Τις σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα κοινά σημεία που συναντά μια Ελληνίδα με καρκίνο του μαστού κατά τη διαδρομή της στη διαχείριση της νόσου, εντοπίζει έρευνα με τίτλο: «Το ταξίδι των ασθενών με καρκίνο του μαστού στην Ελλάδα: 10 χρόνια μετά». Την έρευνα πραγματοποίησε το Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (LabHTA) του Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας, της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής»
Σύμφωνα με το επιστημονικά υπεύθυνο της έρευνας, κ. Κωνσταντίνο Αθανασάκη, Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, αξίζει να επισημανθούν τα σημεία όπου βελτιώθηκαν, δεν άλλαξαν ή επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών. Διαφορές που καταγράφονται δηλαδή στην πρόσφατη έρευνα του 2024 σε σύγκριση με την αντίστοιχη μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2014 από τον Τομέα Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ).
Ειδικότερα τα σημεία βελτίωσης είναι τα εξής:
- Αυξήθηκε το ποσοστό των γυναικών που εντόπισαν το πρόβλημα σε προληπτικό έλεγχο (50,7% έναντι 30,7%). Σημαντικό βήμα στην έγκαιρη αντιμετώπιση και τη βελτίωση της πρόγνωσης
- Ο πρώτος γιατρός στον οποίο απευθύνονται οι συμμετέχουσες για τη διαχείριση του ευρήματος είναι ο χειρουργός μαστού σε ποσοστό 56,5% το 2024 έναντι 33,3% το 2014
- Η πλειονότητα των συμμετεχουσών και στις δύο μελέτες, βλέπει τον γιατρό στο ιδιωτικό του ιατρείο. Το 2024 αυξάνεται, όμως, το ποσοστό που απευθύνονται σε γιατρούς των δημόσιων νοσοκομείων (πρωινά ή απογευματινά ιατρεία)
- Η απαραίτητη βιοψία φαίνεται πως γίνεται πια σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα πριν το χειρουργείο (η ταχεία βιοψία ταυτόχρονα με το χειρουργείο γίνεται σε ποσοστό 13% το 2024 έναντι 34% το 2014)
- Ο αριθμός των γιατρών στους οποίους απευθύνονται οι συμμετέχουσες πριν την οριστικοποίηση της διάγνωσης έχει μειωθεί από 3 σε 2 (κατά μ.ό.)
- Τα διαθέσιμα θεραπευτικά μέσα (θεραπευτικές επιλογές) είναι πλέον κατά πολύ περισσότερα
Τι δεν άλλαξε
- Από τη στιγμή που εντοπίζεται το κύριο πρόβλημα στον μαστό, οι ερωτώμενες σε ποσοστό 80% και στις δύο μελέτες αναφέρουν πως αντέδρασαν όσο γρήγορα έπρεπε
- Από εκείνες που δεν αντιδρούν άμεσα, η πλειονότητα και στις δύο μελέτες αναφέρει πως δεν θεώρησε πως το εύρημα θα μπορούσε να είναι καρκίνος
- Η χειρουργική επέμβαση συνεχίζει (σε ποσοστό περίπου 60%) να διενεργείται σε ιδιωτικά κέντρα. Τα κριτήρια για την επιλογή του τόπου επέμβασης δεν έχουν αλλάξει καθόλου
- Ομοίως, δεν έχουν αλλάξει τα κριτήρια για την επιλογή του τόπου των συμπληρωματικών φροντίδων, όπως οι ακτινοθεραπείες
- Η έκταση των ιδιωτικών πληρωμών παραμένει απολύτως ίδια, δέκα χρόνια μετά. Η ιδιωτική δαπάνη κατά τη διάρκεια του συνόλου της θεραπείας είναι 4.673 ευρώ το 2024 και 4.706 ευρώ το 2014. Η οικογένεια και οι φίλοι ασκούν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο.
- Η νόσος συνεχίζει να οδηγεί το 30% περίπου των συμμετεχουσών σε σοβαρή οικονομική δυσκολία.
