Ανατροπή στο σύστημα χορήγησης των επιδομάτων φέρνει η θέσπιση περιουσιακών κριτηρίων με στόχο τη διαφάνεια, τη δικαιότερη κατανομή και την εξοικονόμηση πόρων, οι οποίοι θα επιστρέψουν σε περισσότερους πολίτες που έχουν πραγματικά ανάγκη. Στα περιουσιακά στοιχεία που θα ελέγχονται περιλαμβάνονται η ακίνητη περιουσία, οχήματα, καταθέσεις και τοποθετήσεις σε μετοχές και ομόλογα.
Ο «κόφτης» για τη χορήγηση του επιδόματος τέκνων που θεσπίζεται για πρώτη φορά καθορίζεται, όπως αποκαλύπτει το «business stories», για μια οικογένεια με δύο παιδιά στα 210.000 ευρώ σε ό,τι αφορά την αξία της ακίνητης περιουσίας, ενώ για τα αυτοκίνητα το όριο είναι τα 1.600 κυβικά. Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη ξεδιπλώνει τον σχεδιασμό του χαρτοφυλακίου της για τη μεταρρύθμιση της επιδοματικής πολιτικής, τις δράσεις για την «πληγή» του δημογραφικού, την καθημερινή φροντίδα των ευάλωτων και τα προγράμματα για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος.
«Θα μπει ένα τέλος στις στρεβλώσεις της προνοιακής πολιτικής με επιδόματα ατάκτως ερριμμένα, τα οποία δεν “συνομιλούν” μεταξύ τους», τονίζει με έμφαση η κυρία Ζαχαράκη. Επιστημονική ομάδα ήδη καταγράφει τα επιδόματα ώστε να υπάρξει διαφάνεια με κατεύθυνση να διορθωθούν οι στρεβλώσεις και να επικρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερη δικαιοσύνη στην κατανομή των κονδυλίων.
«Το προφίλ του δικαιούχου επιδομάτων και voucher με πολυτελή σπίτια, ακριβά τζιπ και 300.000 καταθέσεις στην τράπεζα δεν συνάδει με τον στόχο μας που είναι η στήριξη αυτών που έχουν πραγματικά ανάγκη», εξηγεί η κυρία Ζαχαράκη. «Κλειδί της μεταρρύθμισης είναι η διαφάνεια, η δικαιοσύνη και ο σεβασμός στα χρήματα των φορολογουμένων. Είναι μια συμφωνία ειλικρίνειας με τον πολίτη. Θέλουμε να εντοπίσουμε τον δικαιούχο που αποκρύπτει τα εισοδήματα του ενώ έχει περιουσιακά στοιχεία. Είναι σημαντικό να επιτύχουμε καλή επίδοση στους δείκτες αποτελεσματικότητας στην Ε.Ε. Παράλληλα, από το τέλος Μαρτίου, θα ξεκινήσει πανελλαδικά η εφαρμογή της προπληρωμένης κάρτας για τους δικαιούχους των περισσότερων επιδομάτων, δράση που αποσκοπεί επίσης στη διαφάνεια και τον περιορισμό της μαύρης οικονομίας».
-Εχετε υπολογίσει πόσοι σημερινοί δικαιούχοι θα χάσουν τα επιδόματα με την υιοθέτηση των νέων κριτηρίων;
Είναι αλήθεια ότι με την ένταξη των περιουσιακών κριτηρίων, με την αύξηση των μισθών και την «εμφάνιση» κρυφών εισοδημάτων, δύο στους δέκα δικαιούχους θα χάσουν το επίδομα, αλλά για τους άλλους οκτώ δεν θα υπάρξουν αλλαγές. Η εντολή του πρωθυπουργού είναι τα κονδύλια που θα εξοικονομηθούν να κατευθυνθούν εκ νέου στους ευάλωτους, σε άτομα με αναπηρία, σε οικογένειες με παιδιά, σε ανασφάλιστους υπερήλικες, όπως για παράδειγμα έχει ήδη δρομολογηθεί με το έκτακτο βοήθημα των Χριστουγέννων. Στα συρτάρια του υπουργείου και στα κρατικά ταμεία δεν θα επιστρέψει ούτε ένα ευρώ. Μάλιστα το κονδύλι μας ενισχύθηκε κατά 70 εκατ. ευρώ ώστε τα επιδόματα να αυξηθούν όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει. Τη μεγαλύτερη αύξηση έλαβε το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα που θα ανέλθει από 216 ευρώ και 54 ευρώ σε 250 ευρώ και 75 ευρώ για κάθε παιδί. Παράλληλα, θεωρώ πολύ σημαντικό το κίνητρο που δίνουμε για την αναζήτηση εργασίας ώστε να μην πέφτουν οι δικαιούχοι σε παγίδα φτώχειας επαναπαυόμενοι στα επιδόματα. Στο εξής λοιπόν θα εξαιρείται ένα μέρος του εισοδήματος από μισθωτή απασχόληση από τα κριτήρια ένταξης.
