Η ξαφνική ζάλη και η σκοτοδίνη που αισθάνονται κάποιοι άνθρωποι όταν σηκώνονται απότομα από την καθιστή θέση ίσως πρέπει να εκλαμβάνονται πιο σοβαρά υπόψιν, ισχυρίζεται πρόσφατη έρευνα. Συγκεκριμένα, η ορθοστατική υπόταση όπως λέγεται η παραπάνω κατάσταση και συμβαίνει όταν η αρτηριακή πίεση του ατόμου μειώνεται σημαντικά και απότομα μετά τη μετάβασή του σε όρθια στάση, πιθανώς να μαρτυρά αυξημένο κίνδυνο για άνοια στο μέλλον σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η μελέτη που δημοσιεύεται στο Neurology, το ιατρικό περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, διαπίστωσε το συσχετισμό με το σύνδρομο εξασθένισης των νοητικών λειτουργιών μόνο στα άτομα που σημείωσαν πτώση της συστολικής αρτηριακής πίεσης και όχι σε όσους είχαν πτώση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης μόνο ή της αρτηριακής τους πίεσης συνολικά.
Η συστολική πίεση είναι ο πρώτος αριθμός στη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και η συστολική ορθοστατική υπόταση ορίστηκε ως η μείωση κατά 15 mmHg τουλάχιστον μετά τη μετάβαση στην όρθια από την καθιστή θέση.
Στη μελέτη συμμετείχαν 2.131 άτομα με μέσο όρο ηλικίας τα 73 έτη και απουσία άνοιας από το ιατρικό ιστορικό τους. Οι μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης πραγματοποιήθηκαν κατά την έναρξη της μελέτης και μετά από ένα, τρία και πέντε χρόνια. Συνολικά, 15% του δείγματος παρουσίασε ορθοστατική υπόταση, 9% συστολική ορθοστατική υπόταση και 6% διαστολική ορθοστατική υπόταση.
Κατά τα επόμενα 12 χρόνια, η αξιολόγηση της υγείας των συμμετεχόντων έδειξε πως 462 άτομα (22% του συνόλου), εμφάνισαν άνοια.
Τα άτομα με συστολική ορθοστατική υπόταση είχαν σχεδόν 40% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν άνοια. Συγκεκριμένα, 50 από τα 192 με συστολική ορθοστατική υπόταση (26%) εμφάνισαν τη νόσο, ενώ από τα 1.939 άτομα χωρίς αυτήν την υπόταση άνοια εμφάνισαν τα 412 (21%). Όταν οι ερευνητές συνυπολόγισαν και άλλους παράγοντες που πιθανώς αυξάνουν τις πιθανότητες άνοιας, όπως ο διαβήτης, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, οι πιθανότητες εμφάνισης της νόσου αυξήθηκαν κατά 37% σε όσους είχαν συστολική ορθοστατική υπόταση.
Ένα δεύτερο σημαντικό εύρημα έδειξε πως μεγαλύτερες αλλαγές της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά την αλλαγή θέσης με τον χρόνο αύξαναν εξίσου τις πιθανότητες άνοιας.
Στο παραπάνω κατέληξαν οι ερευνητές έπειτα από τον διαχωρισμό των συμμετεχόντων σύμφωνα με της τιμές της πίεσής τους κατά το συμβάν της υπότασης και την παρακολούθησή τους: το 24% των ατόμων στην ομάδα με τις περισσότερες διακυμάνσεις στις συστολικές τιμές εμφάνισαν στην πορεία άνοια, σε σύγκριση με το 19% των ατόμων στην ομάδα με τις μικρότερες διακυμάνσεις. Η προσθήκη τρίτων παραγόντων κινδύνου άνοιας αύξησαν το ποσοστό στο 35% για την πρώτη ομάδα.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της έρευνας Laure Rouch, Pharm.D., Ph.D., από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η μέτρηση και ο έλεγχος των τιμών κατά την ορθοστατική υπόταση θα μπορούσαν να φανούν δράσουν προληπτικά και προστατευτικά για τη νοητική λειτουργία, ωστόσο πρόκειται για μια απλή μελέτη παρατήρησης, στην οποία δεν έγινε διάκριση των περιστατικών άνοιας σε αγγειακή άνοια ή νόσο Αλτσχάιμερ.
