Το έθιμο με τις… στρακατρούκες στην ενορία Παντάνασσας ξεκινά εδώ και δεκαετίες. Συνηθιζόταν πρωί του Μ. Σαββάτου, στην πρώτη Ανάσταση, οι πιστοί να προσεγγίζουν την εβραϊκή συναγωγή στην οδό Παντανάσσης μετά τη Μαιζώνος, και να πετούν στρακατρούκες, ή να σπάνε πιάτα και να πετούν σιδερένια αντικείμενα για να στείλουν μήνυμα στους Εβραίους, που εκείνη την ώρα λόγω Σαββάτου, ήσαν μέσα στη συναγωγή, ότι ο Μεσσίας είναι υπαρκτός και αναστήθηκε. Το έθιμο επεκτάθηκε σε όλα τα σημεία της ενορίας Παντανάσσης. Εσπαγαν στην οδό Βότση, Φιλοποίμενος, Καραϊσκάκη, Κανακάρη, Κορίνθου για να ακούν… οι Εβραίοι! Σήμερα Μεγάλο Σάββατο του 2025 ιδιοκτήτες καταστημάτων στην οδό Βότση αναβίωσαν το έθιμο της Πρώτης Ανάστασης στην ιστορική Παντάνασσα.
Η ΕΒΡΑΪΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ
Η πρώτη μαρτυρία περί Εβραίων στην Πάτρα χρονολογείται από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, για να τελειώσει τυπικά και άδοξα το 1980, όταν κατεδαφίστηκε η τελευταία συναγωγή. Το κτήριο της Συναγωγής βρισκόταν επί της οδού Παντανάσσης δεξιά μετά την Μαιζώνος.
Τις φωτογραφίες δημοσίευσε στο patrasmemories η Σοφία Νικολοπούλου
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας η εβραϊκή κοινότητα γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της. Μετά τον διωγμό τους από την Ισπανία, πολλές οικογένειες Εβραίων εγκαταστάθηκαν στην Πάτρα. Από ιστορικές έρευνες προκύπτει ότι ήταν Ελληνόφωνοι Ισπανοεβραίοι, Ρωμανιώτες, Σεφαρδίτες και Ιταλόφωνοι Εβραίοι απ’ο την Απουλία. Ήδη το 1580 στην Πάτρα λειτουργούσαν τέσσερις συναγωγές, η μία μάλιστα στην ελληνική γλώσσα. Σε αυτούς πιθανότατα να προστέθηκε και η άλλοτε ακμάζουσα Εβραϊκή κοινότητα της Ανδραβίδας, που στα μέσα του 13ου αιώνα αριθμούσε 50 οικογένειες, αλλά τα ίχνη της οποίας χάνονται μετά τον 15ο αιώνα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας οι Εβραίοι αδικήθηκαν πολλές φορές από τους Τούρκους, με αποτέλεσμα την πρόκληση επεισοδίων. Σύμφωνα με τους ιστορικούς Spon και Wheler, οι Εβραίοι υπολογίζονταν σε 4000-5000, δηλαδή το 1/3 του πληθυσμού της πόλης. Σύμφωνα με τον ιστορικό Θωμόπουλο, η άποψη αυτή κρίνεται υπερβολική. Το 1765 επιδημία θέρισε τη συνοικία, όπου ήταν περιορισμένοι από τους Τούρκους, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός τους. Το 1818 υπήρχαν 17 οικογένειες στην Πάτρα και μία συναγωγή. Το 1917 η κοινότητα ανασυγκροτήθηκε με πρόεδρο τον Ζαχαρία Βιντάλ και δημιουργήθηκε εβραϊκό σχολείο (Χτίστηκε σε ιδιόκτητο οικόπεδο στην οδό Παντανάσσης 34) αλλά τελικά το 1955 διαλύθηκε και η τελευταία συναγωγή. Το 1980 κατεδαφίστηκε το κτήριο που τη στέγαζε. Στην περίοδο της κατοχής οι λιγοστοί Εβραίοι εγκατέλειψαν την Πάτρα και απέμειναν μόνο τέσσερις οικογένειες. Στο Α΄ νεκροταφείο Πατρών στο Ζαβλάνι υπάρχει μέχρι και σήμερα εβραϊκό νεκροταφείο.
