Μετά το ρεκόρ του 2022, οι ελληνικές εξαγωγές φαίνεται ότι έχουν βάλει πλώρη φέτος για νέα υψηλά, τα οποία μάλιστα, όπως εκτιμούν οι θεσμικοί φορείς των εξαγωγέων, είναι πιθανό να υπερβούν τα 70 δισ. ευρώ!
Κάτι τέτοιο αυτομάτως θα καταστήσει τις ελληνικές εξαγωγές βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, μια εξέλιξη που στα χρόνια λίγο πριν από τη μεγάλη κρίση της ελληνικής οικονομίας θα φάνταζε ως ανέκδοτο.
Ήδη με τα σχεδόν 55 δισ. ευρώ που έδειξαν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022, έχουν φτάσει σε αναλογία το 26% του ΑΕΠ (σ.σ.: στα 210 δισ. ευρώ εκτιμά το ΑΕΠ του 2022 το υπουργείο Οικονομικών). Με βάση την πρόβλεψη του Προϋπολογισμού για αύξηση του ΑΕΠ φέτος στα επίπεδα των 224 δισ. ευρώ, και τις εκτιμήσεις των εξαγωγέων για υπέρβαση των 70 δισ. ευρώ, αυτομάτως η αναλογία ξεπερνά το 31%!
Ένα ποσοστό που μπορεί ακόμα να φαντάζει μικρό σε σχέση με τον μ.ο. των μεγάλων ευρωπαϊκών εξαγωγικών χωρών, όμως από κάθε άποψη αποτελεί μεγάλη επιτυχία, που υπογραμμίζει ότι το ελληνικό επιχειρείν πήρε για τα καλά το «μάθημά» του στα χρόνια της κρίσης. Και αυτό είναι ότι χωρίς εξωστρέφεια και πωλήσεις στο εξωτερικό, σε ένα κατά τα άλλα ανταγωνιστικό περιβάλλον, δεν μπορούν να ευημερήσουν.
Μαζί με αυτές και η ίδια η ελληνική οικονομία, που χρειάζεται χώρο για να καλύψει αφενός το χαμένο έδαφος και τελικά να καταφέρει μια ισχυρή και διατηρήσιμη ανάπτυξη, που ιδανικά θα στηρίζεται στην προσέλκυση νέων επενδύσεων και τις εξαγωγές.
Για τους Ελληνες εξαγωγείς τα πράγματα έχουν μπει ήδη σε μια τροχιά. Η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη, λέει στο «business stories» ότι η δυναμική ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών συνεχίζει ακάθεκτη: «Εάν δεν υπάρξει κάποιο σοκ, κυρίως γεωπολιτικό, και για να είμαι ευθύς αναφέρομαι κυρίως στα Ελληνοτουρκικά, θεωρώ ότι οι επιδόσεις που είχαμε το 2022 και αυτό το άλμα 35% που είδαμε, μπορεί να επαναληφθεί και φέτος. Και αυτό σημαίνει μια επίδοση πάνω από τα 70 δισ. ευρώ, ίσως προς τα 75 δισ. ευρώ», λέει.
Χριστίνα Σακελλαρίδη
Σύμφωνα με την ίδια, ο διεθνής πληθωρισμός που οδήγησε σε ανατιμήσεις και στα ελληνικά προς εξαγωγή προϊόντα, ναι μεν επηρέασε τα τελικά νούμερα, όμως δεν ήταν αυτό που οδήγησε στην ομολογουμένως εντυπωσιακή πορεία. «Οι ανατιμήσεις έπαιξαν σίγουρα ρόλο, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι όγκοι έχουν αυξηθεί σημαντικά -κι αυτό μάλιστα αφορά σχεδόν το σύνολο των κλάδων. Οι ελληνικές εξαγωγές πλέον επεκτείνονται και παρά τις προκλήσεις στο διεθνές περιβάλλον έχουμε νέες αγορές, στις οποίες στέλνουμε προϊόντα. Εξαιρώντας, εννοείται, τα πετρελαιοειδή, που αποτελούν αγορά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά», τονίζει η ίδια.
