Και κάπως έτσι ξαφνικά μπήκε στην ζωή μας η ηλεκτροκίνηση. Νέα ήθη και δεδομένα που μας βρήκαν ως συνήθως απροετοίμαστους. Τα ζητήματα που ανακύπτουν είναι πολλά και κυρίως έχουν να κάνουν με την ανυπαρξία κάποιων -έστω άτυπων- κανόνων καλής συμπεριφοράς ή κοινής λογικής, που για τους περισσότερους στην χώρα μας ούτε κοινή είναι ούτε -το χειρότερο- λογική.
Τα ηλεκτροκίνητα οχήματα (είτε είναι αμιγώς ηλεκτρικά είτε plug-in υβριδικά, με μπαταρία και κινητήρα δηλαδή) έχουν μία και μόνη βασική ανάγκη: την φόρτιση των μπαταριών τους. Και για να γίνει αυτό υπάρχουν δύο τρόποι: η ιδιωτική φόρτιση στον χώρο (σπίτι ή εργασία) του κάθε ιδιοκτήτη και η δημόσια φόρτιση, η οποία παρέχεται από εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα και καλύπτουν τις ανάγκες όλων των χρηστών.
Ως νέα τεχνολογία έχει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα, αλλά και τις κλασικές «παιδικές ασθένειες» που σίγουρα θα διορθωθούν με το πέρασμα του χρόνου. Και τα πρώτα βήματα είναι μάλλον δύσκολα, γεμάτα απορίες και τον «ηλεκτρισμό» με τον οποίο ζει ο Έλληνας κάθε νέα συνθήκη. Κάτι που εντοπίζεται κυρίως στο θέμα της φόρτισης σε δημόσιους χώρους όπου επικρατεί το γνωστό μοτίβο της φυλής «εγώ να βολευτώ και οι υπόλοιποι ας πρόσεχαν» -για να το πούμε ευγενικά…
Για να λειτουργήσει και να αναπτυχθεί απρόσκοπτα η ηλεκτροκίνηση, θα πρέπει να κατανοήσουμε όλοι ότι η δημόσια φόρτιση είναι ένα κοινό αγαθό. Και πως για να μπορέσουμε να το απολαύσουμε όσο γίνεται περισσότεροι, θα πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κανόνες καλής συμπεριφοράς και μερικές καλές πρακτικές που θα εξυπηρετήσουν όσο γίνεται καλύτερα τη νέα κατάσταση πραγμάτων. Στις γραμμές που ακολουθούν προσπαθήσαμε να αναδείξουμε τα προβλήματα που έχουν ανακύψει και ποιοι είναι οι λεγόμενοι και «καλοί τρόποι» για να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε αρμονικά.
1. Η δημόσια φόρτιση είναι ζωτική ανάγκη για την ηλεκτροκίνηση. Ένα αυτοκίνητο που χρησιμοποιεί το χώρο φόρτισης ως προνομιακή και εύκολη θέση στάθμευσης είναι το κυρίαρχο θέμα που πρέπει να κατανοήσουν οι ιδιοκτήτες ηλεκτρικών και plug-in υβριδικών αυτοκινήτων. Ο φορτιστής αποτελεί ένα κοινό αγαθό και είναι τεράστια επίδειξη ανευθυνότητας να καταλαμβάνει κάποιος μία θέση χωρίς ουσιαστική ανάγκη φόρτισης απλά για να βολευτεί.
2. Φορτίστε όσο χρειάζεστε και απελευθερώστε τον φορτιστή το συντομότερο δυνατό. Ξεκινώντας ένα μεγάλο ταξίδι προγραμματίστε τους σταθμούς που θα συναντήσετε. Δεν είναι ανάγκη να περιμένετε να φθάσει στο 100% η μπαταρία και να ταλαιπωρείτε άλλους να σας περιμένουν. Αρκεί μέχρι το 80%. Έτσι και αλλιώς από εκεί και πάνω όλες οι μπαταρίες αργούν να φορτίσουν, οπότε μάλλον χάνετε χρόνο παρά κερδίζετε κάτι.
