Αυξήσεις στα ασφάλιστρα των προγραμμάτων υγείας με μακροχρόνια διάρκεια έως και 11% προοιωνίζεται η εξέλιξη του κόστους των αποζημιώσεων που καταβάλλουν οι ασφαλιστικές εταιρείες για νοσηλεία με βάση τον ενιαίο δείκτη υγείας που συντάσσει κάθε χρόνο το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).

Η εξέλιξη του δείκτη, όπως καταρτίζεται και παρακολουθείται από το ΙΟΒΕ, δείχνει ότι το κόστος των αποζημιώσεων που πλήρωσαν το 2019 οι ασφαλιστικές εταιρείες αυξήθηκε σημαντικά και συγκεκριμένα κατά 10,9%.

Αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να επιβάλλουν ανάλογες αυξήσεις στα συγκεκριμένα ασφαλιστήρια συμβόλαια. Οι μεγάλες εταιρείες, όπως η Εθνική Ασφαλιστική, η NN και η MetLife, έχουν αποφασίσει ήδη για το 2021 αυξήσεις έως 6% (μαζί με την αύξηση λόγω της ηλικίας του ασφαλισμένου). Ωστόσο, η εκτίναξη του κόστους διαμορφώνει τις συνθήκες για μεγαλύτερες αυξήσεις στα νοσοκομειακά προγράμματα το 2021 ή το 2022 και εφόσον συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Οπως προκύπτει από τη μελέτη του ΙΟΒΕ το 2019 καταγράφηκε η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στο κόστος των αποζημιώσεων από το 2011, έτος κατά το οποίο ξεκίνησε η παρακολούθηση του δείκτη. Η μέση αποζημίωση από 2.938 ευρώ το 2011, αυξήθηκε στις 3.417 ευρώ το 2018 και στις 3.724 ευρώ το 2019.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2011 έως το 2019, οι ασφαλισμένοι με ισόβια νοσοκομειακά προγράμματα μειώθηκαν από 711.000 σε 344.000, δηλαδή κατά 55%, καθώς αυτά σταδιακά αποσύρονταν ως ασύμφορα. Ενώ όμως οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας μειώθηκαν κατά 55%, οι αποζημιώσεις που κατέβαλαν οι ασφαλιστικές εταιρείες μειώθηκαν κατά το ίδιο διάστημα μόνο κατά 24% (από 295 εκατ. ευρώ το 2011, στα 223 εκατ. ευρώ το 2019). Εκτός από την αύξηση του κόστους της νοσηλείας, αυτό οφείλεται και στο ότι οι ασφαλισμένοι νοσούν συχνότερα, καθώς μεγαλώνουν ηλικιακά. Ετσι, η συχνότητα εμφάνισης νόσου, από 14,1% το 2011 αυξήθηκε σε 17,4% το 2019.

Για τα συγκεκριμένα συμβόλαια θεσμοθετήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο ειδική διάταξη που συμπεριλήφθηκε στον νέο πτωχευτικό νόμο που προβλέπει ότι οι αυξήσεις στα προγράμματα υγείας θα γίνονται με βάση αντικειμενικά κριτήρια και συγκεκριμένους δείκτες.

Ο δείκτης του ΙΟΒΕ

Στόχος της διάταξης, η οποία εξαιρεί από αυξήσεις όσα προγράμματα υγείας δεν προβλέπουν αναπροσαρμογή ή προβλέπουν σταθερή αναπροσαρμογή, είναι να υπάρξει διαφάνεια στις αυξήσεις αυτών των συμβολαίων με βάση αντικειμενικούς παράγοντες. Ο δείκτης του ΙΟΒΕ αναμένεται να αποτελέσει και ένα από τα βασικά κριτήρια που θα ενσωματώνεται στο Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου Ανάπτυξης βάσει του οποίου θα προσδιορίζονται και οι αναπροσαρμογές των ασφαλίστρων στα ισόβια συμβόλαια υγείας. Πρόκειται για παλιά συμβόλαια, τα οποία σε αντίθεση με τα ετησίως ανανεούμενα, δεσμεύουν την ασφαλιστική εταιρεία για όλη τη διάρκεια ζωής του ασφαλισμένου.

Οι χρεώσεις των ιδιωτικών νοσοκομείων

Οι ασφαλιστικές εταιρείες αποδίδουν το αυξημένο κόστος που πληρώνουν για τη νοσηλεία των ασφαλισμένων τους σε τρεις βασικούς παράγοντες.
Ο πρώτος είναι η διευρυμένη χρήση της τεχνολογίας και της ρομποτικής στις ιατρικές υπηρεσίες, που απαιτούν υψηλό κόστος επενδύσεων από τα νοσηλευτήρια της χώρας, αυξάνοντας έτσι το κόστος. Είναι χαρακτηριστικό ότι η επέμβαση αρθροπλαστικής με χρήση ρομπότ στοιχίζει περί τις 10.000 ευρώ, όταν μόλις δύο χρόνια πριν η αντίστοιχη επέμβαση χωρίς ρομπότ δεν ξεπερνούσε τις 5.000 ευρώ.

