Ήταν 2 Ιουλίου του 2019 όταν ο Νεκτάριος Φαρμάκης και η παράταξή του «Όλα από την Αρχή» έκοψαν πρώτοι το νήμα τη β’ Κυριακή των Περιφερειακών Εκλογών και πήραν στα χέρια τους το τιμόνι της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Ο νυν Περιφερειάρχης συγκέντρωσε ποσοστό 56,38% έναντι 43,62% του Απόστολου Κατσιφάρα και λίγους μήνες μετά ανέλαβε και επίσημα τα καθήκοντά του. Τέσσερα χρόνια μετά, και ενώ οδεύουμε προς τις περιφερειακές εκλογές του Οκτωβρίου του 2023, ο Νεκτάριος Φαρμάκης σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στην εφ. «Πατρίς» κάνει τον απολογισμό της θητείας και ξεδιπλώνει το όραμά του για τη Δυτική Ελλάδα του μέλλοντος.
Ο κ. Φαρμάκης μιλά γι’ αυτά που έγιναν αλλά και για όσα δεν πρόλαβαν να γίνουν, για τους σταθμούς αυτής της τετραετίας, για το εγχείρημα της «Ολυμπιακής Γης» και τις δυνατότητες ανάπτυξης της Ηλείας, για την εικόνα των τριών Περιφερειακών Ενοτήτων και δίνει το στίγμα του τόσο για την επόμενη μέρα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Κάνοντας τον απολογισμό, τέσσερα χρόνια μετά, θα μπορούσατε να πείτε ότι έγιναν τα περισσότερα από αυτά που είχατε θέσει αρχικά σαν στόχο; Και τι ήταν αυτό που δεν προλάβατε να κάνετε από όλα αυτά που θέλατε;
«Κύριε Μικελόπουλε, θυμίζω ότι η προεκλογική μου δέσμευση το 2019 ήταν αλλαγή ταχυτήτων και νοοτροπίας. Πιστεύω ότι πετύχαμε και τα δύο, παρά το γεγονός ότι βρεθήκαμε σε πολύ δύσκολες εποχές και κληθήκαμε να διαχειριστούμε και την πολύ μεγάλη κρίση της πανδημίας.
Η αλλαγή ταχυτήτων είναι οφθαλμοφανής και αποτυπώνεται σε όλους τους επίσημους δείκτες. Ενδεικτικά και μόνο, αναφέρω: Παραλάβαμε την απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ στο 26,6% και σήμερα ξεπερνάει πλέον το 83%. Το 94% των νέων έργων του ΕΣΠΑ εντάχθηκε στη δική μας θητεία, είμαστε από τις πρώτες Περιφέρειες της χώρας σε απορροφητικότητα των πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, πολλαπλασιάσαμε τους πόρους για πολύ σημαντικά έργα σε δήμους όπως τα προγράμματα Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης και ξεκολλήσαμε κάποια άλλα σημαντικά έργα που κινδύνευαν να χαθούν όπως τα τοπικά δίκτυα φυσικού αερίου. Επίσης, έχουμε πετύχει να εντάσσουμε, δημοπρατούμε και να εκκινούμε έργα μέσα σε 6- 8 μήνες, όταν κάποτε χρειαζόταν μία ολόκληρη θητεία. Και το κυριότερο, κατά τη γνώμη μου: Η πολύ μεγάλη υποχώρηση της ανεργίας στη Δυτική Ελλάδα.
Στο διάστημα από το 2019 μέχρι το 2022, η ανεργία έπεσε κατά 11,5 ποσοστιαίες μονάδες στη Δυτική Ελλάδα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης σε ολόκληρη τη χώρα. Και ξέρετε, αυτό δεν έγινε τυχαία. Δεν άνοιξαν ξαφνικά οι δουλειές και μάλιστα, πάνω στην περίοδο της πανδημίας. Οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Και ένας από αυτούς είναι η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα της δικής μας δουλειάς στην Περιφέρεια.
