Στις 20/3/2021, η ΚΟΑ υπό τον νέο καλλιτεχνικό διευθυντή της Λουκά Καρυτινό ανάρτησε στις σελίδες της στις πλατφόρμες Facebook και Youtube συναυλία που μαγνητοσκοπήθηκε στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε δύο έργα. Ξεκίνησε με το «Κοντσέρτο για τσέλο αρ.1» του Σοστακόβιτς, σύνθεση της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας γραμμένη για τον κορυφαίο τσελίστα και στενό φίλο του συνθέτη, Μστισλάβ Ροστροπόβιτς. Σολίστ ήταν ο τσελίστας Αγγελος Λιακάκης, γνωστός στους Αθηναίους φιλόμουσους από τη θητεία του ως μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου, με το οποίο συνέπραξε επανειλημμένα εντός και εκτός Ελλάδος και έκανε ηχογραφήσεις.
Εχοντας αναμετρηθεί με επιτυχία με το ερμηνευτικά και τεχνικά απαιτητικό κοντσέρτο του Σοβιετικού δημιουργού στο παρελθόν, ο έμπειρος Ελληνας τσελίστας το προσέγγισε με περισσή σιγουριά και φανερή αυτοπεποίθηση.
Το ταιριαστά εύπλαστο παίξιμό του πρόβαλλε άλλοτε ρευστό, μαλακό, με πτητικό ήχο, άλλοτε αιχμηρό, εμφατικό με επιτηδευμένα τραχύ ήχο. Διέθετε ακρίβεια, ορθοτονία, σβελτάδα και ανταποκρινόταν εύστοχα στις έντονες μεταπτώσεις των ιδιωματικών διαθέσεων –περιπαικτικά, πικραμένα, στοχαστικά, «τρελαμένα» κ.λπ.– της σκηνοθετημένα «δίγλωσσης» μουσικής του Σοστακόβιτς.
Ωστόσο, καθώς στα γρήγορα μέρη η απήχησή της εξαρτάται αποφασιστικά από την ακαριαίας ανταπόκρισης σύμπραξη σολίστ-ορχήστρας, συχνά γινόταν αισθητό ένα χάσμα άνεσης και αμεσότητας ανάμεσα στους δύο, με την ορχήστρα να μην ανεβάζει τις αναμενόμενα υψηλές θερμοκρασίες. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με τη «Συμφωνία αρ.4» του Σούμαν. Καλά εξοικειωμένος με τη μουσική του συνθέτη, ο Καρυτινός οδήγησε την ΚΟΑ σε μια ωραία, δυναμική, αδρομερώς διαπλασμένη εκτέλεση που υποστήριξε εύστοχα την καθαρόαιμα ρομαντική γραφή.
Διατηρώντας αυτονόητα ως κυρίαρχο όχημα διάπλασης του ακροάματος το συντονισμένο παίξιμο των εγχόρδων άρθρωσε τον μουσικό ειρμό με ακρίβεια και σαφήνεια και ισορρόπησε την ανάδειξη των διαδοχικών μεταπτώσεων –ήπια, μελωδικά, εμβατηριακά, ορμητικά κ.ο.κ.– με συγκρατημένου πάθους οργάνωση των νευρωδών εξάρσεων και των κλιμακούμενης έντασης κορυφώσεων. Απ’ αρχής μέχρι τέλους όλοι οι μουσικοί της ΚΟΑ –πνευστά, έγχορδα, κρουστά– ανταποκρίθηκαν με εγρήγορση και ωραίες σολιστικές συνεισφορές. Μια απόλυτα ευπρόσδεκτη επίσκεψη στο πυρηνικό, ρομαντικό ρεπερτόριο.
Η τρίτη μαντζαρική μελοποίηση του «Υμνου εις την Ελευθερίαν»
Στις 25/3/2021 αναρτήθηκε στην πλατφόρμα Megaron Online συναυλία του ανδρικού φωνητικού συνόλου «Μείζον» (ιδρ. 2018) υπό τον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο με πιανιστική συνοδεία από τον Στάθη Σούλη. Ως φόρο τιμής στη φετινή εθνική επέτειο, ο αρχιμουσικός και οι 21 χορωδοί –μεταξύ των οποίων αρκετοί επιφανείς μονωδοί της ΕΛΣ– ερμήνευσαν την τρίτη, πολυφωνική χορωδιακή μελοποίηση του σολωμικού «Υμνου εις την Ελευθερίαν» από τον Νικόλαο Μάντζαρο (1795-1872).
Η μελοποίηση αυτή απασχόλησε τον Κερκυραίο συνθέτη επί περίπου μια τριακονταετία (1831-1861). Διασώθηκε στο λεγόμενο χειρόγραφο «Δημαρχείου», που φυλάσσεται στο Δημαρχείο της Κέρκυρας και αποτελείται από 46 μέρη. Τα δυσανάγνωστα μαντζαρικά χειρόγραφα μελέτησε ο μουσικολόγος Κώστας Ζερβόπουλος, ο οποίος τα αποκατέστησε μουσικά. Η μουσική πρωτοπαρουσιάστηκε ζωντανά το 2018 από την Ανδρική Χορωδία Κέρκυρας, κατά την επέτειο Ενωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα (1864).
Screenshot capture
Η ακρόαση της λεπτομερώς φροντισμένης εκτέλεσης από τους «Μείζον» στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής Αθηνών άφησε άριστες, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες μουσικά και βαθύτατα συγκινητικές εντυπώσεις.
Ενας φιλόμουσος Ελληνας που πρωτοακούει σήμερα την πολυφωνική μελοποίηση του Μάντζαρου από το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, όντας εξοικειωμένος με την κλασική μουσική που γράφτηκε έκτοτε, αναπόδραστα αναγνωρίζει συνάφειες: την «ιταλική» μουσική δραματουργία με τα λυρικά σόλι που αναδύονται από τη χορωδία, σημειακές συγγένειες με τους Μπετόβεν, Σοπέν, Ροσίνι κ.λπ. Ομοίως δεν μένει ασυγκίνητος από τη συναισθηματική αθωότητα που αναδύουν οι καλπασματικού σφρίγους εμβατηριακές παράγραφοι.
Οπως και σε πλείστα άλλα έργα της ελληνικής «κλασικής» μουσικής, έτσι και εδώ ο ιστορικά άδικος ετεροχρονισμός –κατά περίπου 170 χρόνια!– της ακρόασης δυσκολεύει και προϋποθέτει καλλιεργημένη ευαισθησία. Γεννά, επίσης, ερωτήματα για τις συνθήκες μιας «κανονικής» εκτέλεσης αυτής της πρωτορομαντικής μουσικής στην εποχή της…
Η συναυλία, που συνοδεύεται από ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, θα παραμείνει διαθέσιμη για ακρόαση στο site, Facebook και Youtube του Μεγάρου μέχρι τις 25/4/2021 και on demand στο site του Μεγάρου μέχρι τις 31/12/2021.
