Καθώς το lockdown έχει περιορίσει δραστικά τις όποιες δραστηριότητες εκτός σπιτιού, και η καθημερινότητα εξελίσσεται μπροστά σε μια οθόνη, -τάμπλετ, κομπιούτερ, τηλεόραση-, μαζί με την ψυχολογική πίεση που βιώνουμε η κατανάλωση κάθε είδους άχρηστων και ανθυγιεινών θερμίδων δυστυχώς αυξάνει.
Ο κίνδυνος να εμφανιστούμε με πολύ αυξημένο βάρος μετά το τέλος του lockdown και των εορτών είναι μια σκληρή πραγματικότητα.
Η παχυσαρκία, αποτελεί ένα από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου επιπλοκών και θνητότητας στη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2 (COVID-19), αλλά και σε λοιμώξεις από άλλες αιτίες. Η συσχέτιση είναι αναλογική, δηλαδή όσο αυξάνει το βάρος τόσο αυξάνουν και οι κίνδυνοι επιπλοκών.
Παχυσαρκία, Σακχαρώδης Διαβήτης και η σχέση τους με την COVID-19
Σε μια μεγάλη διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Lancet, για ασθενείς που εισήχθησαν στη μονάδα εντατικής θεραπείας (ICU) με COVID-19, το κύριο εύρημα ήταν μια αναλογική γραμμική συσχέτιση μεταξύ του ΔΜΣ και της ανάγκης για επεμβατικό μηχανικό αερισμό. Διαπιστώθηκε ότι η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρής αναπνευστικής δυσχέρειας (δηλ. απαιτήθηκε διασωλήνωση – μηχανικός αερισμός) αυξήθηκε σταδιακά με τον αυξανόμενο δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ-ΔΜΣ), ανεξάρτητα από διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή κάπνισμα.
Ο κίνδυνος ήταν «υψηλότερος για τους ηλικιωμένους και τους άνδρες, αλλά ο επόμενος πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη σοβαρής πνευμονίας, εάν είχαν μολυνθεί, ήταν η παχυσαρκία.
Το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC) των ΗΠΑ, με πρόσφατη ανακοίνωση του χαρακτηρίζει ως άτομα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη επιπλοκών μετά από λοίμωξη με COVID-19, τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, αλλά με χαμηλότερο κίνδυνο του τύπου 1. Τα δεδομένα δείχνουν ότι ο καλύτερος έλεγχος της γλυκόζης σχετίζεται με καλύτερα αποτελέσματα στην COVID-19, ιδίως όσον αφορά τον χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας, διασωλήνωσης και θανάτου.
Με λίγα λόγια, η παχυσαρκία αποτελεί κακό προδιαθεσικό παράγοντα, ενώ η καλή ρύθμιση του σακχάρου συνολικά πριν τη λοίμωξη και κατά την διάρκεια της νόσησης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για ευτυχές τελικό αποτέλεσμα.
Αυξημένο βάρος και η σημασία της διάγνωσης Προδιαβήτη
Ως προδιαβήτη ονομάζουμε την κατάσταση στην οποία οι τιμές σακχάρου στο αίμα είναι υψηλότερες από το φυσιολογικό, αλλά όχι σε τιμές που να απαιτούν θεραπεία (τιμή σακχάρου όταν είστε νηστικοί το πρωί από 100-125mg/dl και 2 ώρες μετά από καμπύλη σακχάρου από 140-199mg/dl). Ο προδιαβήτης δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουμε Σακχαρώδη Διαβήτη στο μέλλον (4,5 ως 12/πλάσιο κίνδυνο ανά έτος). Ο προδιαβήτης και η εξέλιξη του σε διαβήτη σχετίζονται με τα κιλά. Ο προδιαβήτης αναστρέφεται εύκολα, με σχετικά μικρή απώλεια 5-10% του αρχικού μας βάρους. Αυτό, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αποτελεσματικές προληπτικές στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν ιδίως στους νέους για να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους. Στρατηγικές που δυστυχώς κατατροπώνονται… στις γιορτές και τις περιόδους των διακοπών, ποσό δε, και σε περίοδο εγκλεισμού.
Σακχαρώδης διαβήτης: Έχει σημασία το είδος της διατροφής ή είναι μόνο θέμα κιλών;
Η επίπτωση του Σακχαρώδη Διαβήτη αυξάνεται γραμμικά με την αύξηση του βάρους. Αυτό είναι πλέον αποδεδειγμένο από πολλές μελέτες. Η παχυσαρκία και το πολύ αυξημένο βάρος κυρίως και όχι το είδος της διατροφής (το «υγιεινό» φαγητό, όπως ισχυρίζονται μερικοί) θεωρείται από τις περισσότερες μελέτες, ως ο πιο σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνιση του Σακχαρώδη Διαβήτη.