Δηλαδή δεν θα προσµετράται στα εισοδηματικά όρια, ώστε να υπάρχει κίνητρο προς εργασία, ένα ποσοστό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία (20% σε Επίδομα Παιδιού και Στέγασης και 30% στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα). Είναι ενθαρρυντικό ότι οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος μειώθηκαν φέτος από 210.000 σε 190.00, που σημαίνει ότι βρήκαν δουλειές και είχαν αύξηση εισοδήματος.
-Το εθνικό σχέδιο για το Δημογραφικό θα πάρει το πράσινο φως σε ένα από τα επόμενα Υπουργικά Συμβούλια. Ποιες δράσεις θα βοηθούσαν ουσιαστικά για να ενθαρρυνθούν οι νέοι να κάνουν οικογένεια;
Ολα είναι Δημογραφικό, όπως λέω συχνά, και η απάντηση στο πρόβλημα του Δημογραφικού είναι η ενίσχυση της περιφέρειας. Πρέπει ενισχυθεί με σχολεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς, γιατρούς και άλλες υποδομές ώστε οι πολίτες της περιφέρειας να γεννούν περισσότερα παιδιά. Ηδη τρέχουμε 13 δράσεις στις περιφέρειες και προσδοκούμε θετική ανταπόκριση.
Οι αριθμοί δεν αποπνέουν αισιοδοξία. Δεν είμαι αφελής να πιστεύω ότι το πρόβλημα που ταλαιπωρεί όλες τις Δυτικές κοινωνίες θα λυθεί άμεσα. Οι γεννήσεις θα εξακολουθήσουν να μειώνονται και το σχέδιο δράσης θα αρχίσει να έχει αποτελέσματα με ανάσχεση της υπογεννητικότητας σε 10 χρόνια. Ωστόσο με συντονισμένες δράσεις μπορούμε να καλλιεργήσουμε ελπίδα στους νέους ανθρώπους. Αναφέρω ενδεικτικά την ενημέρωση για την ηλικία αναπαραγωγής, τη δωρεάν ιατρική κάλυψη, την αύξηση των voucher για τους παιδικούς σταθμούς, το επίδομα μητρότητας, την επέκταση της δράσης «Νταντάδες της γειτονιάς» σε πανελλαδική εμβέλεια και βεβαίως την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος.
Το «Σπίτι μου 2», το άνοιγμα των κλειστών διαμερισμάτων, η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για ανέγερση κατοικιών είναι πυλώνες στήριξης της οικογένειας. Επίσης φαίνεται ότι κινητοποιείται και ο ιδιωτικός τομέας με τα κίνητρα και τις φοροαπαλλαγές για τους εργαζόμενους που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός. Του χρόνου είμαι πεπεισμένη ότι θα έχουμε πολυάριθμες συμμετοχές από τις επιχειρήσεις.
Μάλιστα, και αυτό είναι σημαντικό, ετοιμάζουμε «σήμα» με το οποίο θα επιβραβεύονται οι επιχειρήσεις που προωθούν πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια. Για τις επιχειρήσεις είναι κίνητρο και «περιουσιακό στοιχείο» που θα δώσει προνόμια ως προς τον ανταγωνισμό.
Τα θέματα που συνδέονται με την καθημερινή φροντίδα των ευάλωτων πολιτών. Για παράδειγμα, τα σχολικά γεύματα, τα οποία αυξήσαμε και τα επεκτείναμε στις πληγείσες περιοχές της Θεσσαλίας. Ο διαγωνισμός επισπεύστηκε και έτσι για πρώτη φορά θα προσφέρουμε νωρίτερα και περισσότερα σχολικά γεύματα. Επίσης, μεγάλη αξία έχει η επισιτιστική βοήθεια (Πρόγραμμα Ανθρώπινο δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή, πρώην ΤΕΒΑ). Οι ευάλωτοι παίρνουν ένα πακέτο στήριξης με ζεστό φαγητό, σχολικά είδη, είδη πρώτης ανάγκης. Είναι μια φροντίδα, μια ομπρέλα που παρέχεις ως κράτος στον πολίτη με έως 6.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα. Είναι σημαντικό να ξέρει ότι είσαι εκεί με το voucher, το κοινωνικό παντοπωλείο, το κοινωνικό φαρμακείο και τον φροντίζεις.
