Ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, που επωμίστηκε την υπόθεση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων μετά την παραίτηση Καραμανλή, εκτιμά ότι το μεταβατικό στάδιο λειτουργίας του ΟΣΕ θα διαρκέσει από τα τέλη ακόμα και της επόμενης εβδομάδας, οπότε προβλέπεται η σταδιακή επαναλειτουργία των τρένων, έως τις αρχές Σεπτεμβρίου, που θεωρείται ότι θα ξεκινήσει η λειτουργία της τηλεδιοίκησης σε όλο το μήκος της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής.
Αυτονόητα, μετά τη φονική σύγκρουση των δύο συρμών στα Τέμπη, στην κυβέρνηση ρίχνουν το βάρος τους στην ασφάλεια των δρομολογίων, παρότι ομολογούν ότι σε αυτή τη φάση υπάρχει έλλειμμα σταθμαρχών για την ομαλή λειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου. «Και σήμερα αν ξεκινούσαμε να αναζητούμε σταθμάρχες, θα χρειαζόμασταν επτά μήνες προκειμένου να εκπαιδευτούν», σημειώνουν οι αρμόδιοι και προαναγγέλλουν μείωση τόσο των δρομολογίων όσο και των σταθμών, προκειμένου να ενισχυθούν τα σταθμαρχεία με έμπειρο προσωπικό της κεντρικής γραμμής Αθήνα – Θεσσαλονίκη.
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε στον ΟΣΕ τη νύχτα της επομένης της Καθαράς Δευτέρας ήταν το γεγονός ότι στο σταθμαρχείο της Λάρισας, που θεωρείται νευραλγικό, βρέθηκε να εργάζεται ο άπειρος Βασίλης Σαμαράς, ενώ την ίδια ώρα πολύ πιο έμπειροι σταθμάρχες είχαν υπηρεσία σε σταθμαρχεία με πολύ μικρότερο φόρτο. Με την έννοια αυτή, το σχέδιο της κυβέρνησης είναι να συμπτύξει τους σταθμάρχες στους πιο δύσκολους σταθμούς για το μεταβατικό διάστημα, προκειμένου να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της «μοναχικής» νυχτερινής βάρδιας σε νευραλγικά σταθμαρχεία.
Ωστόσο, η κυβέρνηση -με τη συμφωνία των σιδηροδρομικών, όπως διαπιστώθηκε κατά τη συνάντησή τους με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, την Πέμπτη- επείγεται να επανεκκινήσει τη λειτουργία των τρένων. Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε η επανέναρξη του προαστιακού της Αθήνας, στον οποίο υπάρχει πλήρης τηλεδιοίκηση, όπως και η επαναλειτουργία των εμπορευματικών τρένων, καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος να πληρωθούν ρήτρες για αδυναμία εκτέλεσης συμβολαίων μεταφοράς προϊόντων.
Σημειώνεται ότι, παρά τη σφοδρότητα της σύγκρουσης των δύο συρμών στα Τέμπη, οι ζημιές στις ράγες έχουν αποκατασταθεί, ενώ η ηλεκτροδότηση αναμένεται να επανέλθει έως τα τέλη της επόμενης εβδομάδας. Ενδέχεται επομένως να επανεκκινήσουν ακόμα και πριν από το τέλος του μήνα τα εμπορευματικά τρένα, ενώ είναι υπό συζήτηση με την κυβέρνηση η μείωση της τελικής τους ταχύτητας κατά 20%, ως ένα μέτρο για την αύξηση της ασφάλειας στα κομμάτια του δικτύου όπου δεν υπάρχει τηλεδιοίκηση. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι τα εμπορικά τρένα θα έχουν ανώτατη ταχύτητα τα 100 χιλιόμετρα την ώρα, ενώ τα επιβατικά τα 130 χιλιόμετρα την ώρα.
