Τα τελευταία δύο χρόνια η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε σημαντικές εξαγγελίες –αλλά και υλοποίηση– διαφόρων μορφών κινήτρων αναφορικά με την προσέλκυση φυσικών προσώπων από το εξωτερικό, μεσαίου και υψηλού οικονομικού προφίλ.
Ενδεικτικά, μπορούμε να θυμηθούμε το καθεστώς του non domiciled αλλά και τα κίνητρα σε αλλοδαπούς συνταξιούχους να μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα. Πολύ πρόσφατα, επίσης, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία να αντιστραφεί το brain drain αλλά και να προσελκυστούν πολίτες ξένων χωρών να εγκατασταθούν στην Ελλάδα, εργαζόμενοι κυρίως με τηλεργασία. Ωστόσο, οι σημαντικές αυτές πρωτοβουλίες έχουν κι άλλες παραμέτρους, οι οποίες θα πρέπει να διευθετηθούν ώστε να αποτελούν ολοκληρωμένες λύσεις προσέλκυσης φυσικών προσώπων με τα ανωτέρω χαρακτηριστικά. Μία από αυτές τις παραμέτρους αποτελεί και η εγχώρια παραμονή στην Ελλάδα του αιτούντος, ο οποίος ενδεχομένως να κινδυνεύει να έχει φορολογική κατοικία εδώ, αλλά να μην είναι σε θέση να κατοικήσει στη χώρα μας.
Το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο αναδεικνύει την ανάγκη συνολικής προσέγγισης αυτών των ζητημάτων. Συγκεκριμένα, στη χώρα μας υπάρχουν ήδη αρκετοί Βρετανοί πολίτες οι οποίοι ήδη διαμένουν εδώ, έχοντας εργασία ή κάποια ανεξάρτητη δραστηριότητα, γεγονός το οποίο δικαιολογούσε μέχρι πρότινος την έκδοση κάρτας Ευρωπαίου πολίτη, η οποία αποτελεί δημόσιο έγγραφο βεβαίωσης παραμονής στη χώρα μας για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Πολλοί εξ αυτών ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να αξιοποιήσουν τις προαναγγελθείσες επιλογές της κυβέρνησης, ωστόσο πρακτικά δεν γνωρίζουν πώς αυτές θα εφαρμοστούν για αυτούς, καθώς δεν υπάρχει προγραμματισμός για τα θέμα αδειών παραμονής τους εδώ, ενώ το καθεστώς της τηλεργασίας σε Βρετανούς εργοδότες ενδεχομένως να δημιουργήσει προβλήματα αναφορικά με τη φορολογική κατοικία τους στην Αγγλία – καθώς ένα από τα γενικά κριτήρια φορολογικής κατοικίας διεθνώς είναι και η παραμονή του φορολογουμένου σε ένα μέρος ετησίως άνω των 183 ημερών.
Το πρόβλημα της παραμονής τους στη χώρα μας ήδη έχουν εκφράσει και αρκετοί Βρετανοί πολίτες –όπως κι άλλοι πολίτες τρίτων χωρών–, καθώς τα φορολογικά κίνητρα δεν συνοδεύτηκαν με μια ξεκάθαρη απάντηση σε σχέση με τη νόμιμη παραμονή αυτών των ανθρώπων στη χώρα μας.
Επιπλέον –και αντίστροφα– το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί χώρα παραμονής και εργασίας πολλών Ελλήνων, οι οποίοι κάνουν σημαντικές καριέρες εκεί και επιθυμούν να διερευνήσουν την πρωτοβουλία για αντιστροφή του brain drain, χωρίς ωστόσο να έχουν αποσαφηνιστεί σημαντικές παράμετροι, όπως η χώρα εργοδοσίας σε περίπτωση τηλεργασίας και τα συναφή εργασιακά δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε την προβληματική του καθεστώτος non domiciled, το οποίο δεν εξετάζει αντίστοιχες παραμέτρους.
Ακόμη ένα ενδεικτικό παράδειγμα προσέλκυσης φυσικών πρόσωπων μεσαίου και υψηλού οικονομικού προφίλ το οποίο εμφανίζει ερμηνευτικές δυσχέρειες αποτελεί και το παράδειγμα των χορηγήσεων αδειών παραμονής οικονομικά ανεξάρτητων ατόμων.
Το πρόβλημα εν προκειμένω είναι η ευρύτητα μέσων απόδειξης των πόρων του οικονομικά ανεξάρτητου ατόμου και η ερμηνεία της απαγόρευσης προέλευσης αυτών των πόρων από εξαρτημένη εργασία οπουδήποτε. Επίσης, η προβληματική των φορολογικών –κατά βάση– κινήτρων ως μία μόνο παράμετρος του εν γένει οικονομικού σχεδιασμού «προσέλκυσης» της κυβέρνησης αναδεικνύεται από το γεγονός ότι, πρώτον, σημειώνονται σημαντικές καθυστερήσεις στις επισκέψεις υποψήφιων επενδυτών μέσα από τη δυσκολία χορήγησης αδειών εισόδου από αρκετά προξενεία, αλλά και από το γεγονός ότι τα φορολογικά κίνητρα δεν σχετίζονται σχεδόν ποτέ με άδειες παραμονής.
Τέλος, πολλοί επενδυτές αλλά και ανώτερα στελέχη εταιρειών, για τους οποίους δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη πρόβλεψη φορολογικής φύσης (με την εξαίρεση, ίσως, των στελεχών των εταιρειών του ν. 3427/2005 – πρώην α.ν. 89/67), παρατηρούν σημαντικές καθυστερήσεις στις διαδικασίες έκδοσης των αδειών τους.
Εν κατακλείδι, η παροχή φορολογικών κινήτρων δεν θα πρέπει να είναι αποσπασματική. Η προσέλκυση φυσικών προσώπων στη χώρα μας χρειάζεται να αποτελεί μια συνολική λύση για εκείνους οι οποίοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν τις επιλογές και τις προτάσεις της χώρας μας, σε ένα κλίμα διεθνούς ανταγωνισμού των κυβερνήσεων για παροχή τέτοιων κινήτρων. Αλλωστε, εμείς έχουμε –και θα έχουμε πάντα– σίγουρα κι ακόμη δύο, τον ήλιο και τη θάλασσα!
* Ο κ. Επαμεινώνδας Στυλόπουλος είναι δικηγόρος, LL.M., ep.styl@slo.gr.
