Την ίδια ώρα, η Αλβανία απέκτησε πρόσφατα τον πρώτο της δισεκατομμυριούχο, σπάζοντας ένα ακόμα «άβατο». Ο λόγος για τον 57χρονο Σαμίρ Μάνε, που με περιουσία 1,5 δισ. δολαρίων ήδη φιγουράρει στη θέση 2.376 της λίστας Forbes. Είναι μάλιστα ο πρώτος που μπαίνει σε αυτή όχι μόνο από την Αλβανία αλλά από το σύνολο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
Δεν είναι κάτι εύκολο αυτό, αρκεί να συνειδητοποιήσει κανείς ότι η περιουσία του Μάνε αντιστοιχεί στο 6,37% του αλβανικού ΑΕΠ, που έφτασε τα μόλις 23,55 δισ. ευρώ πέρυσι, υποδεκαπλάσιο του ελληνικού. Και όπως όλα δείχνουν, σύντομα θα βρεθεί σε πολύ ψηλότερες θέσεις της λίστας, καθώς ο όμιλος του οποίου ηγείται, το Balfin Group, αναπτύσσεται διαρκώς σε Ανατολή και Δύση, ακόμη και στην Αμερική, με εντυπωσιακούς ρυθμούς.
Συνεργασία με Jumbo
Πριν από περίπου έναν μήνα, ο Μάνε «συστήθηκε» από τον Απόστολο Βακάκη σε όσους παρακολουθούσαν τα οικονομικά αποτελέσματα της Jumbo για το 2024. Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας αναφέρθηκε στην επικείμενη ανάπτυξή της σε μια ακόμη χώρα, με εταιρικά καταστήματα και franchising, τη Μολδαβία, μέσω της συνεργασίας της με τον Αλβανό billionaire.
«Δεν ήξερα πού βρισκόταν η Μολδαβία. Το έμαθα όταν ένας από τους franchisee μας ζήτησε την άδεια για να επεκτείνει τη λειτουργία του εκεί με ένα νέο κατάστημα», ανέφερε ο Απ. Βακάκης, σκιαγραφώντας το προφίλ του Μάνε, ο οποίος έχει καταφέρει να χτίσει μια πραγματική αυτοκρατορία. O όμιλός του διαθέτει στην Αλβανία το μεγαλύτερο mall, τη μεγαλύτερη αλυσίδα ηλεκτρονικών ειδών και μια σειρά από αντιπροσωπείες σημάτων κορυφαίων διεθνών brands, με θυγατρικές ακόμη και σε ΗΠΑ και Καναδά.
Ενώ σε ό,τι αφορά την Jumbo, η συγκεκριμένη συνεργασία έχει ξεκινήσει από το 2011, με το άνοιγμα ενός καταστήματος στα Τίρανα. Το 2014 επεκτάθηκε στο Κόσοβο, το 2017 στη Βοσνία και το 2019 στο Μαυροβούνιο, έχοντας πλέον 26 καταστήματα. Στις 22 Μαΐου, δε, η εταιρεία άνοιξε τις πόρτες του νεότερου καταστήματός της στα Τίρανα, στο Emerald Center, ανεβάζοντας έτσι τον συνολικό αριθμό καταστημάτων στην αλβανική πρωτεύουσα σε τρία και σε όλη τη χώρα σε δέκα.
Κυρίαρχος παίκτης
Από την άλλη, στις αγορές των Δυτικών Βαλκανίων ο Μάνε κυριαρχεί μέσω της Balfin Group σε μια σειρά από τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, με επίκεντρο το λιανικό εμπόριο, τον τουρισμό, το real estate. «Εκεί είναι το ψωμί», λέει συχνά ο ίδιος, περιγράφοντας το επιχειρηματικό του δόγμα, το οποίο πολλοί ασπάζονται: ότι οι υπηρεσίες και όχι η παραγωγή διατηρούν, εδώ και αρκετό διάστημα, τον πρώτο λόγο στην επιχειρηματική ανέλιξη.
Ο ίδιος άλλωστε έχει ομολογήσει ότι αντλεί έμπνευση από βιβλία του Τζακ Γουέλτς και του Σαμ Γουόλτον. Από τον πρώτο διδάχτηκε πώς να διοικεί έναν όμιλο. Από τον δεύτερο πώς να στήνει μια λιανεμπορική αυτοκρατορία: «Ο Γουέλτς έλεγε πως πρέπει να είσαι διαφοροποιημένος. Η Αλβανία είναι μικρή, οπότε σκεφτήκαμε: γιατί να μη δραστηριοποιηθούμε και σε άλλες χώρες και κλάδους;».