3. Μάθετε να κινείστε έξυπνα ηλεκτρικά. Όσο οι δημόσιοι φορτιστές -και μάλιστα εκείνοι της υψηλής ισχύος, οι λεγόμενοι και ταχυφορτιστές- ήταν λίγοι, υπήρχε ξεκάθαρα η ανάγκη για γέμισμα της μπαταρίας. Σήμερα που οι υποδομές έχουν επεκταθεί σε ικανοποιητικό βαθμό, καλό θα ήταν να ακολουθείτε την λογική των περισσότερων στάσεων παρά της μιας και πολύωρης. Δηλαδή, πάρτε όση αυτονομία χρειάζεστε, 100-150 χιλιόμετρα μέσα σε πέντε-δέκα λεπτά για να φτάσετε μέχρι τον επόμενο φορτιστή, και μην «καβατζώνετε» μία θέση με τις ώρες δυσκολεύοντας την ζωή των άλλων και την δική σας.
4. Απελευθερώστε τον χώρο φόρτισης αμέσως όταν τελειώσει η δική σας φόρτιση. Μοιάζει αυτονόητο, όμως δεν είναι, καθώς πολλοί βολεύονται με την ανοχή των άλλων. Η τυπική ελληνική συμπεριφορά «να τελειώσω το καφεδάκι μου» ή «ένα τσιγάρο ακόμα» όταν περιμένουν και άλλοι να φορτίσουν είναι παντελώς ανάρμοστη. Και θα το καταλάβετε την επόμενη φορά που θα είστε εσείς αυτός που θα περιμένει. Όλα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουν πλέον εφαρμογές ενημέρωσης για την εξέλιξη της φόρτισης και πότε έχει ολοκληρωθεί. Οπότε δικαιολογίες «δεν ήξερα, δεν άκουσα» δεν ισχύουν. Για να μειωθεί το φαινόμενο, πολλοί πάροχοι επιβάλλουν πλέον πολύ τσουχτερή χρέωση (overstay την ονομάζουν) για όποιον αφήσει το αυτοκίνητό του στον χώρο αφού έχει ολοκληρωθεί η φόρτιση.
5. Δώστε χείρα βοηθείας στους οδηγούς που έχουν φθάσει σε μεγάλη ανάγκη φόρτισης. Αν για παράδειγμα οδηγείτε ένα plug-in υβριδικό, δεν χρειάζεται να εξαντλήσετε το τρίωρο για μια πλήρη φόρτιση, όταν δίπλα σας ένας με αμιγώς ηλεκτρικό έχει ζωτική ανάγκη το ρεύμα για να μην ξεμείνει στον δρόμο. Επίσης, ένας με plug-in υβριδικό μπορεί να καταλάβει έναν μικρό φορτιστή, αφήνοντας τους μεγάλους ταχυφορτιστές για τα πλήρως ηλεκτρικά μοντέλα με τις μεγάλες μπαταρίες, τα οποία έχουν και την τεχνολογία για να τον εκμεταλλευτούν στο μέγιστο βαθμό.
6. Μην σας πιάνει το άγχος της φόρτισης μόλις δείτε το 80% στη μπαταρία. Μην ορμάτε σε κάθε φορτιστή που θα βρείτε στην διαδρομή σας για να είστε μονίμως γεμάτοι. Ακόμα και στην Ελλάδα του 2024, με έναν καλό προγραμματισμό, και επικαιροποιημένη ενημέρωση για την ύπαρξη φορτιστών (θα τους βρείτε και στα πιο απίθανα σημεία πλέον), μπορείτε να είστε λίγο πιο χαλαροί. Και να δώσετε την ευκαιρία σε κάποιον που έχει πραγματική ανάγκη να φορτίσει το αυτοκίνητό του.
7. Επιβεβαιώστε ότι φορτίζει κανονικά το όχημά σας. Αφού βάλετε τον φορτιστή μην φύγετε αμέσως. Επιβεβαιώστε ότι το αυτοκίνητό σας φορτίζει κανονικά, με βάση τις προδιαγραφές του φορτιστή και του κατασκευαστή. Θα είναι κρίμα να έχετε ξοδέψει χρόνο και χρήματα σε μία στάση και να μην έχετε ανεφοδιαστεί σε ρεύμα. Και την ίδια στιγμή να έχουν χάσει άδικα χρόνο και οι άλλοι που περιμένουν.
