Στην αγορά νομισμάτων στρέφουν το ενδιαφέρον τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες λόγω της αναστάτωσης που έχει προκαλέσει ο Donald Trump στην παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική σκηνή. Αφότου το ευρώ εκτινάχθηκε έναντι του δολαρίου, ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron φέρεται να συζήτησε με την επικεφαλής της ΕΚΤ, Christine Lagarde, για τις προοπτικές του, εξετάζοντας αν το ευρώ θα μπορούσε μελλοντικά να εδραιωθεί ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα ανταγωνιστικό ή και κυρίαρχο έναντι του δολαρίου. Η πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας πιστεύει ότι η επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο δημιουργεί πράγματι τέτοιες ευκαιρίες για το μπλοκ.
Εν μέσω αναστάτωσης στην αγορά, όσο ο Trump ξαναγράφει τους οικονομικούς κανόνες των ΗΠΑ, ορισμένοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν αυτό το περιθώριο «ωρίμανσης» του κοινού νομίσματος στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αναζωογόνησης της Ευρώπης. Ο Γάλλος πρόεδρος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία, προκειμένου να προωθήσει το όραμά του για μία Ευρώπη, η οποία θα είναι μια πραγματικά αυτόνομη γεωπολιτική δύναμη.
Υπό την ομπρέλα αυτή μπαίνουν και οι προοπτικές του ευρώ. «Δεν θα έπρεπε να κρυβόμαστε, το ευρώ δεν ήταν καμιά ιδιαίτερη επιτυχία επί 25 χρόνια…Τελικά, αν τοποθετηθούμε πιο ανταγωνιστικά, τότε το ευρώ θα ευνοηθεί περισσότερο ως αποθεματικό νόμισμα», είπε πρόσφατα ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, Joachim Nagel.
Η ευκαιρία αυτή γεννιέται τώρα, καθώς ο Trump ταρακουνά τα θεμέλια του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος, αφού ανατρέπει το εμπόριο με δασμούς και απειλές σε εταίρους και αγνοεί τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Μάλιστα, γίνεται λόγος για το στήσιμο μίας αμερικανικής συμφωνίας, η οποία θα μπορούσε να αλλάξει την παγκόσμια οικονομική τάξη. Επίσης, ο Trump επιδιώκει φοροαπαλλαγές, οι οποίες θα μπορούσαν να διευρύνουν περαιτέρω το δημοσιονομικό έλλειμμα, οδηγώντας ακόμα και σε χρεοκοπία.
Γίνεται ο κόσμος να στραφεί στο ευρώ;
Βέβαια, ακόμα κι αν είναι εφικτή μια στροφή των παγκόσμιων αποθεματικών από το δολάριο στο ευρώ, θα γίνει πολύ μακριά στο μέλλον. Παλαιότερες απόπειρες εναντίον του δολαρίου έχουν αποτύχει, ενώ η κυριαρχία του είναι ξεκάθαρη: το ευρώ αποτελεί μόλις το 20% των παγκόσμιων αποθεματικών σε ξένο νόμισμα, ενώ το δολάριο σχεδόν το 60%. Και παρότι η επιθετικότητα του Trump κινητοποιεί τους Ευρωπαίους πολιτικούς, οι προσπάθειες δημιουργίας μιας τραπεζικής ένωσης και μιας ενιαίας κεφαλαιαγοράς έχουν βαλτώσει εδώ και χρόνια.
Επίσης, οι Γερμανοί αξιωματούχοι αποκλείουν την έκδοση επιπλέον κοινού χρέους, το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει την ελκυστικότητα του ευρώ. Βέβαια, λέγεται ότι αναγνωρίζουν πως η συζήτηση αυτή «φουντώνει».
Ο επικεφαλής του Eurogroup, Paschal Donohoe, δήλωσε πρόσφατα ότι μακροπρόθεσμα υπάρχει τεράστια ευκαιρία αν το μπλοκ βελτιώσει την αποδοτικότητα των αγορών του. Από την πλευρά της, η Lagarde είπε ότι η ιδιότητα των ΗΠΑ ως επενδυτικό καταφύγιο απειλείται από τις αποφάσεις πολιτικής του Trump. Συμπλήρωσε ότι αν γίνει κάποια πρόοδος στην ενοποίηση των κεφαλαιαγορών της Ε.Ε., οι αξιωματούχοι θα μπορέσουν να προσελκύσουν περισσότερες επενδύσεις από όσους αναζητούν μια εναλλακτική στα περιουσιακά στοιχεία που συνδέονται με το δολάριο.
Πάντως, οι ευρωπαϊκές οικονομίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα ευνοούνταν αν το ευρώ κατάφερνε να εκμεταλλευτεί μια τέτοια ευκαιρία. Το λεγόμενο «εξωφρενικό προνόμιο» του δολαρίου δημιουργεί ζήτηση για το αμερικανικό χρέος, που σημαίνει βαθύτερες αγορές με μεγαλύτερη ρευστότητα, οι οποίες διευκολύνουν τη χρηματοδότηση και μειώνουν το κόστος της.
Οσο μεγαλύτερος ο ρόλος ενός νομίσματος στον κόσμο, τόσο μεγαλύτερη η αυτονομία των αξιωματούχων στον καθορισμών των πιο κατάλληλων δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών, χωρίς να ανησυχούν για πιθανές παρενέργειες στον πληθωρισμό. Η ισχύς του νομίσματος δίνει επίσης στις αμερικανικές τράπεζες ώθηση στις διεθνείς αγορές και προσφέρει στις ΗΠΑ μεγαλύτερο λόγο στα παγκόσμια φόρουμ που γράφουν και επιβάλλουν τους κανόνες του καπιταλισμού.
Σημειώνεται πως οι traders αγοράζουν με βάση τις βραχυπρόθεσμες εκτιμήσεις, τονώνοντας το ευρώ και τις ευρωπαϊκές μετοχές. Το ευρώ καταγράφει άνοδο 4% φέτος. Προκειμένου να πάει παραπέρα, όμως, η Ευρώπη θα πρέπει να ξεπεράσει τεράστια εμπόδια και εθνικά συμφέροντα. Κομβικής σημασίας είναι η βαθύτερη ενοποίηση των μεγάλων μεν, αλλά κατακερματισμένων αγορών χρέους, ενδεχομένως με περαιτέρω έκδοση κοινών ομολόγων, τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εναλλακτικό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο έναντι των αμερικανικών τίτλων.