Ετσι έκανε με την Balfin Group και πλέον μεγαλουργεί. Ηγεμονεύοντας στην Αλβανία και τα Δυτικά Βαλκάνια. Σήμερα δραστηριοποιείται σε 8 κλάδους και 11 χώρες: Αυστρία, Αλβανία, Κόσοβο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία, Βόρεια Μακεδονία, Ελβετία, Μαυροβούνιο, Ολλανδία, Καναδά και ΗΠΑ.
Πλην της συνεργασίας με την Jumbo, ο Μάνε δεν «βλέπει» προσώρας την Ελλάδα επιχειρηματικά σε κάποιο άλλο επίπεδο. Η μόνη άλλη σχέση με το ελληνικό επιχειρείν ήταν η εξαγορά στην οποία προχώρησε το 2019 από την Τράπεζα Πειραιώς και αφορούσε τη θυγατρική της στα Τίρανα, αντί 64 εκατ. δολαρίων. Σήμερα η Tirana Bank είναι η 5η μεγαλύτερη τράπεζα της γειτονικής χώρας, με περιουσιακά στοιχεία 1,7 δισ. δολάρια και αποτιμάται πλέον μεταξύ 155 και 160 εκατ. Η επέκτασή του και στον τραπεζικό τομέα υποδηλώνει την απόλυτη κυριαρχία του Μάνε στο επιχειρηματικό τερέν της Αλβανίας.
Η διαδρομή του
Γεννημένος στην Κορυτσά το 1967, ο Μάνε μεγάλωσε υπό το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα και του διαδόχου του Ραμίζ Αλία. Ηταν φοιτητής Γεωλογίας στα Τίρανα, όταν μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1991 εγκατέλειψε τη χώρα με πλαστή βίζα και έφτασε στη Βιέννη. Ηταν η εποχή της «μεγάλης εξόδου» των απαυδισμένων με όσα είχαν βιώσει Αλβανών.
Στη Βιέννη, ο Μάνε είδε και γνώρισε έναν άλλον κόσμο, άγνωστο στον αποκομμένο αλβανικό μικρόκοσμο του Χότζα. Κατάλαβε πώς πρέπει να προσαρμοστεί και τι πρέπει να κάνει για να πετύχει. Ξεκίνησε από το μηδέν, μαθαίνοντας μόνος του γερμανικά και συνέχισε τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο. Με την απελευθέρωση των μετακινήσεων άρχισαν να φτάνουν Αλβανοί στη Βιέννη για να αγοράσουν ηλεκτρονικά και άλλα είδη. Ο Μάνε αναμετρήθηκε τότε με τις επιλογές του. Και κέρδισε το μέλλον του, κατά τέτοιον πετυχημένο τρόπο που ούτε ο ίδιος φανταζόταν.
Διέκοψε τις σπουδές του και ίδρυσε την εταιρεία Alba-Trade. Τι έκανε με αυτήν; Αγόραζε τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, άλλα ηλεκτρικά είδη και οικιακές συσκευές, ακόμα και βιντεοκασέτες, τα φόρτωνε ο ίδιος στο ιδιόκτητο φορτηγό του και διένυε την απόσταση έως τα Τίρανα για να τα πουλήσει. Αυτό ήταν το ξεκίνημα της Balfin.
Μπορεί σήμερα να φαίνεται εξωπραγματικό, όμως ο τρόπος που επέλεξε ο Μάνε ήταν, πέραν ίσως των πλοίων, και μοναδικός για να πραγματοποιήσει εισαγωγές στην Αλβανία. Μέσω εμπορικών μεταφορών με φορτηγά. Το αεροδρόμιο των Τιράνων βρισκόταν σε «πρωτόγονη» κατάσταση, θυμίζοντας σταθμό ελληνικού υπεραστικού ΚΤΕΛ της δεκαετίας του ’70, το δε λιμάνι του Δυρραχίου αδυνατούσε να εξυπηρετήσει επαρκώς τις εμπορικές ανάγκες της χώρας.
Ο Μάνε χρειαζόταν να ταξιδεύει με το φορτηγό του ακόμα και δύο ημέρες για να καλύψει το δρομολόγιο Βιέννη – Τίρανα. Μάλιστα κοιμόταν στο φορτηγό του για να προστατεύσει τα εμπορεύματα από κλοπές. Και όταν έφτανε στα Τίρανα, τα πουλούσε επιτόπου μέσα σε λίγες ώρες, αποκομίζοντας μεγάλα κέρδη. Από εκεί ξεκίνησε για να φτιάξει τελικά αυτή την αυτοκρατορία. Και μπορεί να ακούγεται επαναλαμβανόμενο μονότονο κλισέ, αλλά αν αυτός δεν είναι ο ορισμός του αυτοδημιούργητου πετυχημένου επιχειρηματία τότε ποιος είναι;
Ο κολοσσός
Στην ίδια την πατρίδα του, ο Μάνε δημιούργησε τη Neptun με δραστηριότητα στη λιανική πώληση ηλεκτρονικού εξοπλισμού, που αργότερα επεκτάθηκε στα Σκόπια (1998), στο Κόσοβο (2017) και πέρυσι στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το 2002, η Balfin εισήλθε στο real estate με την ίδρυση της Mane TCI, που σήμερα δραστηριοποιείται σε 5 χώρες.