Σημειωτέον ότι χωρίς τα πετρελαιοειδή και παρά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι ελληνικές εξαγωγές συνολικά αυξήθηκαν 21,4%, φτάνοντας στα 35,16 δισ. ευρώ. «Οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις κατάφεραν να υπερκεράσουν τα εμπόδια και να κάνουν ρεκόρ εξαγωγών προϊόντων σε μια πολύ δύσκολη χρονιά.
Τα -σαφώς επηρεασμένα από τον πληθωρισμό- νούμερα απέδειξαν την ισχυρή δυναμική του κλάδου των εξαγωγών, με τη χώρα μας να καταγράφει μία από τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις εξαγωγών στην Ευρώπη», σχολιάζει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, Συμεών Διαμαντίδης. «Οι εξαγωγές έχουν δυναμική και αποτελούν τον βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Οι επιδόσεις του 2022 πρέπει να αποτελέσουν οδηγό για το μέλλον, ξεκινώντας από την περαιτέρω ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων», καταλήγει στο σχόλιό του.
Τομείς
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων, τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών πέρυσι είχαν κατά σειρά: Τα πετρελαιοειδή & καύσιμα (+78,7%), τα έλαια και λίπη (+43,4%), τα βιομηχανικά προϊόντα (+30,1%), τα μη ταξινομημένα, εμπιστευτικά προϊόντα (+28,7%), τα μηχανήματα (+28,2%), η κατηγορία των διαφόρων βιομηχανικών προϊόντων (+27,2%), τα ποτά και ο καπνός (+24,5%), τα τρόφιμα (+17,6%), τα χημικά (+6,7%) και οι πρώτες ύλες (+2,8%).
«Οι εξαγωγές μας το 2022 αυξήθηκαν σε όγκο 17% το 2022», λέει στο «b.s.» η Αθανασία Δάκου, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας ζυμαρικών Ήλιος. «Υπήρξε τεράστια ζήτηση από την Ιταλία, όπου αντιμετώπιζαν σημαντικά προβλήματα στην παραγωγή ζυμαρικών και είχαν τεράστιες ελλείψεις. Αν και η κατάσταση στην Ιταλία φέτος θα αρχίσει να ισορροπεί, επεκτεινόμαστε ήδη σε νέες αγορές, οπότε και είμαι σίγουρη πως και οι εξαγωγικές επιδόσεις μας φέτος θα είναι εξίσου καλές, ελπίζοντας πάντα να μην υπάρξει κάποιο ξαφνικό σοκ», προσθέτει.
Γενικά τα τρόφιμα εξακολουθούν και είναι ένας από τους κινητήριους κλάδους των ελληνικών εξαγωγών και μάλιστα με έναν από τους σημαντικότερους όγκους. Μάλιστα, στα χρόνια μετά την πανδημία κατάφεραν να έχουν αξιόλογη επίδοση.
Αθανασία Δάκου
Για την κυρία Σακελλαρίδη, σε αυτό βοηθά και η αύξηση του τουρισμού στη χώρα. «Ο τουρίστας πλέον μαθαίνει για το ελληνικό τρόφιμο. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, σε μια τάση που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μεγάλες ξένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ να επιθυμούν να βάλουν στα ράφια τους γνωστά ελληνικά προϊόντα», σημειώνει.
Ειδικά στα γαλακτοκομικά, παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στον κλάδο, οι ελληνικές εξαγωγές έφτασαν σε νέα υψηλά. Ειδικά για το ελληνικό γιαούρτι, το 2022 ήταν η χρονιά που οι εξαγωγές ξεπέρασαν την εγχώρια κατανάλωση, κάτι στο οποίο συνετέλεσε και η μείωση κατά 7% στον όγκο της εγχώριας κατανάλωσης λόγω των ανατιμήσεων. Ετσι, όλοι οι μεγάλοι του κλάδου (ΦΑΓΕ, Κρι Κρι, Ελληνικά Γαλακτοκομεία, Δωδώνη, ΔΕΛΤΑ, ΜΕΒΓΑΛ) φέρονται να έχουν πετύχει βελτίωση στη σχέση εξαγωγών και εγχώριων πωλήσεων.
