που χάρισε στην λέξη θετική έννοια. Νiksen σημαίνει «να μην κάνεις τίποτα, να είσαι αδρανής, να κάνεις κάτι χωρίς κανένα σκοπό». Αν σκρολάρεις στο Instagram, κάνεις διαλογισμό ή βλέπεις μια ταινία κι αυτό δεν είναι Νiksen. «Συνδέουμε κάθε πράξη με ένα αποτέλεσμα. Μαγειρεύουμε και σκεφτόμαστε: “Αυτό το φαγητό θα με βοηθήσει να χάσω βάρος ή θα με κάνει πιο υγιή.” Πάμε βόλτα και έχουμε στο μυαλό μας τα 10.000 βήματα που πρέπει να διανύσουμε». Κατευθύνοντας τη σκέψη μας συνεχώς προς κάποιο όφελος, χάνουμε την χαρά των απλών πραγμάτων, εξηγεί η Mecking. Το Νiksen μας βοηθά να απαλλαγούμε από τη συνεχή έννοια για όφελος και αποτέλεσμα.
Η δημοσιογράφος των New York Times Οlga Mecking / Photo: @olgamecking/Instagram
O Oλλανδός κοινωνιολόγος και πρωτοπόρος στη μελέτη της ευτυχίας Ruut Veenhoven πιστεύει ότι παρόλο που η φιλοσοφία του Νiksen επινοήθηκε από τα ΜΜΕ, είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο κόσμος την αγκάλιασε. Όπως εξήγησε στο Guardian, στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες κάνουμε πολλά πράγματα, καθώς γνωρίζουμε ότι είμαστε πιο χαρούμενοι όταν είμαστε δραστήριοι. «Το επίπεδο ικανοποίησης από τη ζωή μας είναι υψηλό και συνεχώς αυξάνεται. Και όμως υπάρχει μια παρενέργεια, η πίεση του χρόνου. Έτσι, ονειρευόμαστε περισσότερη χαλάρωση». To Νiksen μας δίνει αυτό που λαχταρούμε, την παρουσία του «τίποτα» στη ζωή μας.
Καθώς τα επίπεδα του άγχους αυξάνονται παγκοσμίως, το Νiksen μοιάζει με αντίδοτο στην κουλτούρα του burnout και της αδιάλειπτης παραγωγικότητας. Μια ευκαιρία να επαναστατήσει ο εγκέφαλός μας, να περιπλανηθεί ελεύθερος, να μην εστιάσει πουθενά. H Eve Ekman, διευθύντρια του Greater Good Science Center του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ, μιλώντας στο περιοδικό Time, εξήγησε τα οφέλη της επιβράδυνσης, του “slowing down”: κάνει καλό στην ψυχική υγεία καθώς μειώνει το άγχος, ενώ ωφελεί και σε σωματικό επίπεδο, ενισχύοντας τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού και επιβραδύνοντας τη διαδικασία της γήρανσης.
Tέλος, ο κοινωνιολόγος Veenhoven επισήμανε κι άλλο ένα πλεονέκτημα του Νiksen: μπορεί να τονώσει τη δημιουργικότητα μας. Όπως αναφέρει, ακόμα και όταν δεν κάνουμε τίποτα, «ο εγκέφαλός μας εξακολουθεί να επεξεργάζεται πληροφορίες και μπορεί να χρησιμοποιήσει τη διαθέσιμη επεξεργαστική ισχύ του για να λύσει προβλήματα που εκκρεμούν». Άλλωστε μελέτη του 2013 που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Frontiers in Psychology, σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ονειροπόλησης, έδειξε ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να εμπνευστεί στόχους και να βρει ιδέες.