Όταν δώσαμε 50 εκ. ευρώ σε πάνω από 6.000 επιχειρήσεις για να αντέξουν τις επιπτώσεις της πανδημίας, στην ουσία διασώσαμε πολλαπλάσιες θέσεις εργασίες και διαφυλάξαμε τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες του τόπου μας. Και έτσι, όχι μόνο δεν υποχώρησε η επιχειρηματικότητα στη Δυτική Ελλάδα, αλλά μέσω και των άλλων προγραμμάτων, ενισχύσαμε επιπλέον 5.000 επιχειρήσεις σε νέα επενδυτικά σχέδια, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Έτσι μειώνεται η ανεργία. Και όχι με… ευχολόγια. Εμείς λοιπόν, δεν είπαμε ποτέ… ευχές.
Κάναμε πράξεις και μάλιστα, με μεγάλη ταχύτητα. Θα μου επιτρέψετε και λίγες κουβέντες όμως για τη διαφορά νοοτροπίας. Νομίζω πως επίσης τη βλέπουν όλοι πλέον. Για εμάς δεν υπάρχουν «παιδιά και αποπαίδια», περιοχές που παίρνουν περισσότερα και περιοχές που παίρνουν λιγότερα. Δεσμευτήκαμε για δικαιοσύνη και ενίσχυση, ειδικά των πιο αδύναμων περιοχών. Και το κάναμε πράξη.
Η Ηλεία γνωρίζει πια ότι η Περιφέρεια είναι δίπλα της. Σε κάθε έργο, σε κάθε πρόβλημα, σε κάθε σχέδιο ανάπτυξης. Ποτέ δεν θα πούμε ότι φτάσαμε εκεί που θέλουμε. Σήμερα όμως, η Δυτική Ελλάδα δεν έχει μόνο «κέντρο», έχει και «περιφέρεια». Και ανθρώπους που δεν κλείνονται μέσα στα γραφεία τους, αλλά βγαίνουν διαρκώς στην κοινωνία και είναι παρόντες, κοντά τους, σε ό,τι χρειάζονται. Νομίζω λοιπόν ότι τα πήγαμε αρκετά καλά και παρά τις δυσκολίες, τιμήσαμε τις δεσμεύσεις μας.
Προφανώς, υπάρχουν και κάποια που δεν προλάβαμε να κάνουμε, αλλά μπροστά μας είναι ο χρόνος… Δεν υπάρχει περίπτωση να μην κάνουμε αυτά που θέλουμε και δεν υπάρχει περίπτωση να μην εργαστούμε ακόμα πιο σκληρά στο μέλλον για να φτάσει ο τόπος μας εκεί που πραγματικά αξίζει».
Ποιες θεωρείτε τις τρεις στιγμές «σταθμούς» της περιφερειακής αυτής θητείας και αν υπάρχει κάτι για το οποίο μετανιώσατε αυτά τα τέσσερα χρόνια και θα το είχατε κάνει διαφορετικά αν είχατε την δυνατότητα να γυρίσετε πίσω τον χρόνο ποιο ήταν αυτό;
«Θα σας αναφέρω τους ‘‘3+1’’ σταθμούς, όπως μου έρχονται στο μυαλό. Πρώτα – πρώτα, εκείνο το μαγικό βράδυ της 2ας Ιουνίου 2019, όταν οι πολίτες της Δυτικής Ελλάδας μας εμπιστεύτηκαν και μας ανέθεσαν την τιμή να υπηρετήσουμε τον τόπο που γεννηθήκαμε, ζούμε και αγαπάμε. Εκείνο το βράδυ ξεκίνησαν όλα και δεν γίνεται να το ξεχάσω ποτέ.
Ο δεύτερος σταθμός ήταν στη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου θητείας, όταν είχαμε βάλει σε τάξη τα οικονομικά μας, είχαμε νοικοκυρέψει την Περιφέρεια και διαμορφώσαμε ένα ρεαλιστικό και εμπροσθοβαρές σχέδιο έργων και δράσεων.