Ο Μάνε το 2005 κατάφερε να πείσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) να χρηματοδοτήσει με 15 εκατ. ευρώ τη δημιουργία της αλυσίδας σούπερ μάρκετ του. Ετσι, άνοιξε το Qendra Tregtare Univers (QTU) στα Τίρανα, με ένα κατάστημα Neptun και το πρώτο υποκατάστημα της αλυσίδας τροφίμων Euromax. Ενώ ίδρυσε και τη Fashion Group Albania, εισάγοντας γνωστές δυτικές μάρκες μόδας.
Το 2008 δημιούργησε το Rolling Hills Luxury Residences, το πρώτο πολυτελές οικιστικό συγκρότημα της Αλβανίας, στο οποίο φυσικά και δεσπόζει η βίλα των 3.000 τ.μ. στην οποία διαμένει με τη σύζυγό του Εύα και τα τέσσερα παιδιά τους, τρεις γιους και μια κόρη. Ενώ ανέπτυξε και τις κατοικίες Collina Verde, καθώς κι ένα ακόμη project 240 εκατ. δολαρίων κοντά σε τεχνητή λίμνη, που θα ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια.
Στη συνέχεια, το 2011 εγκαινίασε το TEG, το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στην Αλβανία, και την επόμενη χρονιά το αντίστοιχο μεγαλύτερο mall στα Σκόπια, το Skopje City Mall, το οποίο πούλησε το 2017. Παράλληλα έθεσε σε λειτουργία το Tirana Logistic Park, το πρώτο πάρκο logistics στην Αλβανία. Το 2017 ανέπτυξε το Skopje East Gate, που περιλαμβάνει εμπορικό και ψυχαγωγικό κέντρο, συγκρότημα κατοικιών και πάρκο γραφείων.
Το 2018, ο όμιλος Balfin εξαγόρασε τη NewCo Ferronikeli στο Κόσοβο. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, τη μετέτρεψε σε μία από τις κορυφαίες εταιρείες παραγωγής σιδηρονικελίου στην Ευρώπη, ενώ το 2023 εισήλθε στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ με την ίδρυση της Balfin America και πέρυσι στον Καναδά μέσω της Balfin Canada.
Με το βλέμμα στραμμένο στην Ανατολική Ευρώπη, σκοπεύει να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στη Μολδαβία. Ηδη υπέγραψε συμφωνία με τη δανέζικη αλυσίδα Flying Tiger Copenhagen για τη δημιουργία 50 καταστημάτων στην επόμενη τετραετία.
Ο τουρισμός
Μείζον στοίχημά του είναι ο τουρισμός. Ηδη κατέχει το Vala Mar Residences, μια πολυτελή περιφραγμένη κοινότητα στην Αδριατική, μόλις 45 λεπτά από τα Τίρανα, αλλά και το Green Coast, τη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση στα Δυτικά Βαλκάνια, ύψους άνω του ενός δισ. ευρώ με ξενοδοχεία από διεθνείς ομίλους όπως Accor, Grand Melia και Hyatt, 2.600 βίλες και άλλα ακίνητα. Το 2022 ξεκίνησε την κατασκευή της Μαρίνας Αυλώνας, της μεγαλύτερης στην Αλβανία και από τις πιο σύγχρονες στη Μεσόγειο. Βεβαίως, έχει πολύ σοβαρούς ανταγωνιστές.
Ο Μοχάμεντ Αλαμπάρ του Ντουμπάι κατασκευάζει μαρίνα 2,5 δισ., ενώ η Affinity Partners του Τζάρεντ Κούσνερ, συζύγου της Ιβάνκα Τραμπ, σχεδιάζει συγκρότημα 1,5 δισ. στο νησί Σαζάν. Πώς τους αντιμετωπίζει; «Καλώς να έρθουν. Οσο περισσότερες επενδύσεις τόσο το καλύτερο για την Αλβανία».
Παρότι το όνομά του αναφέρθηκε σε έγγραφα που σχετίζονται με την υπόθεση διαφθοράς του πρώην προέδρου Ιλίρ Μέτα, ο ίδιος αρνείται κάθε εμπλοκή και δηλώνει πως δεν έχει ποτέ ερευνηθεί, κατηγορηθεί ή διωχθεί: «Δεν υπήρξα ποτέ πολιτικός ούτε συμμετείχα σε ιδιωτικοποιήσεις. Δεν είμαι ολιγάρχης. Εγώ έχτισα την περιουσία μου στην Αυστρία και επέστρεψα».
