Κάθε ηλικιακό στάδιο ενός παιδιού συνοδεύεται από τις δικές του προκλήσεις – για παράδειγμα, στη νηπιακή ηλικία, όταν δεν είναι ακόμα σε θέση να ελέγξει τα συναισθήματά του, τα tantrums, τα ξεσπάσματα θυμού, είναι αρκετά κοινά και θεωρούνται φυσιολογικά. Πώς θα καταλάβουμε όμως ότι μια συμπεριφορά απαιτεί την προσοχή μας, την παρέμβασή μας και, ίσως, τη συνεργασία μας με κάποιον ειδικό;
Απουσία αυτοελέγχου: Είναι φυσιολογικός για ένα νήπιο, αλλά όταν αυτή η συμπεριφορά παραμένει σε μεγαλύτερες ηλικίες -όταν, για παράδειγμα, ένα παιδί σχολικής ηλικίας εκφράζει τον θυμό του ασκώντας σωματική βία στους συμμαθητές του- πρέπει να παρέμβουμε για να αναζητήσουμε τις αιτίες. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα αποτελεί σύμπτωμα της εναντιωματικής προκλητικής διαταραχής (ODD), η οποία πηγάζει από ψυχολογικούς και ίσως νευροβιολογικούς παράγοντες.
Δυσκολία προσοχής και υπερκινητικότητα: Δύο συμπεριφορές επίσης κοινές στη νηπιακή ηλικία, οι οποίες όμως αναμένεται να περιοριστούν καθώς το παιδί μεγαλώνει. Σε διαφορετική περίπτωση, πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), που αν δεν διαγνωστεί και δεν οδηγήσει στην κατάλληλη παρέμβαση μπορεί να προκαλέσει μαθησιακές και συναισθηματικές δυσκολίες αλλά και προβλήματα στην κοινωνικοποίηση του παιδιού.
Συχνά ξεσπάσματα θυμού: Ακόμα και στη νηπιακή ηλικία, όπου είναι αναμενόμενα, είναι καλό να διερευνηθούν σε περίπτωση που αισθανόμαστε ότι συμβαίνουν υπερβολικά συχνά. Για παράδειγμα, τα νήπια που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού αναστατώνονται ακόμα και από μικρές αλλαγές στη ρουτίνα τους. Ενώ τα παιδιά σχολικής ηλικίας που καταφεύγουν σε tantrums μπορεί να εκφράζουν, με αυτό τον τρόπο, μαθησιακές δυσκολίες, άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη.
Χαμηλές σχολικές επιδόσεις: Δεν χρειάζεται ένα παιδί να κυνηγά διαρκώς τα αριστεία (αντιθέτως, όταν αυτό γίνεται εμμονικά μπορεί επίσης να υποδηλώνει την ύπαρξη προβλήματος), αλλά αν παρά την προσπάθειά του δεν αποδίδει, ίσως αυτό να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας μαθησιακής δυσκολίας. Ειδικά αν πέσουν ξαφνικά και χωρίς προφανή λόγο οι επιδόσεις του, αυτό θα μπορούσε να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου – ίσως, για παράδειγμα, υφίσταται bullying ή βία από συμμαθητές του.
Έλλειψη σεβασμού: Είναι σημαντικό για ένα παιδί μεγαλώνοντας να μάθει να δείχνει σεβασμό όχι μόνο απέναντι στους γονείς, τους δασκάλους και κάθε ενήλικα αλλά και στους συνομηλίκους του και σε όλα τα πλάσματα του φυσικού κόσμου. Αυτή η θεμελιώδης αρχή διδάσκεται και διά της θετικής διαπαιδαγώγησης αλλά κυρίως μέσα από το παράδειγμα της δικής μας συμπεριφοράς απέναντι στους άλλους.
Υπερβολική γκρίνια: Υπάρχουν πάρα πολλά αίτια που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή τη συμπεριφορά, τα οποία δεν συνδέονται απαραίτητα με την αφορμή της γκρίνιας του. Για παράδειγμα, ένα παιδί που γκρινιάζει γιατί «βαριέται» μπορεί να πεινάει, να είναι κουρασμένο ή απλά να επιζητά εμμέσως την προσοχή των γονιών του.