Ο τρίτος σταθμός ήταν στο τέλος του προηγούμενου χρόνου, πριν μερικούς μήνες, όταν ξέραμε πως το σχέδιό μας για την πρώτη θητεία είχε πλέον δρομολογηθεί και ήμασταν βέβαιοι για την έγκαιρη εκτέλεσή του.
Και ο επόμενος σταθμός, είναι… οι εκλογές του Οκτωβρίου. Εκεί που θα ζητήσουμε από τους πολίτες της Δυτικής Ελλάδας να μας εμπιστευθούν και πάλι, με στόχο πλέον τη Δυτική Ελλάδα του 2030.
Στα 4 χρόνια που πέρασαν, ανεβήκαμε πολλά σκαλοπάτια. Δεν φτάσαμε όμως στην κορυφή της σκάλας. Εκεί θέλω να πάμε. Στην κορυφή. Και αυτό θα το κάνουμε όλοι μαζί και πάλι»
Θέσατε ως πρώτο και κύριο στόχο για τη Δυτική Ελλάδα την εξωστρέφεια και αποκορύφωμα αυτής της προσπάθειας ήταν η «Ολυμπιακή Γη». Πέτυχε η «Ολυμπιακή Γη» τον στόχο της; Και πως σκοπεύετε να εντείνετε αυτήν την προσπάθεια την νέα τετραετία αν είστε ξανά περιφερειάρχης;
«Είμαι σίγουρος ότι από την αρχή, από την εποχή που ήμουν ακόμα υποψήφιος Περιφερειάρχης, με είχατε ακούσει να λέω ότι η Ολυμπία είναι η διαμαντόπετρα στο στέμμα της Δυτικής Ελλάδας και το πιο ισχυρό brand που έχουμε για να βγούμε στον κόσμο. Κάποιοι νόμιζαν ότι είναι απλώς λόγια, ότι θέλω μόνο να κολακέψω τους Ηλείους ή ότι δεν υπάρχουν τρόποι να αναδείξουμε την Ολυμπία και τη Δυτική Ελλάδα μέσω της Ολυμπίας.
Να λοιπόν που όλοι αυτοί διαψεύστηκαν. Να που όσοι δεν καταλαβαίνουν τι πραγματικά σημαίνει ‘‘δουλειά και αγάπη για τον τόπο σου’’, είναι απλά οι ρηχοί εκφραστές μίας πολιτικής νοοτροπίας του παρελθόντος, της ίδιας νοοτροπίας που επί χρόνια μας είχε καταδικάσει σε αφάνεια. Σήμερα λοιπόν, η Ολυμπία είναι η ‘‘ταυτότητα’’ της Δυτικής Ελλάδας σε όλον τον κόσμο. Ως ‘‘Ολυμπιακή Γη’’ συστηνόμαστε παντού και ως ‘‘Ολυμπιακή Γη’’ γινόμαστε πλέον γνωστοί σε όλο τον κόσμο. Η επιτυχία της νέας μας ταυτότητας εξωστρέφειας είναι εξαιρετική.
Το αποδεικνύουν όλα τα αποτελέσματα των διεθνών εκθέσεων στις οποίες συμμετέχουμε και το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον τουριστών αλλά και επενδυτών για την περιοχή μας. Ένα μόνο δείγμα αυτής της επιτυχίας, είμαι βέβαιος πως θα το ζήσουμε τη φετινή θερινή περίοδο.
Τα καλύτερα όμως, είναι μπροστά μας. Και το επόμενο βήμα για εμάς, είναι κάτω από την ταυτότητα της ‘‘Ολυμπιακής Γης’’ να ενώσουμε τοπικά ποιοτικά προϊόντα. Με άλλα λόγια, μετά το τουριστικό brand, να διαμορφώσουμε και το εμπορικό brand της Δυτικής Ελλάδας. Αυτό είναι το επόμενο βήμα…».
Ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και περιφερειακή διακυβέρνηση, δύο όροι που χρησιμοποιούνται αρκετά συχνά αν και φαινομενικά είναι διαφορετικοί μεταξύ τους. Μπορούν όμως να συνδυαστούν; Είναι πιο εύκολο να επιτευχθεί η ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη αν οι περιφερειακές αρχές αποκτήσουν περισσότερες ελευθερίες;
«Προφανώς και μπορούν να συνδυαστούν. Έχω μιλήσει πολλές φορές για την αναγκαιότητα της περιφερειακής διακυβέρνησης, με περισσότερες αρμοδιότητες και θεσμοθετημένους πόρους για τις Περιφέρειες. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως κάθε Περιφέρεια θα δρα ως ανεξάρτητο κρατίδιο. Δεν επιζητούμε τις… «Ηνωμένες Πολιτείες της Ελλάδας»!
Επιζητούμε μία εθνική στρατηγική που θα ειδικεύεται σε περιφερειακές, με βάση τις ανάγκες και τα πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Ή, αν θέλετε αλλιώς, οι περιφερειακές στρατηγικές να διαμορφώνουν την εθνική στρατηγική. Δηλαδή, δράσεις ‘‘από κάτω προ τα πάνω’. Ένα κράτος που θα ακούει και θα βλέπει τις τοπικές ανάγκες. Και αυτές, τις ξέρουν καλύτερα οι Περιφέρειες και οι Δήμοι».
Είστε ικανοποιημένος από την συμπεριφορά της Πολιτείας προς τη Δυτική Ελλάδα;
«Στα 4 χρόνια που πέρασαν, είχαμε σε γενικές γραμμές, μία πολύ καλή συνεργασία με την κεντρική εξουσία. Υπήρξαν περιπτώσεις που εμείς θα θέλαμε πολύ πιο γρήγορα ή ακόμα μεγαλύτερα αποτελέσματα. Ξέρουμε όμως ότι δεν μπορούμε να έχουμε πάντα ό,τι θέλουμε.
Φροντίσαμε πάντως να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη για τον τόπο μας, με τον ένα και μοναδικό κατά τη γνώμη μου, τρόπο: Καταθέτοντας πάντοτε, όχι μόνο αιτήματα, αλλά και επιχειρήματα.
Έτσι, πετύχαμε για παράδειγμα, να πείσουμε το υπουργείο Υποδομών να προχωρήσει σε μία σημαντική αναβάθμιση της υφιστάμενης Πατρών – Πύργου, ώστε μέχρι να τελειώσει ο νέος αυτοκινητόδρομος, να περιορίσουμε τα ατυχήματα και τα θύματα σε έναν δρόμο – καρμανιόλα. Για πρώτη φορά στα χρονικά, το υπουργείο διέθεσε 30 εκ. ευρώ για τη συντήρηση και αναβάθμιση μίας παλαιάς εθνικής οδού! Με τον ίδιο τρόπο πετύχαμε να αυξήσουμε τους πόρους του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και να μπορούμε να διαθέσουμε πολύ περισσότερα χρήματα στους αγρότες μας και ειδικά στους νέους αγρότες.
Με τον ίδιο τρόπο πετύχαμε να εξασφαλίσουμε 23 εκ. ευρώ από το πρόγραμμα ‘‘Τρίτσης’’ για να αλλάξουμε την όψη σε 186 σημεία εισόδου και εξόδου οικισμών της Δυτικής Ελλάδας. Με τον ίδιο τρόπο πετύχαμε πολλά. Και με τον ίδιο τρόπο θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε και να κερδίζουμε».