Ο δεύτερος είναι η ένταση και η συχνότητα δύσκολων βαριών ασθενειών, που επίσης αυξάνουν το κόστος νοσηλείας.

Ο τρίτος και ίσως ο πιο σημαντικός λόγος, σύμφωνα με στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, είναι «ο αγώνας χρεώσεων στον οποίο έχουν επιδοθεί τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια της χώρας» στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την κερδοφορία τους.

Οι χρεώσεις δεν αφορούν μόνο τις αμιγώς ιατρικές υπηρεσίες. Εχουν να κάνουν και με τη χρήση των υλικών που χρεώνονται, αλλά και το λεγόμενο ξενοδοχειακό κόστος, δηλαδή το κόστος του δωματίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι εν μέσω πανδημίας τα νοσοκομεία στην προσπάθειά τους να ανακτήσουν μέρος των απωλειών από την πτώση του τζίρου τους, αύξησαν π.χ. τη δαπάνη για το γεύμα του συνοδού, δηλαδή της μητέρας στις νοσηλείες των παιδιών, όπως και το κόστος όλων των προσωπικών ειδών υγιεινής που προσφέρουν στον νοσηλευόμενο.

Στελέχη του κλάδου δηλώνουν ότι ένα τέτοιο γεύμα χρεώθηκε στα 60 ευρώ και ενδεικτικό των αλόγιστων χρεώσεων ήταν π.χ. η χρέωση στα 8 ευρώ υλικών όπως οι παντόφλες μιας χρήσης στο δωμάτιο. Οι ασφαλιστικές εταιρείες κάνουν λόγο για πληθωρισμό χρεώσεων και παρά το γεγονός ότι ο ασφαλιστικός κλάδος εξασφαλίζει περίπου το 40% των εσόδων των ιδιωτικών νοσοκομείων, η διαπραγματευτική του δύναμη, όπως παρατηρούν στελέχη της αγοράς, είναι περιορισμένη, αφού αδυνατούν να ελέγξουν το κόστος των αποζημιώσεων που πληρώνουν στα νοσοκομεία. Οπως αφήνουν να εννοηθεί στελέχη του κλάδου με σημαντική εμπειρία στον χώρο της υγείας, η συγκέντρωση που έχει παρατηρηθεί στα νοσηλευτήρια γύρω από συγκεκριμένα σχήματα, αποδυναμώνει περαιτέρω τη διαπραγματευτική του ισχύ και τη συγκράτηση του κόστους. Να σημειωθεί ότι στον κλάδο των νοσηλευτηρίων κυριαρχεί το CVC Capital Partners που έχει αγοράσει τα νοσοκομεία Υγεία, Μητέρα, ΙΑΣΩ General και Metropolitan και το οποίο αποτελεί και τον υποψήφιο αγοραστή της Εθνικής Ασφαλιστικής.

Δεύτερος βασικός πόλος στον κλάδο των νοσηλευτηρίων είναι ο όμιλος του Ιατρικού, ενώ η αγορά συμπληρώνεται με το ΙΑΣΩ και την Ευρωκλινική, που είναι χαμηλότερης δυναμικότητας.

Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, η λύση στο πρόβλημα θα πρέπει να αναζητηθεί μέσω της υιοθέτησης του συστήματος DRGs, δηλαδή πρωτοκόλλων που καθορίζουν το κόστος νοσηλείας ανάλογα με το κάθε περιστατικό. Πρόκειται για ένα σύστημα που ισχύει σε όλες τις δυτικές χώρες – πρόσφατα υιοθετήθηκε μάλιστα και από τη Βουλγαρία και, σύμφωνα με στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, αποτελεί «το μοναδικό δοκιμασμένο τρόπο για να εξισορροπηθεί και να εξορθολογιστεί το κόστος στην ασφάλιση υγείας, σε συνδυασμό με την εξασφάλιση της ποιότητας στις υπηρεσίες».

Σε μια παράλληλη πραγματικότητα φαίνεται πως ζουν οι ιδιοκτήτες επαγγελματικών ακινήτων, όπως καταστήματα και γραφεία, ιδίως όσον αφορά τις τιμές πώλησης. Μπορεί η πανδημία να έχει προκαλέσει νέα ύφεση στην οικονομία, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, περιορισμό της ζήτησης γραφείων (π.χ. λόγω διάδοσης της τηλεργασίας), ωστόσο τα δεδομένα αυτά δεν φαίνεται να «περνούν» και στην αγορά ακινήτων, όπου οι ζητούμενες τιμές διαμορφώνονται σε επίπεδα υψηλότερα του 2019.

