Σε όλους έχει συμβεί: Κάποια στιγμή, ενδέχεται να εμφανιστούν συμπτώματα όπως ναυτία, κράμπες, έμετος και διάρροια. Πού οφείλονται, όμως, αυτά τα δυσάρεστα συμπτώματα; Σας πείραξε κάτι που φάγατε ή μήπως πρόκειται για ιογενή γαστρεντερίτιδα;
Τόσο η γαστρεντερίτιδα, όσο και η τροφική δηλητηρίαση εκδηλώνονται με παρόμοια συμπτώματα, εντούτοις πρόκειται για δύο παθήσεις που οφείλονται σε διαφορετικά αίτια. Η τροφική δηλητηρίαση οφείλεται στην κατανάλωση μολυσμένων με βακτήρια τροφίμων, όπως για παράδειγμα η σαλμονέλα, το E. coli ή άλλο παθογόνο. Η γαστρεντερίτιδα, από την άλλη, είναι μια ιογενής λοίμωξη του στομάχου και του εντέρου, που συνήθως οφείλεται σε μετάδοση μεταξύ ανθρώπων.
Σύμφωνα με την Cleveland Clinic, τα πιο κοινά συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι:
- Διάρροια
- Ναυτία
- Εμετός
- Πόνος στο στομάχι ή κράμπες
- Πυρετός
- Πονοκέφαλος
- Αδυναμία
Τα συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης εμφανίζονται συνήθως άμεσα μετά την κατανάλωση μολυσμένης τροφής. «Συνήθως ξεκινά σε 6 έως 24 ώρες μετά την έκθεση σε βακτήρια ή τοξίνη», λέει ο Robert Glatter, γιατρός επειγόντων περιστατικών στο Lenox Hill Hospital της Νέας Υόρκης. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα ξεκινούν ακόμη και 2-4 ώρες μετά την έκθεση σε μολυσμένη τροφή».
Η γαστρεντερίτιδα, από την άλλη χαρακτηρίζεται κυρίως από συμπτώματα όπως:
- Διάρροια
- Ναυτία
- Εμετός
- Απώλεια όρεξης
- Πόνος και κράμπες στο στομάχι
Σε περιπτώσεις σοβαρής λοίμωξης, ενδέχεται να εμφανιστούν σε όλο το σώμα συμπτώματα, όπως πυρετός, ρίγη, κόπωση, πόνοι στο σώμα, πονοκέφαλος και πρησμένοι λεμφαδένες. Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας δεν εμφανίζονται τόσο άμεσα όσο αυτά της τροφικής δηλητηρίασης. Κατά μέσο όρο, ένας άνθρωπος θα αρχίσει να αισθάνεται άρρωστος μέσα σε 24 – 48 ώρες από την έκθεση στον ιό, σημειώνει ο δρ. Glatter.
Η τροφική δηλητηρίαση είναι πιθανότερο να προκληθεί όταν ένα τρόφιμο δεν πλένεται ή δεν αποθηκεύεται σωστά, δεν είναι καλά μαγειρεμένο, δεν διατηρείται στη σωστή θερμοκρασία ή δεν αντιμετωπίζεται με υγιεινό τρόπο, όπως το να μην πλένετε τα χέρια σας ή το ξύλο κοπής.
Οποιοδήποτε τρόφιμο μπορεί να μολυνθεί και να προκαλέσει τροφική δηλητηρίαση, ωστόσο, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), οι πιο πιθανοί ένοχοι είναι:
- Ωμό ή μισοψημένο κρέας, πουλερικά, θαλασσινά ή αυγά
- Γαλακτοκομικά ωμά ή μη παστεριωμένα
- Ωμά φρούτα ή λαχανικά, ιδιαίτερα τα φυλλώδη
- Ακατέργαστα δημητριακά, όπως το αλεύρι
Η γαστρεντερίτιδα, από την άλλη, προκαλείται εξαιτίας ιογενούς λοίμωξης. Συχνότερος «ένοχος» είναι ο νοροϊός, ενώ ακολουθεί ο ροταϊός. Οι ιοί που προκαλούν γαστρεντερίτιδα είναι ιδιαίτερα μεταδοτικοί. Τα μικρόβια μπορούν να μεταπηδήσουν από το ένα άτομο στο άλλο μέσω στενής επαφής ή μέσω της από κοινού χρήσης πραγμάτων, όπως φαγητό, σκεύη, νερό, πετσέτες ή σεντόνια. Οι πιθανότητες να νοσήσετε αυξάνονται εάν αγγίξετε μια μολυσμένη επιφάνεια και στη συνέχεια το στόμα, τα χείλη ή τη μύτη σας.
Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι θα ξεπεράσουν μια λοίμωξη από τροφική δηλητηρίαση μέσα σε 12 – 48 ώρες. Τα συμπτώματα θα μπορούσαν, ωστόσο, να διαρκέσουν περισσότερο, εάν αντιμετωπίζετε παράλληλα κάποια πάθηση που αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό, επισημαίνει η Cleveland Clinic. Τα έντονα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας θα διαρκέσουν επίσης ανάλογο διάστημα, ωστόσο είναι πιθανό να μην αισθανθείτε αμέσως καλά. Σύμφωνα με την Mayo Clinic, μερικοί άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν παρατεταμένα συμπτώματα, όπως ναυτία, κράμπες, αέρια και φούσκωμα για έως και 14 ημέρες. Εάν τα συμπτώματα διαρκέσουν περισσότερο, τότε είναι πιθανό να πάσχετε από μεταμολυσματικό σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
Όσοι αντιμετωπίζουν γαστρεντερίτιδα ή τροφική δηλητηρίαση θα πρέπει να κάνουν υπομονή, μέχρι η λοίμωξη να κάνει τον κύκλο της. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν στο μεταξύ, ανακουφίζοντας τα έντονα συμπτώματα:
1. Μείνετε ενυδατωμένοι
Συμπτώματα όπως ο εμετός ή η διάρροια ενδέχεται να προκαλέσουν αφυδάτωση στον οργανισμό. Γι’ αυτό φροντίστε να ενυδατώνεστε τακτικά, πίνοντας μικρές γουλιές νερό ή καταναλώνοντας προσεκτικά άλλα υγρά, όπως χυμούς και σούπες.
2. Φάτε «έξυπνα»
Κάντε ένα «διάλειμμα» από το φαγητό όταν αντιμετωπίζετε έντονα συμπτώματα και μην τον πιέζετε να φάει. Καθώς η όρεξή σας αρχίσει να επιστρέφει, προτιμήστε μια ήπια δίαιτα, δίνοντας έμφαση σε «στεγνά» τρόφιμα όπως κράκερ, ζυμαρικά, μπανάνες ή ρύζι, προτείνει η Mayo Clinic.
3. Ξεκουραστείτε
Επιτρέψτε στον εαυτό σας να ξεκουραστεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Κοιμηθείτε αρκετά και παραμείνετε ξαπλωμένοι όσο αισθάνεστε αδυναμία, για να επιτρέψετε στον οργανισμό σας να αναρρώσει.
4. Μιλήστε με τον γιατρό σας
Ορισμένες περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης ή γαστρεντερίτιδας μπορεί να απαιτούν αντιπαρασιτικά ή αντιβιοτικά φάρμακα. Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια μέθοδος αντιμετώπισης είναι καταλληλότερη για εσάς.
Υπάρχουν, ωστόσο, και ορισμένα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να προλάβετε τη λοίμωξη.
Τα βασικότερα είναι:
1. Πλένετε συχνά τα χέρια σας
Ο κορυφαίος τρόπος να μειώσετε τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης ή γαστρεντερίτιδας είναι να πλένετε τακτικά τα χέρια σας, υπογραμμίζει ο δρ. Glatter. Η τακτική καθαριότητα θα μειώσει τις πιθανότητες για συγκέντρωση μικροβίων, που μπορούν να σας αρρωστήσουν.
2. Προσέξτε τη διαχείριση των τροφίμων
Οι έξυπνες συνήθειες προετοιμασίας φαγητού μπορούν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση της πιθανότητας τροφικής δηλητηρίασης. Σύμφωνα με το CDC:
- Απολυμάνετε καλά επιφάνειες όπως σανίδες κοπής, σκεύη και πάγκους πριν το μαγείρεμα.
- Κρατήστε τροφές, όπως ωμό κρέας, πουλερικά και θαλασσινά μακριά από οτιδήποτε είναι έτοιμο για κατανάλωση.
- Μαγειρέψτε τα τρόφιμα σε ασφαλή θερμοκρασία.
- Βάλτε στο ψυγείο ό,τι δεν καταναλώσετε εντός 2 ωρών από το μαγείρεμα
3. Μην έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα
Αποφύγετε τη στενή επαφή με κάποιον που έχει γαστρεντερίτιδα. «Μην μοιράζεστε σκεύη φαγητού ή ποτήρια», προειδοποιεί ο δρ. Glatter. «Φροντίστε, επιπλέον, να μην μοιράζεστε πετσέτες και αλλάζετε συχνά σεντόνια και μαξιλαροθήκες».
Όταν καθαρίζετε την τουαλέτα, κρατήστε το κάθισμα χαμηλά, για να αποτρέψετε την προσγείωση σταγονιδίων σε άλλες επιφάνειες του μπάνιου.
Πότε η επίσκεψη στο γιατρό κρίνεται απαραίτητη
Η τροφική δηλητηρίαση και η γαστρεντερίτιδα συνήθως υποχωρούν από μόνες τους μέσα σε λίγες μέρες. Ωστόσο, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια για σοβαρά συμπτώματα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελούν ένδειξη αφυδάτωσης ή σοβαρής λοίμωξης.
«Αναζητήστε ιατρική φροντίδα εάν αναπτύξετε συμπτώματα όπως έντονη ζάλη, σοβαρή αδυναμία, προοδευτικό πυρετό, έντονη διάρροια ή επιδεινούμενο πονοκέφαλο», καταλήγει ο δρ. Glatter.
