Το «9 με 5» δεν έχει πεθάνει. Απλώς, έχει… τραυματιστεί. Σύμφωνα με νέα ανάλυση της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Πανεπιστημίου Berkeley, ο μέσος εργαζόμενος δουλεύει 42 ώρες την εβδομάδα.
Το 40ωρο παραμένει κοινωνικός κανόνας, ακόμη κι αν η πραγματικότητα είναι πολύ πιο άνιση ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, τη χώρα και το επάγγελμα.
Αλλο, όμως, πόσες ώρες δουλεύουμε και άλλο πόσες «πρέπει» να δουλεύουμε. Δεν υπάρχει μία σωστή απάντηση – αλλά η απάντηση που δίνει κάθε εργοδότης αποκαλύπτει τι τύπος εργοδότη είναι.
Οσοι δίνουν βάρος στην ισορροπία ζωής και εργασίας θα βρουν ενδιαφέρον ότι σε Γερμανία και Βρετανία οι εργαζόμενοι θα δέχονταν μικρότερες αμοιβές με αντάλλαγμα περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Στη Γερμανία, το ιδανικό θα ήταν 37 ώρες.
Στις ΗΠΑ, αντιθέτως, οι εργαζόμενοι δηλώνουν ότι θέλουν να δουλεύουν περισσότερο για να κερδίζουν περισσότερα – ένδειξη είτε οικονομικής ανασφάλειας είτε εργασιακής κουλτούρας υπερέντασης.
Οσοι βλέπουν το ζήτημα από την πλευρά της παραγωγικότητας βασίζονται σε μελέτες που δείχνουν ότι μετά από ένα όριο οι πολλές ώρες μειώνουν την απόδοση.
Ηδη από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, βρετανικά εργοστάσια πυρομαχικών έδειχναν ότι μετά τις 48 ώρες η παραγωγικότητα ανά ώρα έπεφτε, και μετά τις 63 ώρες δεν αυξανόταν καθόλου. Κοινώς: η εξουθένωση δεν αποδίδει κέρδος.
Αλλοι εξετάζουν το θέμα με καθαρά λογιστικούς όρους. Αφού οι εργαζόμενοι συνοδεύονται από σταθερά κόστη (ασφάλιση, παροχές), ίσως συμφέρει να δουλεύουν περισσότερο αντί να προσλαμβάνονται νέοι.
Η απόδοση μετριέται όχι με ανθρώπινους όρους, αλλά με υπολογιστικό φύλλο.
Το επιχείρημα της ασφάλειας είναι ακόμα πιο σκληρό. Ερευνες σε διασώστες έδειξαν ότι στο τέλος πολύωρων βαρδιών η ποιότητα των αποφάσεων πέφτει – με θανατηφόρα αποτελέσματα. Η κόπωση δεν είναι απλώς πρόβλημα ευεξίας, αλλά ζήτημα ζωής και θανάτου.
Υπάρχει τέλος και η σχολή της «εργασιακής αρετής». Στις startups οι εξαντλητικές εβδομάδες θεωρούνται σχεδόν προϋπόθεση επιτυχίας.
Ο Σέργκεϊ Μπριν έχει μιλήσει για 60 ώρες ως «γλυκό σημείο παραγωγικότητας» στην AI.
Ο ιδρυτής της Infosys, Ναραγιάνα Μούρθι, θεωρεί ότι η Ινδία χρειάζεται 70+ ώρες για να ευημερήσει. Και ο Μασκ έχει πει ότι κανείς δεν αλλάζει τον κόσμο δουλεύοντας 40 ώρες την εβδομάδα.
Στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, η υπερεργασία παραμένει συχνά βασικό διαβατήριο ανέλιξης. Το μήνυμα είναι σαφές: περισσότερες ώρες, περισσότερη «αφοσίωση», περισσότερες πιθανότητες προαγωγής.
Υπάρχουν φυσικά και άλλες προσεγγίσεις: να μετράς το αποτέλεσμα και όχι το ωράριο. Να αφήνεις το κράτος να ρυθμίζει. Να περιμένεις τι θα κάνει η AI.
Ομως, όπως κι αν το δει κανείς, η απάντηση στο «πόσες ώρες πρέπει να δουλεύουμε» δεν δείχνει μόνο τη χώρα ή τον κλάδο σου. Δείχνει και τι άνθρωπος είσαι.
