Το λιμάνι του Πειραιά ζει μία από τις πιο έντονες περιόδους ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας στον τομέα της κρουαζιέρας, με το 2025 να αποτελεί σημείο καμπής. Με τις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και τον αριθμό των επιβατών να αυξάνονται σημαντικά, ο Πειραιάς επιβεβαιώνει τον ρόλο του ως βασικός κόμβος κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το 2025, ο Πειραιάς λειτουργεί πλέον συστηματικά ως home port, δηλαδή ως βασικό λιμάνι αναχώρησης, με αυξημένο αριθμό δρομολογίων προς προορισμούς στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Τουρκία και την Αίγυπτο. Οι αναχωρήσεις ξεκίνησαν τον Απρίλιο και θα κορυφωθούν μέχρι τον Οκτώβριο, εξυπηρετώντας εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες.
Το 57% της συνολικής κίνησης κρουαζιέρας στην Ελλάδα συγκεντρώνεται σε τρεις μόλις προορισμούς: Πειραιάς, Σαντορίνη και Μύκονος. Η Ελλάδα δέχθηκε το 2024 περισσότερους από 40 εκατομμύρια επισκέπτες, εκ των οποίων πάνω από 2 εκατομμύρια ήταν επιβάτες κρουαζιέρας, αντιπροσωπεύοντας 8 εκατομμύρια κινήσεις επιβίβασης και αποβίβασης.
Η άνοδος της κρουαζιέρας στον Πειραιά δεν προκύπτει από ευνοϊκές συγκυρίες, αλλά από τη στρατηγική του θέση και την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού πακέτου. Η προσφορά ποιοτικών εμπειριών σε χαμηλό κόστος αποτελεί κεντρικό άξονα της επιτυχίας.
Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί στο έπακρο αυτή η ευκαιρία, απαιτούνται υποδομές (λιμενικές, συγκοινωνιακές, περιβαλλοντικές), καθώς και συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με πολιτιστικούς και επιχειρηματικούς φορείς.
Ευρώπη vs. Ελλάδα
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η βιομηχανία της κρουαζιέρας αποφέρει κάθε χρόνο:
- 55+ δισ. ευρώ σε οικονομικό αντίκτυπο
- 440.000 θέσεις εργασίας
- 350 λιμάνια κρουαζιέρας
Η Ελλάδα, αν και είναι ο τρίτος πιο δημοφιλής προορισμός μετά την Ιταλία και την Ισπανία, εισπράττει λιγότερο από 1 δισ. ευρώ, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη διαχείριση και την αξιοποίηση αυτής της δραστηριότητας.
Το ζήτημα της κατανάλωσης – ή μάλλον της έλλειψής της
Παρά τις χιλιάδες αφίξεις, τοπικές επιχειρήσεις όπως ξενοδοχεία, εστιατόρια και καταστήματα λιανικής εκφράζουν παράπονα για την περιορισμένη οικονομική ωφέλεια από τους επιβάτες των κρουαζιέρας. Οι τουρίστες περνούν λίγες ώρες στην πόλη και σπάνια καταναλώνουν τοπικά προϊόντα ή υπηρεσίες.
Αυτό δημιουργεί έναν «τουρισμό βιτρίνας», με μεγάλα νούμερα επισκεψιμότητας αλλά μικρό αντίκρισμα για την τοπική οικονομία.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς (Ε.Β.Ε.Π.) με τον πρόεδρό του, κ. Βασίλη Κορκίδη, προωθεί την ιδέα «All aboard» – δηλαδή συμμετοχή όλων των επιχειρηματικών φορέων της πόλης στην αλυσίδα αξίας της κρουαζιέρας.
Προτείνει 8 βασικές παρεμβάσεις με μικρό κόστος και μεγάλο αναμενόμενο όφελος:
- Λιμενικό cluster για συντονισμό όλων των υπηρεσιών (προμήθειες, τεχνική υποστήριξη κ.ά.).
- Εφαρμογή για κινητά με τουριστικές πληροφορίες για τον Πειραιά.
- Φυσική παρουσία οδηγών – ξεναγών κατά την αποβίβαση.
- Διαδραστικές τουριστικές πινακίδες με χρήση GPS.
- Τουριστική διαδρομή για πεζούς και ποδηλάτες από το λιμάνι προς το κέντρο.
- Καλλιτεχνικά δρώμενα στο λιμάνι με μουσικές και χορούς.
- Παραστάσεις στο Δημοτικό Θέατρο στα αγγλικά.
- Προώθηση ελληνικών προϊόντων στα πλοία και τα καταστήματά τους.
- Παράλληλα, υπογραμμίζεται η σημασία της τροφοδοσίας των πλοίων από τοπικές επιχειρήσεις, που μπορεί να λειτουργήσει ως μορφή εξαγωγών «στην αυλή μας».
Δεν λείπουν και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες. Ο Πειραιάς κατατάχθηκε το 2023 στην τρίτη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τη ρύπανση από κρουαζιερόπλοια, μετά τη Βαρκελώνη και το λιμάνι της Ρώμης. Το φαινόμενο του υπερτουρισμού ήδη ταλαιπωρεί άλλες πόλεις, όπως η Μασσαλία και η Βαλένθια, με τους κατοίκους να διαμαρτύρονται για τα προβλήματα και τα ελάχιστα ανταποδοτικά οφέλη.
Η αναγκαιότητα εθνικού συντονισμού
Το 2024 ζητήθηκε η σύγκληση της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας, ενός θεσμικού οργάνου που παραμένει ανενεργό εδώ και 3,5 χρόνια. Η έλλειψη συντονισμού και στρατηγικής απειλεί να περιορίσει τα οφέλη αυτής της ραγδαίας αναπτυσσόμενης αγοράς.
Ο Πειραιάς, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, βρίσκεται σε κομβική θέση για να μετατραπεί σε ηγέτη του τουρισμού κρουαζιέρας. Όμως, η μετάβαση από τη μεγάλη επισκεψιμότητα στη βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό, συνεργασία όλων των φορέων και αξιοποίηση των ευκαιριών – όχι μόνο ως αριθμοί, αλλά ως ουσιαστικά οφέλη για την πόλη, τους πολίτες και την εθνική οικονομία.
Γιατί, όπως επισημαίνεται, η δυναμική υπάρχει – το στοίχημα είναι η αξιοποίησή της.
