Τον δρόμο για την καύση απορριμμάτων σε υφιστάμενες μονάδες παραγωγής ενέργειας ανοίγει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Η σχετική τροποποίηση στον εθνικό σχεδιασμό για τα απορρίμματα δεν φαίνεται να είναι τυχαία, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τη ΔΕΗ για τη μονάδα της στο Λαύριο και σε άλλες περιοχές. Το υπουργείο, πάντως, εκτιμά ότι δεν θα χρειαστεί να προωθήσει το ίδιο διαγωνισμούς για μονάδες «ενεργειακής αξιοποίησης» απορριμμάτων, καθώς θα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την αγορά.
Η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει πλέον πεισθεί πως ο μόνος τρόπος να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή κάτω από το 10% του συνόλου είναι η καύση απορριμμάτων για την παραγωγή ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό προσέθεσε τις «μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης» στον εθνικό και τους περιφερειακούς σχεδιασμούς για τα αστικά απόβλητα (με το υπουργείο Περιβάλλοντος να αναλαμβάνει πλήρως την «καυτή πατάτα» της χωροθέτησης, αδειοδότησης και ανάθεσης της κατασκευής και λειτουργίας). Παράλληλα, όλες οι δρομολογούμενες μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων περιλαμβάνουν και τη μετατροπή του υπολείμματος σε απορριμματογενές καύσιμο (SRF ή RDF). Στην πραγματικότητα βέβαια, με δεδομένο ότι καμία μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων δεν καταφέρνει η «εξαγωγή» ανακυκλώσιμων από τα απορρίμματα να ξεπεράσει το 15%, ουσιαστικά το υπόλειμμα ισοδυναμεί σήμερα… με το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που οδηγούνται σε αυτές τις μονάδες.
Προ ημερών όμως η κατεύθυνση αυτή διευρύνθηκε με απρόσμενο τρόπο. Στην υπό διαβούλευση αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού για τα Απορρίμματα (ΕΣΔΑ) προστέθηκε ένα «παράθυρο» για καύση όχι μόνο απορριμματογενών καυσίμων, αλλά και σύμμεικτων απορριμμάτων, δηλαδή των σκουπιδιών όπως συλλέγονται από τους πράσινους κάδους. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ (σ.σ. μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων) που προβλέπονται σε μια περιφέρεια, είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων αστικών αποβλήτων».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε ότι «μεταβατικά» επιτρέπεται η ενεργειακή αξιοποίηση σύμμεικτων σκουπιδιών.
Αυτή την κατεύθυνση επιβεβαίωσε την Τετάρτη και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Μανώλης Γραφάκος μιλώντας σε επενδυτικό φόρουμ (που διοργανώθηκε από τις A-Energy Investment Initiative και ΣΔΙΤ Forum Initiative, με τη συνεργασία των υπουργείων Περιβάλλοντος, Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης). «Η πολιτεία έχει βάλει σοβαρά στον δημόσιο διάλογο την ενεργειακή αξιοποίηση λαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη γι’ αυτό», ανέφερε. «Με δυνατή, “πράσινη” φωνή λέμε ότι η ενεργειακή αξιοποίηση είναι πολύ καλύτερη από την ταφή. Γι’ αυτό αναθεωρήσαμε τον ΕΣΔΑ και έχουμε αναθέσει τη σύνταξη μελέτης (σ.σ. που θα καθορίσει αριθμό μονάδων και περιοχές), η οποία θα πάρει θεσμικό χαρακτήρα στο τέλος του χρόνου, αφού προηγηθεί διάλογος με την αγορά, τους φορείς και την αυτοδιοίκηση. Δεν είναι στόχος μας να φτιάξουμε εμείς μονάδες. Μόνο αν η αγορά δεν μπορεί να το “σηκώσει” θα προχωρήσουμε σε έργα, σε σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα».
Οι εξελίξεις δεν είναι τυχαίες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ΔΕΗ έχει εκφράσει ενδιαφέρον να χρησιμοποιήσει σύμμεικτα απορρίμματα από την Αττική και κάποια νησιά για την παραγωγή ενέργειας από τη μονάδα της στο Λαύριο. Η κυβέρνηση φέρεται να βλέπει θετικά την πρόταση, με σκοπό να μειώσει τις τεράστιες ποσότητες που θάβονται σήμερα στη Φυλή (άνω του 80% του συνόλου). Ο κ. Γραφάκος, πάντως, ρωτήθηκε την Τετάρτη ευθέως και υποστήριξε ότι δεν γνωρίζει κάτι σχετικό (το ίδιο υποστηρίζει και ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης), παρότρυνε ωστόσο τη ΔΕΗ να συμμετέχει στη δημόσια συζήτηση για την «ενεργειακή αξιοποίηση».
Ο κ. Γραφάκος ανέφερε ως παράδειγμα τη μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων της Δυτικής Μακεδονίας. «Από τη μονάδα της Κοζάνης οδηγείται σήμερα σε ταφή το 45% των αποβλήτων που εισέρχονται σε αυτή. Στόχος μας είναι αυτό να μετατρέπεται σε SRF και να χρησιμοποιείται στη γειτονική μονάδα του Αμυνταίου της ΔΕΤΕΠΑ για την παραγωγή ενέργειας και τηλεθέρμανση». Ο γενικός γραμματέας επίσης αποκάλυψε ότι υπάρχει διάσταση απόψεων με την τσιμεντοβιομηχανία, η οποία είναι σήμερα ο μόνος «αποδέκτης» του SRF στη χώρα μας και πληρώνεται για να το χρησιμοποιεί ως καύσιμο. «Η βιομηχανία τσιμέντου πρέπει να κινηθεί σε μια τιμή (σ.σ. για το SRF) κοντά στο μηδέν. Είναι ρεαλιστικό με βάση τα νέα δεδομένα. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι ο πολίτης καλείται να πληρώσει όλο το κόστος της διαχείρισης απορριμμάτων».
Ο κ. Γραφάκος έκανε ακόμη μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Αναφερόμενος στις δημοπρατήσεις μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων σημείωσε ότι με τη δημοπράτηση των μονάδων Βόλου, Λάρισας, ανατολικού τομέα Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Νάξου στις αρχές του 2023 κλείνει ο κύκλος. «Τελειώνουμε με τις δημοπρατήσεις δημοσίων έργων (σ.σ. για τα απορρίμματα). Μετά οι φορείς (σ.σ. διαχείρισης απορριμμάτων) θα πρέπει είτε να κατασκευάσουν έργα μέσω σύμπραξης με ιδιώτες ή να τα κατασκευάσουν αποκλειστικά με δικούς τους πόρους. Το Δημόσιο δεν θα είναι πια υποχρεωμένο να τα αναλάβει».