Ξεκινώντας από τα προγράμματα άμεσης υλοποίησης, το πρώτο βήμα γίνεται αρχές Οκτωβρίου με το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Η επιδότηση αυξήθηκε στο 60% από 40% με αύξηση του ποσού ανακαίνισης στα 13.330 ευρώ. Δηλαδή ο δικαιούχος θα πάρει 8.000 ευρώ, το 50% ως προκαταβολή. Μάλιστα όσοι ήδη είχαν υποβάλει αίτηση, δεν χρειάζεται να επαναλάβουν τη διαδικασία. Αρκεί να αναρτήσουν τις αποδείξεις της ανακαίνισης και θα πιστωθεί το ποσό. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι να νοικιάσουν το διαμέρισμα για τρία χρόνια.
Εως το τέλος του 2024 θα έχει προκηρυχθεί ο πρώτος διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχου στο πλαίσιο του προγράμματος της κοινωνικής αντιπαροχής. Τα πρώτα από τα 13 οικόπεδα της ΔΥΠΑ που θα αξιοποιηθούν θα είναι στην Παιανία, στο Μαρούσι και τη Νέα Ιωνία.
Το «Σπίτι μου 2» θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο με στόχο να καλύψει μαζί με το «Σπίτι μου 1» 30.000 πολίτες από 25 έως 50 ετών. Οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν χαμηλότοκο δάνειο με επιτόκιο περίπου 2%. Για τρίτεκνους και πολύτεκνους προβλέπεται 75% άτοκο δάνειο από το Ταμείο Ανάκαμψης και 25% έντοκο τραπεζικό δάνειο. Το νέο πρόγραμμα θα χρηματοδοτήσει την αγορά κατοικιών αξίας έως 250.000 ευρώ, με το ανώτατο ποσό του δανείου να διαμορφώνεται σε 190.000 ευρώ. Στο νέο πρόγραμμα υπάρχουν δύο σημαντικές αλλαγές. Η πρώτη αλλαγή αφορά τα εισοδηματικά κριτήρια τα οποία δεν θα βασίζονται μόνο στο δηλωθέν εισόδημα της προηγούμενης χρονιάς, αλλά θα προσδιορίζονται μεσοσταθμικά σε βάθος τριετίας. Ετσι δεν θα βγαίνουν εκτός νοικοκυριά που αύξησαν το εισόδημά τους λόγω της αύξησης του κατώτατου και των μέσων μισθών.
Η δεύτερη αλλαγή θεραπεύει ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετώπισαν πέρυσι οι νέοι δικαιούχοι, οι οποίοι έλαβαν την προέγκριση του δανείου, αλλά έχασαν την προθεσμία, καθώς δεν καρποφόρησε η προσπάθειά τους για αναζήτηση διαμερίσματος λόγω της χαμηλής προσφοράς και των υψηλών τιμών στην αγορά ακινήτων.
Με την αλλαγή, η προέγκριση θα παραμένει σε ισχύ έως την εξάντληση των διαθέσιμων πόρων ώστε οι πολίτες να έχουν ικανό περιθώριο να βρουν σπίτι και να υπογράψουν τα συμβόλαια.
Τον Ιανουάριο, επίσης, θα ξεκινήσει το πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το σπίτι μου» για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών. Πιστεύω ότι είναι ένα πρόγραμμα που θα έχει μεγάλη ανταπόκριση, καθώς θα δοθεί σε 20.000 δικαιούχους άτοκο δάνειο χωρίς κανένα εισοδηματικό κριτήριο.
-Στην ατζέντα σας έχετε και την αξιοποίηση κατοικιών που θα διατεθούν για τη στέγαση δημοσίων υπαλλήλων. Ποιο είναι το άμεσο πλάνο;
Το σχέδιο είναι να αξιοποιηθούν μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων δημόσια κτίρια όπως παλιά αστυνομικά τμήματα, σχολεία, δημοτικά κτίρια για τη στέγαση των δημοσίων υπαλλήλων, γιατρών, εκπαιδευτικών, στρατιωτικών, δικαστικών και άλλων. Ως πρώτο βήμα θα ξεκινήσει η ανακαίνιση 70 διαμερισμάτων σε στρατόπεδα που μας παραχωρεί το υπουργείο Αμυνας στα νησιά και τον Εβρο. Επίσης σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης ξεκινάμε ένα πρόγραμμα ανακαίνισης κτιρίων για τη στέγαση ευάλωτων πολιτών.
-Εμφαση έχετε δώσει και στο θέμα των ανάδοχων οικογενειών. Ποια μέτρα στήριξης έχετε δρομολογήσει;
Ο αριθμός των ανάδοχων γονέων έχει αυξηθεί κατά 80%. Επιβραβεύοντας την ευθύνη που δείχνουν και την κοινωνική προσφορά τους, αυξάνουμε το επίδομα αναδοχής από 325 σε 525 ευρώ κάθε μήνα για τα παιδιά ειδικής ανάπτυξης και από 375 σε 750 ευρώ για τα παιδιά με προβλήματα αναπηρίας.