- Το στάδιο από την πρώτη επίσκεψη σε γιατρό μέχρι την οριστικοποίηση της διάγνωσης συνεχίζει να παραμένει το στάδιο της φροντίδας όπου οι συμμετέχουσες πιστεύουν ότι υπάρχει η μεγαλύτερη καθυστέρηση. Η ροή της φροντίδας στο σημείο αυτό παραμένει προβληματική
Τι επιδεινώθηκε
- Μειώθηκε το ποσοστό των γυναικών που έχουν κάποιον γιατρό ο οποίος τους παρακολουθεί σε σταθερή βάση (47,5% έναντι 54,8%)
- Παρά το γεγονός ότι υπάρχει κάποιο σύμπτωμα (κοινό και στις δύο μελέτες: ψηλάφηση μάζας στον μαστό), η κινητοποίηση προς αναζήτηση φροντίδας γίνεται πια πιο αργά: 3 μήνες το 2024 έναντι 2 μηνών το 2014
- Οι λίστες αναμονής στα ραντεβού με τον γιατρό για την πρώτη εξέταση φαίνεται πως είναι πιο συχνές το 2024
- Οι ημέρες που μεσολαβούν από τη λήψη του δείγματος μέχρι την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ιστολογικής εξέτασης φαίνεται πως αυξήθηκαν (21 έναντι 15)
- Αν και η ιδιωτική δαπάνη είναι σχετικά ίδια, το ψυχολογικό βάρος από τη δαπάνη είναι μεγαλύτερο (43% αναφέρουν σημαντικό ψυχολογικό βάρος από την ιδιωτική πληρωμή το 2024 έναντι 32,8% το 2014)
Οικονομική επιβάρυνση
Μεταξύ άλλων, η έρευνα επικεντρώθηκε και στην οικονομική επιβάρυνση των ασθενών και των οικογενειών τους κατά τη διαδικασία αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού. Μια επιβάρυνση που εντυπωσιάζει από πλευράς σταθερότητας σε απόλυτες τιμές στην δεκαετία, όμως προκαλεί υψηλότερο ψυχολογικό βάρος όπως σημειώσαμε. Ειδικότερα:
- Η δαπάνη για τη διάγνωση και τις θεραπείες καλύπτεται από την κοινωνική ασφάλιση αλλά και τις ίδιες τις ασθενείς με ιδιωτικές πληρωμές, και συμπληρωματικά από την ιδιωτική ασφάλιση. Οι ιδιωτικές αυτές πληρωμές, ανέρχονται σε 4.673 ευρώ κατά μέσο όρο.
- Το συγκεκριμένο ποσό φαίνεται να καλύπτεται κατά κύριο λόγο από το ίδιο το νοικοκυριό (66,1%) ή/και από αποταμιεύσεις (40,6%), ενώ σημαντικό ρόλο φαίνεται πως παίζει και το ευρύτερο υποστηρικτικό δίκτυο (23,9% οι γονείς της ασθενούς, 12,5% δανεισμός από φίλους και γνωστούς).
- Το 31% του δείγματος θεωρεί πως η οικονομική τους κατάσταση επιβαρύνθηκε πολύ ή πάρα πολύ εξαιτίας των εξόδων για τη θεραπεία.
- Αντίστοιχα, το 17,4% αναφέρει πως η συγκεκριμένη οικονομική επιβάρυνση τις επιβάρυνε και ψυχολογικά.
- Το 23,4% αναφέρουν πως ένιωσαν ανησυχία για οικονομικά προβλήματα στο μέλλον ως αποτέλεσμα της ασθένειας ή της θεραπείας.
- Παράλληλα, το 30,6% του δείγματος δηλώνει πως λόγω της διάγνωσης χρειάστηκε να σταματήσουν για κάποιο διάστημα την εργασία τους ή να πάρουν άδεια άνευ αποδοχών.
- Εντοπίζεται επίσης ύπαρξη υποστήριξης από το στενό συγγενικό και φιλικό περιβάλλον, καθώς το 25,4% δηλώνει πως άτομα του περιβάλλοντός τους χρειάστηκε να σταματήσουν προσωρινά ή να εγκαταλείψουν την εργασία τους, και το 26,4% πως συγγενικά τους πρόσωπα χρειάστηκε να μετακομίσουν μόνιμα ή προσωρινά από τον τόπο κατοικίας τους.