Τέσσερα χρόνια μετά έχετε γυρίσει όλη τη Δυτική Ελλάδα και εκτός φυσικά από την Αιτωλοακαρνανία που είναι ο τόπος καταγωγή σας, γνωρίσατε κάθε πέτρα τόσο της Αχαΐας όσο και της Ηλείας. Ποια είναι τα δυνατά σημεία κάθε περιφερειακής ενότητας και πώς μπορούν αυτά να συνδεθούν ώστε η περιοχή να κάνει το πολυπόθητο βήμα προς τα εμπρός;
«Ίσως θυμάστε την παρομοίωση που χρησιμοποιούσα προεκλογικά για τη Δυτική Ελλάδα, ως μία άμαξα με τα τρία άλογα, που πρέπει να είναι εξίσου δυνατά και γρήγορα για να μπορεί και η άμαξα να τρέχει γρήγορα. Το επαναλαμβάνω και σήμερα. Έχουμε τρεις Περιφερειακές Ενότητες με αρκετές ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές. Τι πρέπει να κάνουμε;
Να αξιοποιήσουμε και τις ομοιότητες, αλλά και τις διαφορές υπέρ μας. Τις ομοιότητες ως το ‘‘ισχυρό σύνολο’’ του τόπου μας και τις διαφορές ως την ‘‘πολυσύνθετη γοητεία’’.
Η Αχαΐα με το μεγάλο διοικητικό, εμπορευματικό και διαμετακομιστικό κέντρο της Πάτρας, η Ηλεία με την Αρχαία Ολυμπία, την ισχυρή πρωτογενή παραγωγή και την υπέροχη ακτογραμμή και η Αιτωλοακαρνανία ως γη του νερού και της πράσινης ανάπτυξης, διαμορφώνουν μία πανίσχυρη ενότητα. Την ίδια ώρα όμως, έχουμε μία πολιτιστική και ιστορική συνέχεια χιλιάδων χρόνων που ξεκινάει από την Αρχαία Ήλιδα και την Αρχαία Ολυμπία για να περάσει στα Καλάβρυτα και στο Μεσολόγγι, αλλά και μία σπάνια οικολογική κληρονομιά που ξεκινάει από τη Φολόη τον Καϊάφα, τη Στροφυλιά και φτάνει μέχρι τον Βουραϊκό και τη Τριχωνίδα.
Την επόμενη 4ετία λοιπόν, θέλουμε να δημιουργήσουμε ‘‘διαδρομές’’ και ‘‘αλυσίδες’’. Διαδρομές τουριστικές, αθλητικές, οικολογικές, γραστριμαργικές. Και ‘‘αλυσίδες’’ που θα ενώνουν τόπους και τοπία, δίνοντας στον επισκέπτη αυτό που λέμε ‘‘εμπειρία Δυτικής Ελλάδας’’, αλλά και ‘‘αλυσίδες’’ παραγωγικές και εμπορικές, που θα ενώνουν και θα προωθούν τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες».
Αργά αλλά σταθερά η Ηλεία δείχνει σιγά σιγά να μπαίνει σε ένα βηματισμό και σε αυτό βοηθούν τα εν εξελίξει έργα όπως η Πατρών – Πύργου αλλά και τα δρομολογημένα όπως π.χ. το σχέδιο ανασυγκρότησης. Μπορεί ο νομός από τη νέα τετραετία και έπειτα να ελπίζει και ποια είναι η στοχοθεσία της περιφέρειας να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της περιοχής;
«Η Ηλεία με την ολοκλήρωση της Πατρών – Πύργου, την ενεργοποίηση του Σχεδίου Ανασυγκρότησης και τον εκσυγχρονισμό πολλών άλλων υποδομών της – λιμάνι Κατακόλου, αρδευτικές εγκαταστάσεις, κλπ – σε συνδυασμό με την ισχυροποίηση του brand της ‘‘Ολυμπιακής Γης’’, κυριολεκτικά, αλλάζει επίπεδο.
Είμαι βέβαιος ότι τα επόμενα χρόνια μπορούμε να δούμε την Ηλεία να ‘‘απογειώνεται’’ αναπτυξιακά, στηριζόμενη πάνω σε μία αγροτική παραγωγή που θα λειτουργεί με σύγχρονο και οργανωμένο τρόπο και ως ένας τόπος που αξιοποιώντας την ιστορική κληρονομιά και το φυσικό του κάλος θα γίνει ένας τοπ προορισμός, ποιοτικού τουρισμού».