8. Μάθετε την λειτουργία των εφαρμογών των παρόχων. Μέχρι να εφαρμοστεί κάποια στιγμή στο μέλλον η απλή μέθοδος ανεφοδιασμού με την χρήση μόνο της πιστωτικής κάρτας, είμαστε υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούμε τις εφαρμογές της εκάστοτε εταιρίας που υποστηρίζει τον φορτιστή. Εξασφαλίστε ότι γνωρίζετε την χρήση της και τις απαιτήσεις που έχει η κάθε εταιρία από τους πελάτες της (εγγραφή μέλους, προπληρωμένο ποσό κ.ά.). Μην περιμένετε τελευταία στιγμή να ανακαλύψετε πώς λειτουργεί η κάθε εφαρμογή, καθυστερώντας τόσο εσείς ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι που περιμένουν να φορτίσουν μετά από εσάς.
9. Αφήστε την γρήγορη φόρτιση για εκείνους που μπορούν να την αξιοποιήσουν. Προσπαθήστε να μην πιάνετε θέσεις γρήγορης φόρτισης, αν το αυτοκίνητό σας δεν έχει την δυνατότητα να την αξιοποιήσει. Αφήστε τον χώρο για τα πιο σύγχρονα μοντέλα που μπορούν να εξυπηρετηθούν γρηγορότερα σε ένα τέτοιο σημείο φόρτισης. Επίσης, επειδή έχει αρχίσει να δημιουργείται μία “αντιπαλότητα” μεταξύ των Plug-in υβριδικών και των αμιγώς ηλεκτρικών, είναι προφανές ότι και τα plug-in έχουν δικαίωμα στην δημόσια φόρτιση. Αρκεί να μην κάνουν κατάχρηση του χρόνου και της κοινής λογικής.
10. Φροντίζουμε τον χώρο φόρτισης. Μία αυτονόητη ενέργεια είναι να αφήσουμε τον χώρο φόρτισης καθαρό και τακτοποιημένο, όπως τον βρήκαμε. Χωρίς σκουπίδια και με τα καλώδια ή ότι άλλο υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο στην θέση που πρέπει να είναι. Δηλαδή στην θέση που εμείς οι ίδιοι θα θέλαμε να τα βρούμε όταν φθάνουμε στο σημείο φόρτισης. Όσο περισσότερο φροντίζουμε το δίκτυο φορτιστών, τόσο σε καλύτερη κατάσταση θα βρίσκονται και δεν θα έχουν βλάβες όταν θα τους χρειαστούμε. Ακόμα περισσότερο φροντίζουμε τους δωρεάν φορτιστές των Δήμων και των κρατικών υπηρεσιών, τους οποίους προστατεύουμε όσο μπορούμε και από κακόβουλες ενέργειες.
11. Δικτυωθείτε και οργανωθείτε. Κατεβάστε και χρησιμοποιήστε τις εφαρμογές όχι μόνο των παρόχων αλλά και άλλες ανεξάρτητες όπως η PlugShare. Μπείτε σε ομάδες του Διαδικτύου που συζητούν και ενημερώνουν για την κατάσταση του δικτύου. Μοιραστείτε τις εμπειρίες σας, ενημερώστε για νέους φορτιστές που συναντήσατε στην διαδρομή σας, μάθετε μυστικά και tips από όσους είχαν κάποια δυσάρεστη εμπειρία. Η κοινότητα της ηλεκτροκίνησης είναι ακόμα νέα και ολιγομελής και χρειάζεται την συνδρομή όλων για να αναπτυχθεί.
12. Η ευγένεια είναι ο καλύτερος σύμμαχος σε αυτή την διαδικασία. Αν φθάσετε σε ένα σημείο φόρτισης με σχεδόν άδεια μπαταρία και έχετε μεγάλη ανάγκη να συνεχίσετε, ζητήστε ευγενικά από τους υπόλοιπους οδηγούς να σας επιτρέψουν να πάρετε όσο ρεύμα χρειάζεται για να αποκτήσετε μία επαρκή αυτονομία για να πάτε στον επόμενο πλησιέστερο φορτιστή. Οι καλοί τρόποι δεν έβλαψαν ποτέ κανέναν και το πιθανότερο είναι κάποιος να σας παραχωρήσει την θέση του (για λίγο βέβαια, και όχι να εξαφανιστείτε στην καφετέρια με τις ώρες).