Ενα άλλο μέτρο στο οποίο καταλήγει η κυβέρνηση είναι και η μείωση στο μισό των επιβατικών δρομολογίων στην κεντρική γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Αθήνα, προκειμένου να μειωθεί ο φόρτος των σταθμαρχείων. Σε κάθε περίπτωση, οι αρμόδιοι απορρίπτουν κάθε ενδεχόμενο διακοπής της λειτουργίας των σιδηροδρόμων έως την έναρξη της πλήρους λειτουργίας της τηλεδιοίκησης, καθώς εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να απαξιώσει ακόμα περισσότερο το τρένο. «Αν ο σιδηρόδρομος κλείσει για έξι-επτά μήνες, δεν πρόκειται να ξανανοίξει», έλεγε χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή.
Σε κάθε περίπτωση, τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη σχεδιάζουν να αναβαθμίσουν το συντονιστικό κέντρο των σιδηροδρόμων για το μεταβατικό διάστημα έως την πλήρη λειτουργία της τηλεδιοίκησης, καθώς το Κέντρο της Hellenic Train δεν έχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των τρένων – γνωρίζει τη θέση τους, αλλά όχι και τη γραμμή στην οποία κινούνται, οπότε δεν θα μπορούσε να αποτρέψει το δυστύχημα στα Τέμπη. Την ίδια στιγμή, το Κέντρο Ρύθμισης της Κυκλοφορίας της Καρόλου -όπως αποδείχθηκε από τις συνομιλίες του ρυθμιστή με τον μοιραίο σταθμάρχη της Λάρισας που παρουσιάζει το «ΘΕΜΑ»- δεν έχει εικόνα για την κυκλοφορία των τρένων και ο ρυθμιστής είναι υποχρεωμένος να λειτουργεί με βάση τα όσα του αναφέρουν οι σταθμάρχες με τα γνωστά αποτελέσματα: ο σταθμάρχης Σαμαράς τον διαβεβαίωνε ότι το Intercity 62 κινούνταν στην άνοδο, ενώ λόγω της παράλειψής του να «κλειδώσει» το τρένο στην ευθεία είχε ήδη γίνει η φονική σύγκρουση έξω από τα Τέμπη.
Κανόνες στην ενδοεπικοινωνία
Παράλληλα, υπό συζήτηση είναι και το θέμα του κανονισμού στην ενδοεπικοινωνία μεταξύ των σταθμαρχείων και των μηχανοδηγών. Στο τραπέζι είναι και πάλι το ζήτημα του προϊσταμένου αμαξοστοιχίας, αλλά και η θέσπιση πιο αυστηρών κανόνων στις συνομιλίες κατά την αναχώρηση και την άφιξη των τρένων.
Την ίδια στιγμή, οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι οι κανονισμοί ορίζουν πως όταν ένα τρένο μπαίνει στην αντίθετη γραμμή αυτό πρέπει να έχει εκφωνηθεί ξεκάθαρα από τον σταθμάρχη, κάτι που θα έπρεπε να είχε οδηγήσει τον μηχανοδηγό να αντιδράσει ακινητοποιώντας το τρένο και ζητώντας νέες οδηγίες. Από την άλλη πλευρά, αρμόδια στελέχη ανέφεραν ότι ακόμα και η ύπαρξη τοπικού πίνακα τηλεδιοίκησης, η οποία μάλιστα λειτουργούσε χωρίς προβλήματα, δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει το δυστύχημα, ενδεχομένως λόγω της έλλειψης δεύτερου σταθμάρχη στα κρίσιμα λεπτά πριν και μετά την αναχώρηση της επιβατικής αμαξοστοιχίας από τη Λάρισα.
Τα ψυχομετρικά τεστ
Σε αναζήτηση τεχνογνωσίας για την αναβάθμιση των ψυχομετρικών τεστ των υπαλλήλων που εργάζονται σε νευραλγικές θέσεις από τις οποίες εξαρτώνται ζωές είναι η κυβέρνηση, μετά τη διαπίστωση ότι ο σταθμάρχης της Λάρισας, που έχει προφυλακιστεί για το δυστύχημα έχοντας αποτύχει πλήρως να διαχειριστεί μία επιβατική αμαξοστοιχία, είχε περάσει με επιτυχία τα προβλεπόμενα τεστ. Στόχος της κυβέρνησης είναι να εξετάζονται περιοδικά οι υπάλληλοι (κάθε δύο ή τρία χρόνια) μέσω αξιόπιστων ψυχομετρικών τεστ.
