Η ρίγανη χρησιμοποιείται ευρέως στην ελληνική κουζίνα και είναι από τις βασικές πρωταγωνίστριες στις συνταγές.
Κάποιο μάλιστα υποστηρίζουν ότι αν η Ελλάδα είχε ένα εθνικό βότανο, αυτό σίγουρα θα ήταν η ρίγανη.
Οι άνθρωποι την χρησιμοποιούν εδώ και χιλιάδες χρόνια για να προσθέσουν γεύση στα πιάτα, αλλά και για τη θεραπεία διάφορων προβλημάτων υγείας. Η ρίγανη έχει πολλά οφέλη για την υγεία λόγω των αντιφλεγμονωδών, αντιοξειδωτικών και αντιμικροβιακών ιδιοτήτων της. Κάνει καλό όμως σε όλους ή κάποιοι πρέπει να την αποφεύγουν και γιατί;
Tα φυτοθρεπτικά συστατικά της, ειδικά η καρβακρόλη, είναι υπεύθυνα για τους ισχυρισμούς σχετικά με τις αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και ανοσοδιεγερτικές ιδιότητες που αποδίδουν στο βότανο.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι διάφορες φυτοχημικές ουσίες στη ρίγανη μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση του βήχα και των μυϊκών σπασμών και στην καταπολέμηση των λοιμώξεων. Μερικοί πιστεύουν ότι είναι επίσης καλή για το έντερο, καθώς βοηθά στην πέψη αυξάνοντας τη ροή της χολής .
Η ρίγανη περιέχει διάφορα μέταλλα (όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, νάτριο, κάλιο και σελήνιο), βιταμίνες (όπως βιταμίνες C, K, A και E, φυλλικό οξύ και βιταμίνες του συμπλέγματος Β) και διάφορες άλλες ευεργετικές ενώσεις, όπως η λουτεΐνη, η ζεαξανθίνη, η θυμόλη και η καρβακρόλη που δρουν ως αντιοξειδωτικά.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την κατανάλωση ρίγανης και ελαίου ρίγανης;
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η ρίγανη είναι ασφαλής όταν χρησιμοποιείται για να προσθέσει γεύση στα τρόφιμα. Η ασφάλεια της ρίγανης για ιατρικούς σκοπούς δεν είναι επιβεβαιωμένη.
Λόγω κάποιων ιδιοτήτων της, μερικά πράγματα πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν καταναλώνετε ρίγανη ή έλαιο ρίγανης σε φαρμακευτικές ποσότητες.
Σε μεγάλες δόσεις, το έλαιο ρίγανης μπορεί να είναι τοξικό
Η ρίγανη μπορεί να έχει διουρητική δράση.
Μεγάλες ποσότητες ρίγανης μπορεί να ενοχλήσουν το στομάχι.
Το έλαιο ρίγανης μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα όταν εφαρμόζεται στο δέρμα.
Ποιοι πρέπει να αποφεύγουν την ρίγανη
Ενώ η ρίγανη είναι γενικά ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους, υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων που πρέπει είναι προσεκτικοί ή να την αποφύγουν εντελώς. Αυτά περιλαμβάνουν:
Άτομα με αλλεργίες σε φυτά της οικογένειας Lamiaceae: Αυτή η οικογένεια περιλαμβάνει τον βασιλικό, τη λεβάντα, τη μέντα, το φασκόμηλο, το θυμάρι, τη μαντζουράνα και όσοι είναι αλλεργικά σε οποιοδήποτε από αυτά, μπορεί επίσης να έχουν αλλεργική αντίδραση στη ρίγανη. Τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης στη ρίγανη μπορεί να περιλαμβάνουν δερματικό εξάνθημα, κνησμό, πρήξιμο και δυσκολία στην αναπνοή.
Οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να λαμβάνουν ρίγανη σε φαρμακευτικές ποσότητες γιατί τα έλαια που περιέχουν μπορεί να φτάσουν στο μωρό και να το βλάψουν. Η ασφάλεια της χρήσης συμπληρωμάτων ρίγανης στην εγκυμοσύνη και τον θηλασμό δεν είναι πλήρως κατανοητή. Γενικά, οι έγκυες γυναίκες η όσες θηλάζουν, είναι καλό να αποφύγουν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ρίγανης ή τη χρήση ρίγανης για φαρμακευτική χρήση.
Όσοι παίρνουν λίθιο πρέπει να αποφεύγουν τη ρίγανη.
Θα πρέπει επίσης να είστε πολύ προσεκτικοί στη χρήση ελαίου ρίγανης εάν παίρνετε αντιπηκτικά αίματος . Η ρίγανη μπορεί να επιδεινώσει τις αιμορραγικές διαταραχές ή να αυξήσει τις αιμορραγικές τάσεις σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που επιβραδύνουν την πήξη του αίματος (όπως ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη, ηπαρίνη, ενοξαπαρίνη και βαρφαρίνη).
Η ρίγανη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Έτσι, τα άτομα που λαμβάνουν αντιδιαβητικά φάρμακα πρέπει να παρακολουθούν στενά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους εάν χρησιμοποιούν συμπληρώματα ρίγανης. Εάν παίρνετε κάποια από αυτά τα φάρμακα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας πριν πάρετε συμπληρώματα ρίγανης ή καταναλώσετε ρίγανη τακτικά.
Αποφύγετε τα προϊόντα ρίγανης τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από μία επέμβαση, καθώς μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας.
Άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα: Η ρίγανη μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, καούρα και διάρροια σε μερικούς ανθρώπους. Εάν έχετε γαστρεντερικά προβλήματα, είναι καλύτερο να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν καταναλώσετε μεγάλες ποσότητες ρίγανης.