13. Μην αποσυνδέετε ποτέ ένα ξένο αυτοκίνητο από τον φορτιστή. Ακόμα και αν έχετε φθάσει στο “αμήν” με κάποιον που χρησιμοποιεί απροκάλυπτα τη θέση φόρτισης ως θέση στάθμευσης που τον βόλεψε, είναι ανεπίτρεπτο να κάνετε μια τέτοια κίνηση. Ένα ευγενικό σημείωμα ίσως τον οδηγήσει να μην το ξανακάνει. Η μόνη περίπτωση που μπορείτε να το κάνετε είναι αν ο ίδιος ο οδηγός έχει αφήσει κάποιο σημείωμα ότι σας το επιτρέπει.
14. Αναζητήστε εφαρμογές που κάνουν πιο εύκολη τη ζωή σας και την ζωή των άλλων. Η εφαρμογή “NeedToCharge” είναι ένα πολύ πρακτικό εργαλείο. Αν για παράδειγμα ένα αυτοκίνητο καταλαμβάνει για αρκετή ώρα έναν χώρο φόρτισης, πληκτρολογείτε την πινακίδα του και ο ιδιοκτήτης του λαμβάνει ένα ευγενικό μήνυμα που τον ειδοποιεί ότι η φόρτιση έχει τελειώσει και ότι περιμένει κάποιος άλλος για να ξεκινήσει τη δική του φόρτιση. Και όλα αυτά ανώνυμα, χωρίς προσωπικά δεδομένα, με ένα απλό SMS.
15. Φροντίζουμε να κρατάμε τον φραστικό “ηλεκτρισμό” χαμηλά απέναντι στις παράλογες συμπεριφορές. Η φόρτιση είναι μία διαδικασία που δεν λειτουργεί με την λογική της κράτησης (εκτός από κάποιες εταιρίες που παρέχουν αυτή την δυνατότητα), αλλά ανάλογα με το ποιος θα φθάσει πρώτος. Ως λαός δεν φημιζόμαστε για την έφεσή μας στο να σεβόμαστε τα δικαιώματα του άλλου σε μία διαδικασία ουράς ή αναμονής. Η ηλεκτροκίνηση εκ των πραγμάτων σε βάζει σε μία άλλη διαδικασία σκέψης και συμπεριφοράς, εξημερώνει τα ήθη (ελπίζουμε) και αλλάζει το οδηγικό ταπεραμέντο του Έλληνα. Αισιόδοξο; Θα δείξει.
16. Όλοι οι υπόλοιποι που δεν μπήκατε ακόμα στην ηλεκτροκίνηση, δείξτε σεβασμό. Γνωρίζουμε ότι μια άδεια θέση για ηλεκτρικό σε ένα γεμάτο πάρκινγκ είναι ένας πειρασμός (όπως και οι θέσεις για ΑΜΕΑ), όμως μην κλείνετε σε καμιά περίπτωση (ούτε για τα κλασικά πέντε λεπτάκια!) τις θέσεις φόρτισης ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, ακολουθώντας την κουτοπόνηρη τακτική «δεν ξέρω, δεν είδα». Πέρα από την αφαίρεση των πινακίδων και τα σχετικά πρόστιμα που ισχύουν (αλλά σπάνια εφαρμόζονται, φευ), δημιουργείται ένα προηγούμενο που δυσκολεύει την ζωή άλλων ανθρώπων. Άλλωστε είναι σχεδόν σίγουρο ότι το επόμενο (ή έστω το μεθεπόμενο) αυτοκίνητό σας θα είναι μάλλον ηλεκτρικό. Και οι καλοί τρόποι που περιγράφουμε πιο πάνω θα είναι αυτοί που θα σας κάνουν και την δική σας ζωή εύκολη.