Ηδη οι κύριοι Μητσοτάκης και Γεραπετρίτης συναντήθηκαν με τον Κρίστιαν Σμιτ, διευθυντή αρμόδιο για τις χερσαίες μετακινήσεις στη Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Γιόζεφ Ντοπελμπάουερ, εκτελεστικό διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων, ενώ ο υπουργός Επικρατείας συμφώνησε με τον γερμανικό Οργανισμό Διερεύνησης ατυχημάτων για την παροχή τεχνογνωσίας στη χώρα. Μάλιστα, οι Γερμανοί, που διαθέτουν ένα πολύ μεγάλο σιδηροδρομικό δίκτυο 43.000 χιλιομέτρων, θα ετοιμάσουν μια έκθεση για το επίπεδο ασφάλειας των σιδηροδρόμων στην Ελλάδα, της οποίας η μόνη διπλή γραμμή έχει μήκος 500 χιλιομέτρων σε ένα συνολικό δίκτυο μόλις 2.500 χιλιομέτρων.
Οι ποινές για βανδαλισμούς
Ερχονται πολύ πιο αυστηρές ποινές για τους «βανδάλους του χαλκού» στο σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά και παντού, μετά την ετεροχρονισμένη διαπίστωση ότι οι κλοπές αυτές φτάνουν να έχουν τζίρο 200 εκατ. ευρώ και έχουν κυριολεκτικά διαλύσει το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου συστήματος τηλεδιοίκησης.
Μάλιστα, τις τελευταίες ημέρες, μετά το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, πληθαίνουν και πάλι οι καταγγελίες για βανδαλισμούς στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Η κυβέρνηση πρόκειται να ανακοινώσει σχετικά μέτρα το αμέσως επόμενο διάστημα – είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι μοναδικός μάρτυρας της εισόδου του Ιntercity 62 στην γραμμή της καθόδου στις 23.05 της 28ης Φεβρουαρίου ήταν ο υπάλληλος του φυλακίου για την αποτροπή βανδαλισμού στο σταθμαρχείο της Λάρισας, ο οποίος επιβεβαίωσε το λάθος του σταθμάρχη, έχοντας δει το τρένο να κινείται στην γραμμή της καθόδου.
Oι συμβάσεις
Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης για την ανάταξη των συστημάτων τηλεδιοίκησης των σιδηροδρόμων -που είχαν βανδαλιστεί συστηματικά τα πρώτα χρόνια των μνημονίων- θα μπουν στο στόχαστρο των εισαγγελέων και θα αφορούν τόσο τις κυβερνήσεις Σαμαρά και Τσίπρα όσο και τη σημερινή κυβέρνηση.
Παράλληλα, η κυβέρνηση εξετάζει τρόπους για να κάνει πιο δύσκολη την κατάθεση ενστάσεων στους διαγωνισμούς των έργων -που λόγω των συνεχιζόμενων καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των συμβάσεων-, αλλά, όπως λένε αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, πρέπει σε κάθε περίπτωση να ληφθεί υπόψη το Ευρωπαϊκό Δίκαιο: όπως υπογραμμίζουν, αν τεθεί ως προϋπόθεση για την κατάθεση ένστασης ένα υψηλό ποσοστό του προϋπολογισμού του κάθε έργου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος η σχετική νομοθετική ρύθμιση να «πέσει» στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Παράλληλα, νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι στο αμέσως προσεχές διάστημα πρόκειται να μπουν και άλλα πρόσωπα στο μικροσκόπιο των δικαστικών αρχών για την εθνική τραγωδία στα Τέμπη, όπου έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι. Δεν αποκλείουν, μάλιστα, σε αυτούς να συμπεριλαμβάνονται και στελέχη του ΟΣΕ – και όχι μόνο οι άμεσα εμπλεκόμενοι στους χειρισμούς της μοιραίας βραδιάς.