Μία πρόσφατη ωστόσο, μελέτη του 2018 από τον Καναδά, στόχευσε στην εκτίμηση της επίδρασης διαφόρων ομάδων τροφίμων και μακροθρεπτικών συστατικών στην ευαισθησία και την έκκριση ινσουλίνης κατά τρόπο προοπτικό σε διάρκεια 2 ετών. Αυξημένη ευαισθησία του σώματος μας στην ινσουλίνη συνεπάγεται μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη. Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη προοπτική μελέτη με μακρά διάρκεια (2 έτη) που ερεύνησε την επίπτωση της ποιότητας της διατροφής στην πρόληψη αλλά και στην καλύτερη ρύθμιση του ΣΔ στους νέους.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης επιβεβαίωσαν ότι η αυξημένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών συσχετίζεται με βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, άρα των τιμών του σακχάρου στο αίμα σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας. Η μελέτη αυτή έδειξε επίσης ότι αντίθετα, οι αυξημένες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων (ζωικά λίπη) συσχετίζονται με αύξηση στην αντίσταση στην ινσουλίνη (μείωση της ευαισθησίας).
Επιπλοκές του Σακχαρώδη Διαβήτη κατά τη διάρκεια της πανδημίας
Τα άτομα με διαβήτη που έχουν προβλήματα με τα άκρα τους (Διαβητικό Πόδι), φαίνεται ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές.
Σύμφψνα με αναδρομική μελέτη επισκόπησης στατιστικών ανακοινώσεων, -που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of the American Podiatric Medical Association, η οποία εξέτασε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική εξέταση ποδιών και αστραγάλου κατά τους πρώτους 8 μήνες της πανδημίας-, διαπιστώθηκε ότι οποιοδήποτε επίπεδο ακρωτηριασμού ήταν 10,8 φορές υψηλότερο κατά τη διάρκεια των 8 μηνών της πανδημίας από ό,τι πριν από την πανδημία, και ο κίνδυνος μείζονος ακρωτηριασμού αυξήθηκε με αναλογία πιθανότητας 12,5. Έδειξε επίσης ότι υπήρξε αύξηση της σοβαρότητας των λοιμώξεων.
Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς που έχουν προβλήματα στα κάτω άκρα δεν ελέγχονται αρκετά συχνά και δεν παραπέμπονται σε περίθαλψη αρκετά σύντομα.
Οι διαβητικοί ασθενείς φοβήθηκαν επίσης να επισκεφτούν οφθαλμίατρο, διότι θεωρούν επικίνδυνη την εξέταση, επειδή πρέπει να πλησιάσουν πολύ κοντά στο άτομο που κοιτάζει τα μάτια τους.
Μια μελέτη από το Ισραήλ διαπίστωσε μείωση κατά 50% στα άτομα που εισέρχονταν για τις απαιτούμενες ενέσεις κατά του VEGF. Πρόκειται για άτομα με πολύ σοβαρή οφθαλμική νόσο που δεν παρακολουθούνται συστηματικά, αντιμετωπίζοντας κίνδυνο ακόμα και τυφλώσεως. Είναι απαραίτητο να διασφαλίσουμε ότι τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη θα παρακολουθούν την υγειονομική περίθαλψη των ματιών τους και των ποδιών τους, γιατί διαφορετικά μπορούν να οδηγηθούν σε σοβαρές συνέπειες.
Δύο μηνύματα για την ζωή και τις διακοπές… στο σπίτι, τις γιορτές και την COVID-19
Η υιοθέτηση μιας διατροφής στις γιορτές με έμφαση στα λαχανικά, την άφθονη πρόσληψη φυτικών ινών καθώς και στα χαμηλά λιπαρά μαζί με την μείωση των κορεσμένων λιπαρών οξέων, αποτελεί μια λογική και έξυπνη συμπεριφορά για τις ημέρες που η συνηθέστερη διασκέδαση είναι η γαστριμαργία.
Η σωματική άσκηση έστω και αν είναι απλό καθημερινό περπάτημα, ένα ποδήλατο η ένας διάδρομος, θα βοηθήσει τη ψυχολογία μας και το ανοσιακό μας επίπεδο πολύ περισσότερο από την αφελή και συχνά επικίνδυνη υπερκατανάλωση βιταμίνης C. Αυτές οι συμπεριφορές θα βοηθήσουν τα άτομα με Σακχαρώδη διαβήτη να μείνουν με χαμηλές τιμές σακχάρου και να έχουν καλύτερη ρύθμιση που αποδεδειγμένα προστατεύει από κάθε λοίμωξη.
Η προσπάθεια να μην «βάλουμε» κιλά στις γιορτές απαιτεί θέληση και εγκράτεια. Η ενδοοικογενειακή υποστήριξη και συμμετοχή στην τήρηση κανόνων διατροφής, στην παρότρυνση και συμπαράσταση για καθημερινό πρόγραμμα άσκησης ιδίως στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, είναι πολύ μεγάλης σημασίας για να επιτύχουμε την πειθαρχία και τη σωστή συμπεριφορά στον εαυτό μας.
*O Αντώνιος Π. Λέπουρας είναι Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής – Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General