Η ανοδική τάση βέβαια, όπως δείχνουν τα στοιχεία, δεν αφορά μόνο τα τρόφιμα, αλλά όλους τους κλάδους. Η Rivulis Eurodrip, που αποτελεί ηγέτιδα δύναμη στην τεχνολογία άρδευσης στον κόσμο, μέλος του διεθνούς ομίλου Rivulis, είναι μία από τις εταιρείες που παραδοσιακά είχαν εξαγωγικό προσανατολισμό, με τις εξαγωγές να κυμαίνονται στο 80%-90% επί του συνόλου του τζίρου, όπως λέει στο «b.s.» ο διευθύνων σύμβουλος, Βασίλης Κυκριλής.
Για την εταιρεία που διευθύνει, το 2022 ήταν μια χρονιά όπου ναι μεν υπήρξε φρένο στην αύξηση της ζήτησης από τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, εντούτοις καταγράφηκε σημαντική αύξηση στα Βαλκάνια, καθώς και στις χώρες της Μέσης Ανατολής. «Για φέτος, στο εργοστάσιο των Οινοφύτων ήδη έχουμε πάρει από τον ομιλο να εκτελέσουμε μια μεγάλη παραγγελία για το Μεξικό», σημειώνει ο κ. Κυκριλής. Το εργοστάσιο της Ελλάδας, μάλιστα, όπως λέει, αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω με βάση την επέκταση που κάνει ο όμιλος παγκοσμίως.
Αγορές
Εξετάζοντας την κατανομή των εξαγωγών για το διάστημα Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2022, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι η συνολική αξία των εξαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, αυξήθηκε προς τις χώρες της ΕΕ (40%), ενώ σχεδόν κατά επτά μονάδες λιγότερο (32,9%) αυξήθηκε και προς τις τρίτες χώρες. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, οι εξαγωγές καταγράφουν άνοδο προς τις χώρες της ΕΕ κατά 20,8% και ελαφρώς μεγαλύτερη άνοδο προς τις τρίτες χώρες, κατά 22,6%.
Η Ιταλία απορρόφησε το 10,4% των εξαγωγών μας, η Βουλγαρία το 7,9%, η Γερμανία το 6,5%, η Κύπρος το 5,9%, η Τουρκία το 4,6% και οι ΗΠΑ το 4,1%. Την ίδια ώρα, όμως, αρχίζει και γίνεται εμφανής η επέκταση των ελληνικών εξαγωγών προς νέες αγορές, κυρίως προς τη Μέση Ανατολή.
Βασίλης Κυκριλής
«Για εμάς οι αγορές της Μέσης Ανατολής μπορεί να μην είναι οι κύριες, αλλά εμφανίζουν σημαντική ανάπτυξη», λέει ο κ. Κυκριλής. «Και σε αυτό συντελούν δύο βασικοί λόγοι, που νομίζω μπορούν να ευνοήσουν αρκετούς κλάδους του ελληνικού επιχειρείν. Ο πρώτος είναι τα φαραωνικά πρότζεκτ που εκτελούν. Αυτά μπορούν να ευνοούν άμεσα τις κατασκευαστικές εταιρείες και αυτές που έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση χώρων, αλλά, π.χ., ευνοούν και το αγροτικό κομμάτι. Ο δεύτερος είναι και το άνοιγμα που έχουν κάνει τόσο προς τη χώρα μας όσο και προς το Ισραήλ, ειδικά η Σαουδική Αραβία», τονίζει.
Πράγματι, η τελευταία δείχνει να έχει πολλές προοπτικές για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζονται οι πρώτες σημαντικές εμπορικές συμφωνίες στον απόηχο της σύσφιξης των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων Ελλάδας – Σ. Αραβίας την οποία πέτυχαν οι ηγεσίες των δύο χωρών.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η εταιρεία Μέλισσα Κίκιζας ΑΕΒΕ γνωστοποίησε ότι έχει συνάψει μεγάλη συμφωνία με τη μεγαλύτερη αλυσίδα λιανικής της Σ. Αραβίας, την Panda Retail Company του ομίλου Savola, όπου πλέον κανείς μπορεί να βρει τα προϊόντα της: Aπό τα ζυμαρικά Μέλισσα ως το ελαιόλαδο Terra Creta. «Η συγκεκριμένη αγορά αποτελεί στόχο φέτος και για την Ηλιος Ζυμαρικά», όπως λέει η κυρία Δάκου.