Οι πολίτες ταυτίζονται με τους δήμους και τους δημάρχους τους και νιώθουν ότι αποτελούν μέρος ενός κοινωνικού συνόλου. Θεωρείτε ότι ισχύει το ίδιο και για τις περιφέρειες; Νιώθουν οι πολίτες στη Δυτική Ελλάδα αλλά και σε οποιαδήποτε περιφέρεια ότι τους δένει κάτι μεταξύ τους ή λειτουργούν μεμονωμένα; Αποτελεί στόχο σας να «ενώσετε» στην πράξη τους πολίτες των τριών περιφερειακών ενοτήτων και να αποκτήσει η περιφέρεια πέρα από γεωγραφική και διοικητικά ταυτότητα και πολιτισμική ταυτότητα;
«Η απόκτηση πλήρους ‘‘περιφερειακής συνείδησης’’ απαιτεί χρόνο και… κόπο. Πρώτα – πρώτα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι αιρετές Περιφέρειες ξεκίνησαν το 2011 ενώ οι αιρετοί δήμοι μετρούσαν ήδη έναν αιώνα ζωής μέχρι τότε.
Κατά συνέπεια, η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση είναι ένας θεσμός αρκετά νέος – συγκριτικά με τους δήμους – και άρα, η εμπέδωση ενός κοινού συναισθήματος μεταξύ των πολιτών μίας Περιφέρειας δεν έχει ‘‘σμιλευτεί’’ ακόμα μέσα στον χρόνο, όπως με τους Δήμους.
Από εκεί και πέρα όμως, νομίζω πως η δική μας Περιφερειακή Αρχή έδωσε σαφή δείγματα περιφερειακής συνείδησης. Είτε μέσω της δικαιοσύνης στην κατανομή πόρων και έργων που προανέφερα, είτε μέσω της αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων μίας περιοχής προς όφελος όλων. Και θα επανέρθω στο παράδειγμα της ‘‘Ολυμπιακής Γης’’.
Όταν αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον συγκεκριμένο όρο ως ταυτότητα εξωστρέφειας της Δυτικής Ελλάδας, ήμασταν βέβαιοι πως η Ολυμπία αποτελεί τον πιο γρήγορο ‘‘δρόμο’’ για να γίνει γνωστή όλη η Περιφέρεια στο εξωτερικό. Κάτω από την ‘‘ομπρέλα’’ της Ολυμπιακής Γης λοιπόν, βρίσκεται όλη η Δυτική Ελλάδα. Πιστεύω ότι δράσεις όπως αυτή ενισχύουν το αίσθημα της περιφερειακής συνείδησης και δείχνουν ότι αξιοποιώντας τα υπαρκτά μας πλεονεκτήματα, οφέλη μπορούν να προκύψουν για όλους».
Έχετε ήδη ξεκινήσει να ανακοινώνετε ονόματα που συστρατεύονται μαζί σας ενόψει των επόμενων εκλογών. Η παράταξη «Όλα από την Αρχή» τον ερχόμενο Οκτώβριο θα είναι ανανεωμένη, θα εμπιστευτεί τα πρόσωπα με τα οποία πορεύτηκε ως τώρα ή στόχος είναι ο συνδυασμός και των δύο;
«Η παράταξή μας προφανώς και εμπιστεύεται τα στελέχη της, προφανώς και θα είναι όμως και ανανεωμένη και εμπλουτισμένη. Στόχος μου δεν είναι μία παράταξη ‘‘μερικών’’, αλλά μία παράταξη ‘‘όλων’’! Γιατί πραγματικά πιστεύω ότι επί 4 χρόνια, όλοι καταφέραμε να υπερβούμε κομματικούς και πολιτικούς φράχτες και όλοι συμβάλλαμε σε μία προσπάθεια που έφερε τα πρώτα καλά αποτελέσματα. Θέλουμε αυτά τα αποτελέσματα να συνεχιστούν. Θέλουμε τη Δυτική Ελλάδα, μπροστά σε όλα. Και αυτό μόνο όλοι μαζί μπορούμε να το πετύχουμε. Ας πάμε όλοι μαζί, λοιπόν..!».
