Ας το παραδεχτούμε: η οικογενειακή επιχείρηση είναι σαν το Κυριακάτικο τραπέζι. Όλοι έχουν άποψη, κανείς δεν κρατά πρακτικά, και η γιαγιά μπορεί να είναι πιο ισχυρή από τον CEO.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι βασικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας, όμως συχνά κουβαλούν μαζί τους και τα οικογενειακά… βάρη. Όταν μπαίνουν συναισθήματα στη διοίκηση, ο επαγγελματισμός συχνά κάνει ένα διακριτικό βήμα προς την έξοδο.
- Ειλικρίνεια: Η αχίλλειος πτέρνα της ομάδας
Όταν ο θείος Γιώργος κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο, κανείς δεν τολμά να του το πει — όχι γιατί είναι ικανός, αλλά γιατί… είναι ο θείος Γιώργος. Αντί για ειλικρινή ανατροφοδότηση, κυριαρχούν τα «άστο, μωρέ, οικογένεια είναι». Τα μέλη είτε χαϊδεύουν αυτιά είτε ασκούν ανελέητη κριτική μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα τοξικό κλίμα που δεν αφήνει κανέναν να ανθίσει — ή έστω να κάνει τη δουλειά του σωστά.
- Η αξιοκρατία κάνει… τουρισμό
Ποιος είπε ότι το “από γενιά σε γενιά” σημαίνει και “από ικανότητα σε ικανότητα”; Οι τοποθετήσεις γίνονται με βάση το οικογενειακό γενεαλογικό δέντρο, όχι το βιογραφικό. Έτσι βλέπουμε ανιψιούς σε θέσεις διευθυντών και άτομα με εμπειρία να μένουν στην απέξω, παρακολουθώντας τις ευκαιρίες να χάνονται… όπως και τα μπόνους.
- Αρχεία; Ποια αρχεία;
Η έννοια της τεκμηρίωσης μοιάζει ξένη. Συχνά δεν υπάρχουν ούτε βασικά έγγραφα συμφωνιών, και αν ρωτήσεις πώς μοιράζονται τα κέρδη, η απάντηση είναι κάτι ανάμεσα σε «έλα μωρέ, θα τα βρούμε» και «το θυμάται η θεία». Και κάπως έτσι, όταν προκύπτουν διαφωνίες, δεν υπάρχει τίποτα χειροπιαστό, μόνο… αναμνήσεις.
- Διοίκηση και δράμα: ένα επικίνδυνο μείγμα
Η κακή συγκυρία στην επιχείρηση δεν πρέπει να μεταφράζεται σε δράμα στο οικογενειακό τραπέζι. Όμως όταν ο ιδιοκτήτης δεν ξέρει να βάζει διαχωριστικές γραμμές, η κρίση στη δουλειά γίνεται και κρίση στο σόι. Με αποτέλεσμα να καταλήγουμε με δύο προβλήματα: το επαγγελματικό και το οικογενειακό — και μια ψυχολογία στο ναδίρ.
- Επικοινωνία… επιλεκτική
Στις οικογενειακές επιχειρήσεις, η επικοινωνία πολλές φορές γίνεται μέσω… ματιών, υπονοούμενων και κουτσομπολιού. Αυτό οδηγεί σε χαμένες ευκαιρίες, χαμένα deals και συχνά, σε μια απώλεια στρατηγικού προσανατολισμού. Η απόφαση παίρνεται όχι με βάση τη λογική, αλλά με βάση το ποιος φώναξε πιο δυνατά στο οικογενειακό συμβούλιο.
- Ο σύμβουλος είναι… κατάσκοπος
Το να προτείνεις σε κάποιον επιχειρηματία να φέρει εξωτερικό σύμβουλο είναι σαν να του λες να βάλει μικρόφωνο στο σαλόνι του. Κι όμως, ένας επαγγελματίας μπορεί να βοηθήσει την επιχείρηση να ξεμπλέξει το κουβάρι — αρκεί να του επιτραπεί να μπει χωρίς να αισθάνεται ότι διαλύει τα θεμέλια της οικογένειας.
Συμπέρασμα
Η οικογενειακή επιχείρηση μπορεί να είναι ένα υπέροχο ταξίδι, αρκεί να υπάρχει πυξίδα. Και αυτή η πυξίδα είναι η επαγγελματική διοίκηση, η διαφάνεια, η αξιοκρατία και η ικανότητα να βάζουμε τα συναισθήματα στην άκρη — τουλάχιστον μέχρι το επόμενο οικογενειακό τραπέζι.
Το να δουλέψεις με την οικογένεια είναι τέχνη. Το να τη διοικήσεις σωστά είναι επιστήμη. Κι αν δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το ένα από το άλλο… ίσως ήρθε η ώρα να καλέσεις έναν ειδικό. Ή τουλάχιστον να αρχίσεις να κρατάς πρακτικά!
Αναστασία – Αννα Μπελεζάκη
project manager