Με βάση στοιχεία που παρουσίασε χθες το δίκτυο ηλεκτρονικών αγγελιών Spitogatos, κατά το φετινό τέταρτο τρίμηνο του έτους οι ζητούμενες τιμές πώλησης και ενοικίασης επαγγελματικών χώρων σημειώνουν σημαντική αύξηση σε πολλές περιοχές.

Σε πανελλαδικό επίπεδο οι ζητούμενες τιμές πώλησης γραφείων καταγράφουν ετήσια άνοδο της τάξεως του 6%, ενώ στα καταστήματα, όπου θα ανέμενε κανείς ισχυρότερες πιέσεις, οι ζητούμενες τιμές πώλησης σημειώνουν αύξηση κατά 11%. Στον αντίποδα, δικαιολογημένη κρίνεται η ετήσια αύξηση των τιμών των αποθηκευτικών χώρων κατά 33%. Οσον αφορά τις ζητούμενες τιμές ενοικίασης σε πανελλαδικό επίπεδο, στα καταστήματα σημειώνεται ετήσια πτώση κατά 9%, στα γραφεία μόλις 1%, ενώ αντιθέτως στις αποθήκες παρατηρείται ετήσια αύξηση κατά 23%.

Ωστόσο, σε πολλές περιοχές, ιδίως στην Αττική και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, η εικόνα της αγοράς ακινήτων εξακολουθεί να κινείται σε ρυθμούς πριν από την πανδημία. Για παράδειγμα, όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, ενώ το προσεχές διάστημα θα πρέπει να αναμένονται σημαντικές πιέσεις στις αξίες και στα ενοίκια των καταστημάτων, η εικόνα που προκύπτει, με βάση τουλάχιστον τις αγγελίες, είναι εκ διαμέτρου αντίθετη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Spitogatos, η μέση τιμή ενοικίασης καταστήματος στα βόρεια προάστια καταγράφει ετήσια αύξηση της τάξεως του 5,1%, σε 16 ευρώ/τ.μ. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η άνοδος στο κέντρο της Αθήνας, καθώς διαμορφώνεται σε 13,5 ευρώ/τ.μ. κατά μέσον όρο, μια αύξηση της τάξεως του 8,6% έναντι του αντίστοιχου περυσινού τριμήνου. Τη μεγαλύτερη άνοδο σημειώνει η περιοχή του Πειραιά με 11,5%, καθώς το μέσο ζητούμενο ενοίκιο διαμορφώνεται σε 9 ευρώ/τ.μ.

Ακόμα υψηλότερες είναι οι ζητούμενες τιμές πώλησης καταστημάτων. Στα ανατολικά προάστια της Αττικής η αύξηση αγγίζει το 16,3%, σε 1.560 ευρώ/τ.μ., ενώ στον Πειραιά η άνοδος φθάνει στο 14,7% ή 1.315 ευρώ/τ.μ. Στα βόρεια προάστια η μέση τιμή πώλησης καταστημάτων διαμορφώνεται σε 2.542 ευρώ/τ.μ., καταγράφοντας μικρή άνοδο κατά 1% σε ετήσια βάση. Στη Θεσσαλονίκη οι ζητούμενες τιμές πώλησης καταστημάτων ανήλθαν σε 1.210 ευρώ/τ.μ. κατά το τέταρτο τρίμηνο, μια αύξηση της τάξεως του 11,9%.

Αντίστοιχα, στην κατηγορία των κτιρίων γραφείων οι ζητούμενες τιμές ενοικίασης καταγράφουν επίσης άνοδο κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020 συγκριτικά με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Για παράδειγμα, στα νότια προάστια της Αττικής η αύξηση αγγίζει το 9,5%,
σε 10 ευρώ/τ.μ.

Αύξηση κατά 6,5%, σε σχεδόν 11 ευρώ/τ.μ., σημειώνεται και στα βόρεια προάστια, ενώ στο κέντρο της Αθήνας η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης διαμορφώνεται σε 10 ευρώ/τ.μ., σημειώνοντας άνοδο κατά 3% σε ετήσια βάση. Στην αγορά γραφείων της Θεσσαλονίκης παρατηρείται επίσης αύξηση κατά 8,4%, σε 6,9 ευρώ/τ.μ. Οσον αφορά τις ζητούμενες τιμές πώλησης, στα βόρεια προάστια καταγράφεται αύξηση κατά σχεδόν 12%, σε 2.000 ευρώ/τ.μ., ενώ στα νότια η άνοδος αγγίζει το 6,3%, σε 2.030 ευρώ/τ.μ.