Η οικονομική διπλωματία
Τι άλλαξε όμως τα τελευταία χρόνια και όλα αυτά έπαιξαν κύριο ρόλο; Πρώτα απ’ όλα, η ίδια η διάθεση και η επιδίωξη των ελληνικών επιχειρήσεων να διεκδικήσουν μια θέση στις διεθνείς αγορές με ανταγωνιστικά προϊόντα. Αυτό αποτελεί τη βάση. Από εκεί και πέρα, όμως, ουσιαστικό ρόλο πλέον αποκτά και η λεγόμενη «οικονομική διπλωματία», που επιτέλους απέκτησε η χώρα τα τελευταία 3,5 χρόνια.
Συμεών Διαμαντίδης
Η οικονομική διπλωματία, λοιπόν, είτε με την προσπάθεια σύσφιξης διμερών διπλωματικών σχέσεων με άλλες χώρες, είτε με τη δομή του Enterprise Greece, που αποτελεί σήμερα το κλειδί για προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και προώθησης εξαγωγών, έχει δώσει σημαντική ώθηση στην ελληνική επιχειρηματική εξωστρέφεια. Αυτό υπογραμμίζεται στα παραδείγματα των αγορών της Σ. Αραβίας και των ΗΑΕ που αναφέρθηκαν παραπάνω, μια και είχαν προηγηθεί επίσημες κυβερνητικές και επιχειρηματικές αποστολές μεταξύ των χωρών με την παρότρυνση για σύναψη συμφωνιών.
«Η οικονομική διπλωματία είναι κλειδί. Γι’ αυτό και ως εξαγωγείς το ζητούσαμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια από την πολιτεία», λέει η κυρία Σακελλαρίδη. «Οι προσπάθειες εξωστρέφειας που κάνουν οι επιχειρήσεις μπορούν να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας όταν γίνονται δομημένα και υπάρχει στήριξη από το ελληνικό κράτος, ιδίως όταν πρόκειται να διεισδύσουν σε μια νέα αγορά.
Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να οργανώνεται αυτό το πράγμα και υπάρχουν ήδη αποτελέσματα. Αυτό που γίνεται σήμερα με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι αποτέλεσμα των κυβερνητικών πρωτοβουλιών, του ίδιου του πρωθυπουργού αλλά και της νέας δομής της “οικονομικής διπλωματίας” στο υπουργείο Εξωτερικών».
Καμπανάκι από την πορεία των εισαγωγών
Παρόλα αυτά, φαίνεται πως πρέπει να γίνει ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια το προσεχές διάστημα, ειδικά καθώς μαζί με τις εξαγωγές αυξάνονται παράλληλα και οι εισαγωγές στη χώρα, με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα να διογκώνεται. Αυτό, πάλι, διογκώθηκε κατά 12,91 δισ. ευρώ ή κατά 50,7% το 2022, φτάνοντας στα 38,37 δισ. ευρώ.
«Αυτό είναι ξεκάθαρα μια ανοιχτή πληγή», λέει η κυρία Σακελλαρίδη. «Φαντάζεστε όμως πού θα ήμασταν εάν οι εξαγωγές μας δεν ακολουθούσαν αυτή την ανοδική πορεία; Ήδη θα είχαμε στρώσει το χαλί σε μια νέα οικονομική κρίση. Γι’ αυτό όμως είναι μεγάλη ανάγκη να δώσουμε όλοι τη δέουσα προσοχή για το πώς οι ελληνικές εξαγωγές μπορούν να τα πάνε ακόμα καλύτερα απ’ ό,τι σήμερα», καταλήγει.
