Θολό φαίνεται να παραμένει το τοπίο αναφορικά με το μοντέλο εκμετάλλευσης του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο, που αναμένεται τα επόμενα χρόνια να «αντικατασταθεί» από το Νέο Διεθνές Αερολιμένα Ηρακλείου στο Καστέλι, μια εμβληματική επένδυση του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (με Ινδούς εταίρους) για την περιοχή, η οποία θα αναβαθμίσει ουσιαστικά το επίπεδο αεροπορικών μετακινήσεων στο νησί της Κρήτης.
Ζητήματα που σχετίζονται με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του αεροδρομίου, με τις απαιτήσεις του τοπικού Δήμου Ηρακλείου που διεκδικεί μέρος της έκτασης αλλά και ήπια ανάπτυξη, τις ελλιπείς μελέτες αξιοποίησης κ.α., για την ώρα βάζουν «τροχοπέδη» στα όποια επενδυτικά σχέδια. Σημειώνεται ότι καίριο ζήτημα αποτελεί και το μέρος της έκτασης που θα διατηρήσει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, προφανέστατα για εθνικούς λόγους.
Επί της ουσίας, η αξιοποίηση της έκτασης του υφιστάμενου αεροδρομίου Ηρακλείου Κρήτης, «Νίκος Καζαντζάκης», προβλέπεται να γίνει μετά τη λειτουργία του νέου υπό κατασκευή αερολιμένα στο Καστέλι, στις αρχές του 2027. Ωστόσο, ακόμα δεν έχουν γίνει πολλά βήματα. Υπό μία έννοια, το εγχείρημα αξιοποίησης της έκτασης – φιλέτου των σχεδόν 3.000 στρεμμάτων που σήμερα στεγάζει το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» του Ηρακλείου, προσκρούει σε έναν βαθμό στο ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Προ ημερών, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, κατέθεσε στη Βουλή πίνακα που απορρέει από τη μελέτη, την αεροφωτογράφιση και τη σύνταξη ορθοφωτοχαρτών, με το σύνολο των εκτάσεων που απεικονίζονται να εκτιμάται σε 2.573.400 στρέμματα. Από τη μελέτη προκύπτει ότι εξ αυτών 2.219.774 τ.μ. είναι ιδιοκτησίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Επίσης, περίπου 253 τετραγωνικά μέτρα είναι ιδιοκτησίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και τα άλλα, άγνωστης προέλευσης. Πλην όμως, δεν φαίνεται κάπου ως συνιδιοκτήτης της έκτασης ο δήμος Ηρακλείου, τον οποίον οι εκτιμήσεις τον φέρνουν κάτοχο του 1/3 της έκτασης. Ο δε τοπικός δήμος, βάσει αυτής της εκτίμησής του, αξιώνει να έχει λόγο στο μοντέλο αξιοποίησης της έκτασης, έχοντας ενεργοποιήσει και σχετικές νομικές ενέργειες.
Κατά πόσο υπάρχουν προβλήματα με ελλιπή στοιχεία, μη διαθέσιμα τοπογραφικά κ.α., θα φανεί προσεχώς. Μια φορά πάντως, δεδομένου ότι τη διαδικασία αξιοποίησης της έκτασης έχει αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ, ο κ. Σταϊκούρας σημείωσε ότι «το ΤΑΙΠΕΔ θα διερευνήσει περαιτέρω το ιδιοκτησιακό καθεστώς της έκτασης». Όπως παλιότερα ανέφεραν στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, το Ταμείο ως project manager θα ωριμάσει το ακίνητο, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας, με στόχο η εκμετάλλευσή του να έχει πολλαπλασιαστική αξία για την εθνική και την τοπική οικονομία και κοινωνία της Κρήτης. Σε αυτή την πορεία θα αποσαφηνιστεί και το θέμα των χρήσεων, με το ΤΑΙΠΕΔ να λαμβάνει υπόψη τα τοπικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, το γεγονός ότι υπάρχει κοντά πανεπιστημιούπολη, τις ανάγκες για «πράσινο» κ.α.. Πάντως, είναι ερωτηματικό κατά πόσο μπορεί να γίνει κάτι φαραωνικό, τύπου… Ελληνικό, καθώς, ήδη κοντά υπάρχει και η ανάπτυξη της έκτασης στις Γούρνες (με τουριστικές – εμπορικές χρήσεις, κατοικία, εστίαση, καζίνο κ.α.). Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η παραχώρηση μιας έκτασης και η προσέλκυση επενδυτών προϋποθέτει να δοθούν και κίνητρα στους ιδιώτες ώστε να εξασφαλίσουν έσοδα (κατοικίες, εμπορικά ή επιχειρηματικά πάρκα, ήπια τουριστική δόμηση κ.α.).
Σε κάθε περίπτωση, όμως, το ιδιοκτησιακό ζήτημα αποτελεί εξαιρετικά σοβαρό θέμα και πρέπει να ξεκαθαρίσει πριν προχωρήσει οποιοδήποτε μοντέλο αξιοποίησης της έκτασης. Μάλιστα, υπάρχουν και σενάρια για επενδύσεις μόνο στο «μισό» τμήμα, σε περίπου 1.500 στρέμματα, αλλά και πάλι όλα είναι «στον αέρα» δίχως σαφή ιδιοκτησιακά, πολεοδομικά και μελετητικά δεδομένα. Για την ώρα, το μόνο δεδομένο είναι τα προβλήματα που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο της τεχνικής έκθεσης που εκπονήθηκε για το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σχετικά με την προέλευση των διαφόρων εκτάσεων του υφιστάμενου αεροδρομίου.
Όπως αναφέρθηκε, το ΤΑΙΠΕΔ έχει οριστεί ως φορέας ωρίμανσης, διενέργειας της διαγωνιστικής διαδικασίας και παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων για το έργο «Δράσεις Ωρίμανσης – Οδικός Χάρτης για την αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Νίκος Καζαντζάκης», ύστερα από απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας. Στις 11 Ιουνίου 2024, το ΤΑΙΠΕΔ κοινοποίησε πρόσκληση υποβολής προσφορών για τη σύναψη εκτελεστικής σύμβασης, για την παροχή υπηρεσιών τεχνικού και νομικού συμβούλου για το έργο. Αντικείμενο αυτής ήταν η πλήρης αποσαφήνιση και αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της έκτασης από νομικής και τεχνικής πλευράς, και η δημιουργία ενιαίου τεχνικού και νομικού πλάνου ωρίμανσης. Τα παραδοτέα καλύπτουν τις ανάγκες εκπόνησης μελέτης σκοπιμότητας/μελέτης εναλλακτικών λύσεων, που θα υλοποιηθεί σε επόμενο στάδιο. Υποβλήθηκαν, στις 26 Ιουνίου, προσφορές και η Επιτροπή είναι σε διαδικασία αξιολόγησης, με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τρεις μήνες. Κατά συνέπεια, το ραντεβού έχει πάει… για Σεπτέμβριο και μετά.