Τα οφέλη της ρίγανης στην υγεία
Οι άνθρωποι στην περιοχή της Μεσογείου χρησιμοποιούν τη ρίγανη εδώ και αιώνες για τη θεραπεία πολλών παθήσεων, όπως:
δερματικές πληγές
πόνους στους μύες
άσθμα
κράμπες
διάρροια
δυσπεψία
κρυολογήματα
Χρειάζεται φυσικά περισσότερη επιστημονική έρευνα για να επιβεβαιωθούν τα οφέλη από τη χρήση της ρίγανης, αλλά υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι το αρχαίο βότανο θα μπορούσε να βοηθήσει στα εξής:
καταπολέμηση των βακτηρίων
ανακούφιση από τη φλεγμονή
ρύθμιση του σακχάρου και των λιπιδίων του αίματος
έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
Η ρίγανη και άλλα βότανα περιέχουν αντιοξειδωτικά. Τα διατροφικά αντιοξειδωτικά βοηθούν τον οργανισμό να εξαλείψει τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι τοξικές ουσίες που προέρχονται από φυσικές διεργασίες και περιβαλλοντικές πιέσεις. Η συσσώρευση ελεύθερων ριζών μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρική βλάβη που μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και του διαβήτη.
Αντιβακτηριδιακές ιδιότητες
Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου της ρίγανης είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Αυτά τα συστατικά μπορεί να έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Σε μια εργαστηριακή μελέτη του 2019, η καρβακρόλη και η θυμόλη απέτρεψαν την ανάπτυξη διαφόρων στελεχών του βακτηρίου Staphyloccus aureus (S. aureus) στο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στον έλεγχο της βακτηριακής ανάπτυξης στα τρόφιμα.
Εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με τις ασθένειες που γίνονται ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, οι ερευνητές πραγματοποίησαν εργαστηριακές δοκιμές για να διερευνήσουν τις επιδράσεις του ελαίου ρίγανης σε διάφορα μικρόβια που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα φάρμακα. Το έλαιο έδειξε «σημαντική αντιβακτηριακή δράση» έναντι 11 τέτοιων μικροβίων. Αυτό υποδηλώνει ότι κάποιες ουσίες στη ρίγανη θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στην καταπολέμηση ασθενειών που δεν ανταποκρίνονται πλέον στα αντιβιοτικά.
Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Σύμφωνα με μια επισκόπηση της βιβλιογραφίας, τα έλαια και τα συστατικά του ελαίου ρίγανης, όπως η θυμόλη και το ροσμαρινικό οξύ, φαίνεται να έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Σε μελέτες που έχουν γίνει σε ζώα, το εκχύλισμα ρίγανης έχει μειώσει τη φλεγμονή που θα μπορούσε να οδηγήσει σε:
αυτοάνοση αρθρίτιδα
αλλεργικό άσθμα
ρευματοειδής αρθρίτιδα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις μελέτες χρησιμοποιήθηκαν συμπυκνωμένα εκχυλίσματα ρίγανης. Αυτό δεν είναι το ίδιο με το να τρώνε οι άνθρωποι ρίγανη, ως μέρος της διατροφής τους.
Έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
Μερικά από τα συστατικά της ρίγανης μπορεί να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Οι επιστήμονες έχουν βρει ενδείξεις ότι τα εκχυλίσματα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της βλάβης του DNA στα κύτταρα λόγω του οξειδωτικού στρες, της ακτινοβολίας και των μιτογόνων, ενός τύπου πρωτεΐνης που μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητη κυτταρική διαίρεση.
Οι ερευνητές βρήκαν επίσης στοιχεία ότι η καρβακρόλη και η θυμόλη μπορεί να εμποδίσουν την ανάπτυξη των κυττάρων του μελανώματος και την εξάπλωση του καρκίνου του δέρματος.
Ενώ η κατανάλωση ρίγανης από μόνη της είναι απίθανο να αποτρέψει τον καρκίνο, μια διατροφή που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη αλλαγών στα κύτταρα που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.
Το 2013, εργαστηριακές μελέτες υπέδειξαν ότι το Origanum majorana θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιβράδυνση ή να σταματήσει την εξέλιξη του μεταστατικού καρκίνου του μαστού.
Διαβήτης
Οι ενώσεις στη ρίγανη μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2. Οι συγγραφείς μιας μελέτης σε τρωκτικά το 2016 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εκχύλισμα από Origanum μπορεί να βοηθήσει:
στη βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη
στη ρύθμιση της έκφρασης των γονιδίων που επηρεάζουν τον μεταβολισμό του λίπους και των υδατανθράκων
στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων ιστών του ήπατος και των νεφρών
Το 2015, ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκχύλισμα ρίγανης βελτίωσε τον διαβήτη τύπου 1 σε ποντίκια. Ανέφεραν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρίγανης, στην επίδρασή της στο ανοσοποιητικό σύστημα και στην ικανότητά της να αποτρέπει τον κυτταρικό θάνατο.
Κατάθλιψη
Το 2018, επιστήμονες εξέτασαν πώς η θεραπεία με λάδι ρίγανης και άλλες ουσίες επηρέασε τους αρουραίους με κατάθλιψη λόγω χρόνιου απρόβλεπτου στρες.
Μετά από 14 ημέρες, η συμπεριφορά που σχετίζεται με το στρες βελτιώθηκε σε αρουραίους που έλαβαν τη θεραπεία με ρίγανη. Οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ρίγανη μπορεί να ανακουφίσει τη συμπεριφορά που σχετίζεται με το στρες.
