Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθιέρωσε την τρίτη Παρασκευή του Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου. Στόχος της συγκεκριμένης εορτής αποτελεί η ευαισθητοποίηση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την σημασία του ποιοτικού ύπνου αλλά και τις αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό σε περίπτωση που δεν κοιμόμαστε όσο και όπως πρέπει.
Το σύνθημα του φετινού εορτασμού είναι: «Καλύτερος Ύπνος, Καλύτερη Ζωή, Καλύτερος Πλανήτης», με στόχο να δώσει έμφαση στην σπουδαιότητα του ύπνου στην ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο ύπνος είναι αδελφός του θανάτου. Παρ’ όλα αυτά όμως η διεργασία του φυσιολογικού ύπνου είναι ευεργετική για την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού και την καθημερινή του αναζωογόνηση. Ρυθμίζεται καλύτερα ο μεταβολισμός, οι ζωτικές λειτουργίες, αλλά και η δράση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Κατά τον ύπνο όμως εμφανίζονται και ορισμένες διαταραχές. Η συχνότερη και σημαντικότερη, είναι η αποφρακτική άπνοια του ύπνου που διαφοροδιαγιγνώσκεται από ναρκοληψία και νυκτερινές μυοκλονίες.
Είναι συχνό σύνδρομο. Για τις ηλικίες 30 – 60 ετών η συχνότητα για τους άνδρες είναι 10 – 20% του γενικού πληθυσμού και για τις γυναίκες 9%. Από τα άτομα αυτά το 2 – 4 % παρουσιάζει υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου σχετίζεται με την παχυσαρκία, τον υποθυρεοειδισμό, τον σακχαρώδη διαβήτη και με διαταραχές της κατασκευής του προσωπικού κρανίου όπως είναι η μικρογναθία. Κοινό χαρακτηριστικό είναι η απόφραξη των αεραγωγών στο επίπεδο του στοματοφάρυγγα ή υποφάρυγγα. Επίσης οι υπερτροφικές αμυγδαλές, η μεγάλη σταφυλή και η υπερπλαστική μαλθακή υπερώα συμμετέχουν στην παθογένεια.
Όταν γίνεται απόφραξη του φάρυγγος, τότε σταματάει η ροή αέρα από έξω προς τα μέσα. Πέφτει το επίπεδο του Ο2 και αυξάνει αυτό του CO2 στο αίμα. Οι μεταβολές αυτές αποτελούν ερέθισμα για το αναπνευστικό κέντρο που βρίσκεται στον προμήκη.
Η διέγερση του αναπνευστικού κέντρου μεταδίδεται προς την περιφέρεια με ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και προς τον φλοιό, μέσω του δικτυωτού σχηματισμού, προκαλώντας HEG-φικά κύματα αφύπνισης. Δηλαδή με κάθε άπνοια έχουμε αφύπνιση του ασθενούς άρα κακό κατακερματισμένο ύπνο που εξηγεί την πρωινή υπνηλία. Η διέγερση του συμπαθητικού προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική αιμορραγία. Επίσης προκαλεί σύσπαση των στεφανιαίων αγγείων – στηθάγχη – έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επίσης προκαλούνται αρρυθμίες, από τις πιο αθώες, κολπικές, μέχρι τις πιο επικίνδυνες κοιλιακές.
Η πτώση του Ο2 αποτελεί ερέθισμα για τον ερυθρό μυελό, μέσω της ερυθροποιητίνης για υπερπαραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και αύξηση του αιματοκρίτη γεγονός που και αυτό προδιαθέτει για εγκεφαλικά επεισόδια.
Επίσης, η πτώση του Ο2, χρονίως, οδηγεί σε πνευμονική υπέρταση και δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια.
Η υποξαιμία προκαλεί, επίσης, βλάβη στα συραγγώδη σώματα του πέους με αποτέλεσμα στυτική δυσλειτουργία.
Ο Sullivan και συνεργάτες το 1981 πρότεινε θεραπεία του συνδρόμου με την εφαρμογή C – PAP. Δηλαδή μηχανήματος που αυξάνει την πίεση του εισπνεόμενου αέρα. Η φαρυγγοπλαστική έγινε το 1968 από τον Kematsu και αργότερα το 1981 από τον Fujita.
Η συντηρητική θεραπεία με C – PAP έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, καταργεί την υπνηλία και την στυτική δυσλειτουργία και μειώνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια, ισχαιμική καρδιακή νόσο και πνευμονική υπέρταση. Η χειρουργική θεραπεία πρέπει να γίνεται με περίσκεψη και να εξατομικεύεται για κάθε ασθενή.
Τονίζεται επίσης ότι λόγω της πρωϊνής υπνηλίας οι πάσχοντες εμπλέκονται σε τροχαία ατυχήματα ή και μετωπικές συγκρούσεις με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα.
Στη Γενική Κλινική ΟΛΥΜΠΙΟΝ λειτουργεί Πνευμονολογικό Τμήμα το οποίο στελεχώνεται από εξειδικευμένο Ιατρικό και Νοσηλευτικό προσωπικό και αποτελείται από Πνευμονολογική Κλινική και Τακτικό Εξωτερικό Πνευμονολογικό ιατρείο.
Στην Κλινική νοσηλεύονται ασθενείς με οξέα αναπνευστικά προβλήματα αλλά και χρόνιοι πάσχοντες. Πραγματοποιούνται μελέτες ύπνου και εφόσον ο ασθενής βρεθεί ότι πάσχει από σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας, δίδεται θεραπεία με C – PAP, την οποία λαμβάνει ο ασθενής στο σπίτι του κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου.
Το Τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο λειτουργεί σε καθημερινή βάση. Εκεί γίνεται η παρακολούθηση ασθενών με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, η άμεση αντιμετώπιση των οξέων περιστατικών αλλά και οι προεγχειρητικές εκτιμήσεις.
Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού, μπορείτε να καλέσετε στο 2610 464 148 καθημερινές 8.00-16.00 & 2610 464 100.
Κ.Β. Σπυρόπουλος
Ομ. Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών
Ειδικός στην μελέτη διαταραχών ύπνου
